آنچه باید راجع به اقتصاد اوکراین بدانید

هیات اقتصادی 30 نفره ایران صبح دوشنبه راهی اوکراین می‌شود تا مذاکرات اقتصادی میان دو کشور پیگیری شود. 

این هیات به سرپرستی غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران، برگزاری همایش اقتصادی ایران و اوکراین و شرکت در نمایشگاه اختصاصی ایران را در برنامه کاری خود دارد.

شناخت اوکراین

اوکراین از کشورهای اروپای شرقی است. این کشور از شرق با روسیه؛ در شمال با بلاروس، از غرب با لهستان، اسلوواکی و مجارستان و از جنوب غربی با رومانی و مولداوی هم‌مرز است و در جنوب آن دریای سیاه و دریای آزوف قرار دارد و پایتخت آن شهر کی‌یف و زبان رسمی آن زبان اوکراینی است.

اوکراین با ۶۰۳٫۵۵۰ کیلومتر مربع مساحت و ۲٬۷۸۲ کیلومتر خط ساحلی چهل و چهارمین کشور بزرگ جهان و پس از روسیه دومین کشور وسیع در اروپا است. این کشور از زمین‌های مسطح و دشت‌های حاصلخیز (یا استپ) تشکیل شده‌است که از میان آن‌ها رودخانه‌هایی چون دنیپر، سورسکی دونتس، دنیستر و بوگ جنوبی می‌گذرند و به دریای سیاه و دریای کوچک آزوف منتهی می‌شوند.

جمعیت این کشور بالغ بر 46 میلیون نفراست. با توجه به آن که بیشتر نواحی صنعتی در شرق و جنوب شرقی اوکراین واقع شده‌اند، تراکم جمعیت در این نواحی بیشتر است.

ارزش اقتصادی و ژئوپولتیک

اوکراین پس از روسیه پهناورترین کشور اروپاست. با ذخیره وسوسه انگیزی از معادن فلزی ارزشمند. نیمی از آهن و فولاد کل شوروی از اوکراین بدست می‌آمد. چهل درصد از کل سنگ منگنز دنیا در دوران شوروی از اوکراین صادر می‌شد. به این فهرست، منابع ذغال سنگ، جیوه، تیتانیوم و نیکل را هم باید فزود. اوکراین یکی از مهمترین کشورهای معدنی دنیاست که هم از نظر تنوع و هم حجم ذخایر در دنیا کم‌نظیر است. گفته می‌شود ۸۰۰۰ معدن از ۹۰ کانی ارزشمند در سراسر خاک اوکراین وجود دارد.

بر خلاف بیشتر کشورهای معدنی که کشاورزی خوبی ندارند اوکراین صاحب نوع بسیار حاصلخیزی از خاک هم هست. این خاک که بنام خاک سیاه (یا سرزمین سیاه) معروف است حاصلخیزترین خاک کره زمین است و در روسیه و کانادا نیز یافت می‌شود. اوکراین صاحب یک چهارم از خاک سیاه کره زمین است. این خاک استثنایی و حاصلخیز، یکی از سرمایه‌های ملی اوکراین است. کشاورزی در این خاک بدون کود انجام می‌شود. کشاورزان می‌گویند سربازان نازی در جنگ جهانی دوم این خاک را با خود به آلمان می‌بردند.

علاوه بر همه این امتیازات بالقوه، اوکراین گلوگاه انرژی اروپا هم هست. ۲۵ کشور اروپایی، وارد کننده گاز از روسیه هستند و همه خط لوله‌ها به جز یکی از خاک اوکراین می‌گذرند. این یعنی اوکراین گلوگاه درآمد گازی روسیه نیز هست.

در حال حاضر اتحادیه اروپا تقریباً ۱۸٫۷ تریلیون فوت مکعب گاز در سال مصرف می‌کند که 16 درصد آن از خاک اوکراین ترانزیت می‌شود.

تجارت با اوکراین

در مبادلات تجاری اوکراین با دیگر کشورهای جهان، متاسفانه سهم ایران در این بازار پر رونق بسیار ناچیز است. شاید یکی از دلایل عمده جذابیت تجارت با اوکراین نزدیکی نسبی این دو کشور و امکان حمل و نقل به طرق مختلف است، ترانسپورت کالا از اوکراین به ایران و یا بالعکس، با توجه به شرایط می تواند هوایی، زمینی و یا دریایی باشد. از طرفی دیگر حضور تجار و تولیدکنندگان ایرانی در اوکراین می تواند نوید بخش تجارت آزاد با همه کشورهای اروپایی در شرایطی بهتر و مطمئن تر باشد. مقامات اوکراین که با امضای قرارداد همکاری های تجاری اوکراین با اروپا، اولین گام اصلی را برای پیوستن به اتحادیه اروپا برداشته اند، خود را آماده می کنند که در آینده ای نزدیک عضوی از اتحادیه اروپا باشند. در این راستا و با وجود مشکلات جدایی طلبان شرق اوکراین، اقدامات اصلاحی مورد نیاز در این کشور آغاز شده است.

روابط دوجانبه تجاری با ایران

جمهوری اسلامی ایران از شرکای مهم اقتصادیـ تجاری اوکراین بشمار می‌رود. در سال ۲۰۱۶ سهم ایران از جمع کل تجارت خارجی اوکراین بیش از 1.93 درصد بوده است (چهاردهمین کشور از جمع کشورهای واردکننده از اوکراین). در سال ۲۰۱۶ ازلحاظ میزان تفاوت واردات و صادرات دربین شرکای تجاری خارجی اوکراین،ایران چهارمین کشور بشمار می‌رود.

در سال ۲۰۱۶ حجم تجارت فی مابین برای اولین بار در ۵ سال گذشته افزایش یافته است و به ۷۴۵ میلیون دلار رسیده است که ۳۲ درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است. افزایش تبادلات کالا به خصوص صادرات محصولات کشاورزی به جمهوری اسلامی ایران نشانگر راه حل مقطعی حساب های بانکی بین شرکت های اوکراینی و ایران است.

اقلام عمده صادرات اوکراین به ایران از محصولات کشاورزی از جمله غلات و روغن های گیاهی است.

آنچه شامل واردات اوکراین از ایران می شود به طور کل محصولات پتروشیمی، دارو و مواد غذایی (سبزیجات فرآوری، میوه های خوراکی و آجیل، مرکبات) است.

پس از لغو تحریم های بین المللی و یکجانبه علیه برنامه هسته ای ایران، ساختار های دولتی جمهوری اسلامی ایران و شرکت های انرژی در حال بررسی امکان سرمایه گذاری در پالایش نفت و پتروشیمی دیگر کشورهای از جمله اوکراین است. شرکت های ایرانی علاقه زیادی به اجاره زمین های کشاورزی اوکراین با هدف کشت محصولات کشاورزی، به ویژه غلات و پس از آن ارسال به جمهوری اسلامی ایران نشان می دهند.

در همکاری های اقتصادی ـ تجاری و سرمایه گذاری بین اوکراین و جمهوری اسلامی ایران عدم وجود کانال های مستقیم پرداخت بین بانکی بین اوکراین و جمهوری اسلامی ایران، که موجب استفاده از شرکای تجاری اوکراین و ایران و واسطه های مالی از کشورهای ثالث تاثیر منفی می‌گذارد.

سرمایه‌گذاری در اوکراین

سرمایه گذاران خارجی اجازه اخذ اجازه اقامت در اوکراین را دارند. در اکتبر ۲۰۱۶ شورای عالی اوکراین پیش نویس قانونی را در رابطه با اصلاحات مربوط به قوانین قوه مقننه اوکراین در زمینه اقامت و اشتغال اتباع خارجی و لغو نیاز به ثبت سرمایه گذاری های خارجی به تصویب رساند. پیش نویس قانون فوق سبب کاهش موانع برای جذب سرمایه گذاری خارجی شد و قوانین زیر تصویب شد:

- لغو نیاز به ثبت سرمایه گذاری خارجی. برای اطلاع رسانی رسمی و با هدف تغییر آمار موجود برنامه ریزی شده است

- در نظر گرفتن حق اخذ اجازه اقامت موقت اکراین به سرمایهگذاران خارجی که علاقه قابل توجهی به شرکت های اوکراینی دارند، اما در این شرکت ها کار نمی کنند. چنین تغییراتی به خارجی ها امکان صرف زمان کافی در اوکراین برای نظارت و پیگیری فعالیت های شرکت را می‌دهد.

- تسهیل روند صدور مجوز اشتغال و اجازه اقامت موقت برای خارجی‌ها

- تعیین لیست جامعی از موارد اخذ مجوز اشتغال طبق قانون «کار» اوکراین

- ایجاد اصلاحات مناسب در قانون تجارت و قوانین مرتبط با آن.

 ثبت شرکت در اوکراین

سایت تأسیس شرکت Ukraine.com تمام ابزار لازم برای ثبت شرکت در اوکراین مانند معرفی دفاتر ثبت، افتتاح حساب بانکی، تهیه پیش نویس اسناد اصلی را فراهم می کند. فرایند ثبت شرکت در اوکراین با انتخاب تجارت مناسب شروع می شود.