فریال مستوفی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق ایران
امروز وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی در ایران چگونه است؟ فریال مستوفی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق ایران، در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران می‌گوید: «بعد از برجام، فضای تجارت از وضعیت مناسبب‌تری برخوردار است و لذا فرصت مغتنم است تا با فراهم آوردن بستری مناسب برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران، روابط تجاری ایران با کشورهای مختلف از سر گرفته شود. اما آن چیزی که عامل اصلی موفقیت در بسط روابط خواهد بود در وهله اول تأمین امنیت و ایجاد شفافیت است. لذا تعاملات تجاری بیشتر از اینکه وابسته به مکان باشد، به نوع مذاکره و برخورد طرفین بستگی خواهد داشت. باید دولت با فراهم ساختن زیر ساخت‌ها، امنیت را تأمین کند و بخش خصوصی با تدوین نقشه راه و استراتژی اصولی با مدیریت صحیح این مسیر را هدایت کند.»
هیات‌های متعددی که به ایران آمدند، چقدر در عمل به سرمایه‌گذاری و قرارداد همکاری با شرکت‌های ایرانی اقدام کردند؟ مستوفی پاسخ می‌دهد: «اینکه هیات‌هایی که به ایران آمدند درعمل سرمایه‌گذاری انجام دادند با توجه به عوامل پیش‌گفته به‌طور ملموس نمی‌توان رقم قابل‌ذکری را ارائه کرد. اکنون مرحله حساسی از تاریخ اقتصاد کشور است و این حساسیت متقابلاً برای طرف خارجی نیز وجود دارد. بنابراین نباید انتظار داشت که به‌یک‌باره میزان سرمایه‌گذاری جهش قابل‌توجهی داشته باشد لیکن این سفرها پیش‌زمینه خوبی برای تعاملات آینده محسوب می‌گردد و امید است تا از طریق همکاری دولت با بخش خصوصی و عمل به برنامه‌ها و استراتژی‌های موردنظر در خصوص جذب سرمایه‌گذاری خارجی این مسیر هموار و تسهیل گردد.»
او در پاسخ به اینکه آیا تمدید تحریم‌های 10 ساله داماتو علیه ایران، می‌تواند در سرنوشت سرمایه‌گذاری علیه ایران تاثیرگذار باشد یا نه؟ می‌گوید: «باید منتظر رفتار و عکس‌العمل اتحادیه اروپا و کشورهای 5+1 ماند؛ این تحریم 10 ساله، تصمیم آمریکاست. قبل از مشخص شدن تصمیم این کشورها، اظهارنظرها بیشتر برپایه حدس و گمان است.»
مهم‌ترین مانعی عملی که برای سرمایه‌گذاری وجود دارد، کدام است؟ به گفته مستوفی، همان‌طور که گفته شد یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که در تصمیم‌گیری یک سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری در یک کشور خاص تعیین‌کننده است، موضوع امنیت سرمایه‌گذاری و شفافیت است. دو عاملی که کشور ما را در طول دوره تحریم از این حیث آسیب‌پذیر ساخته است.
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران تاکید می‌کند: «سرمایه‌گذاری نیاز به بسترسازی دارد؛ اگر هیچ مشکل بین‌المللی در حوزه سرمایه‌گذاری در ایران وجود نداشته باشد، بازهم باید بسترهای جذب سرمایه فراهم شود؛ وگرنه سرمایه‌گذاری در ایران دشوار است.»
او معتقد است: «در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی فقط رفع تحریم‌ها کافی نیست؛ اگر ریسک سرمایه‌گذاری در ایران پایین نباشد، کسی به سرمایه‌گذاری اقبالی نشان نمی‌دهد. عوامل متعدد درونی بر جذب سرمایه‌گذاری تاثیرگذارتر از تحریم‌ها یا رفتارهای کشورهای خارجی است.»
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران می‌گوید: «با توجه به اینکه ایران از جهات مختلف دارای پتانسیل برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی هست و همچنین اکنون پس از برجام بستر برای ازسرگیری روابط با کشورهای مختلف فراهم آمده، لذا محدودیتی در تعامل با کشورها وجود ندارد. موضوعی که باید بدان توجه شود این است که کشورها را باید از حیث نوع و بخشی که در آن توان سرمایه‌گذاری دارند دسته‌بندی کرد. این موضوع به انتخاب شایسته سرمایه‌گذار در هر بخش اقتصادی و حتی در هر استان کمک شایانی می‌کند.»
او معتقد است: «در شرایط حاضر مشکلات بیمه‌ای سرمایه‌گذاری برطرف شده است و مشکلات در حوزه ارتباط بانکی با بانک‌های بزرگ است. اما مهمتر از همه داشتن استراتژی و نقشه راه است.»
در چه حوزه‌هایی رغبت برای سرمایه‌گذاری وجود دارد؟ مستوفی می‌گوید: مسلماً رغبت به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نفت و گاز و پتروشیمی در درجه اول اهمیت خواهد بود و پس‌ازآن حوزه مواد اولیه و معادن. هرچند که اقتصاد ایران طبق اهدافی که در برنامه جدید توسعه دولت نیز پیش‌بینی‌شده است بر کاهش وابستگی به نفت و به‌کارگیری بخش‌های اقتصادی دیگر ازجمله خدمات تأکید دارد، لذا اگر در هر بخشی به‌طور مشخص طرح‌هایی وجود داشته باشد که پتانسیل جذب سرمایه‌گذار را داشته باشد و توجیه اقتصادی و فنی لازم را نیز دارا باشد و از بازگشت سرمایه آن اطمینان حاصل شود می‌توان شاهد حضور سرمایه‌گذاران در بخش‌های دیگر نیز بود. ما باید اولویت‌بندی صنایع داشته باشیم، ولی هنوز این اولویت‌بندی و در نهایت آمایش سرزمین انجام نشده است. در آمایش سرزمین، باید حوزه‌های سرمایه‌گذاری مشخص شده و سپس در جذب سرمایه خارجی هدفمند رفتار شود.