سازمان‌های مرتبط با تنظیم بازار گوشت نیاز به آسیب‌شناسی دارد؛ فرهاد آگاهی، رئیس انجمن واردکنندگان فراورده‌های خام دامی، در گفتگو با پایگاه خبری اتاق ایران با اشاره به‌ضرورت آسیب‌شناسی عملکرد سازمان‌های مرتبط با تنظیم بازار گوشت گفت: یکی از رسالت‌های اصلی تشکل‌های تخصصی در حوزه اقتصاد و تجارت، این است که به پشتوانه تجربیات شکل‌گرفته توسط فعالان اقتصادی و به‌عنوان بازوی مشورتی دولتمردان، سیاست‌گذاری‌های دولتی را مورد تجزیه‌وتحلیل قرار داده و در صورت نیاز آسیب‌شناسی کنند.
او افزود: نکته مهم این است که گام برداشتن در این مسیر، باید به‌دور از هیجانات سیاسی و جناحی باشد و صرفاً برمدار منافع ملی و رفاه اجتماعی صورت گیرد. البته قاطبه تشکل‌های اقتصادی، به همین شکل هستند و معمولاً فعالان اقتصادی، تمایلی به فعالیت‌های سیاسی ندارند.
آگاهی با تأکید بر این موضوع که بروز خطا و اشتباه در سیاست‌گذاری‌های بشری، امری محال نیست، اضافه کرد: این رسالت، مبتنی بر این واقعیت است که الزاماً همه سیاست‌گذاری‌های دولت‌ها، منطبق بر آینده‌نگری و مرجعیت علمی نیست. گاهی اوقات راه‌حل‌هایی که دولت‌ها برای مقابله با مشکلات ارائه می‌کنند، به‌اندازه خود مشکلات، دردسر زا است.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران ادامه داد: باید بپذیریم که مدیران دولتی، چه در مرحله سیاست‌گذاری و چه در مرحله اجرا، ممکن است اشتباه کنند و متأسفانه هزینه اشتباه آن‌ها را کل جامعه می‌پردازد. پس همه باید دست‌به‌دست هم دهیم و مشکلات را ریشه‌یابی کنیم و جلوی تحمیل هزینه‌هایی که ناشی از دوباره تجربه کردن آزموده‌ها است را بگیریم.
وزارت جهاد گرفتار روزمرگی شده است
آگاهی ضمن بررسی مشکلاتی که بازار گوشت قرمز را در سال گذشته با نوسانات متعدد مواجه کرد، گفت: سال گذشته، بازار گوشت قرمز با شرایطی مواجه شد که متأسفانه علی‌رغم همه تلاش‌ها، خانواده‌ها و صنایع غذایی که گوشت، ماده اولیه برای فراورده‌های تولیدی آن‌ها است، گرفتار مشکلات مختلفی شدند. ممکن است این گرفتاری‌ها برای سال جاری و حتی سال‌های بعد نیز ادامه پیدا کند.
آگاهی ادامه داد: واقعیت این است که وزارت جهاد کشاورزی در حوزه مدیریت دام سبک و سنگین و تنظیم بازار گوشت قرمز، ضعف‌های و نواقص متعددی دارد که متأسفانه به دلیل مشغله کاری زیاد این دوستان و همچنین ضرورت رسیدگی به امور روزمره، اصلاح آن‌ها چندان موردتوجه قرار نمی‌گیرد و همین موضوع یعنی مدیریت بحران‌های هرروزه، سبب شده که فرصت و اولویتی برای اصلاح امور زیربنایی، آینده‌نگرانه و تغییر نگرش‌ها باقی نماند.
سامانه آماری وزارت جهاد، غیرقابل‌اتکا است
آگاهی افزود: آنچه محل نقد فعالان اقتصادی است، آن است که وزارت جهاد کشاورزی در طول این سال‌ها نتوانسته، یا نخواسته سامانه آماری منطبق بر واقعیت‌های دامداری کشور را تدارک ببیند. به‌طوری‌که آمارهایی که این وزارتخانه از تعداد دام سبک کل کشور و گوشت استحصالی از آن ارائه می‌دهد، به‌هیچ‌وجه برای برنامه‌ریزی قابل‌اتکا نیست. حتی این آمارها با اطلاعات مرکز آمار ایران، نیز اختلاف چند صد هزار تنی دارد.
به گفته آگاهی اقتصاد ایران، در آماج پشت پا زدن‌های شرکت‌های شبهه دولتی قرار دارد و وزارت جهاد کشاورزی نیز از این موضوع استثناء نیست.
آگاهی ادامه داد: مقام معظم رهبری با ابلاغ اصل 44، مردمی شدن اقتصاد را یکی از اهداف خصوصی‌سازی ذکر کردند ولی شاهد هستیم که در زارت جهاد، به دلیل وجود شرکت‌های شبهه دولتی و شرکت‌ها وابسته به وزارتخانه، فعالان اقتصادی بخش خصوصی، قربانی رابطه‌های طلایی می‌شوند.
او افزود: بخش خصوصی ازنظر توانایی و پتانسیل‌های ذاتی تولید، خدمات و تجارت، قادر است به‌راحتی با بخش شبهه دولتی رقابت کند، ولی متأسفانه بروکراسی‌های مبهم و خاکستری در وزارت جهاد و پاس‌کاری‌هایی که صورت می‌گیرد، سرمایه‌های بخش خصوصی را که درواقع سرمایه این کشور است، تلف‌کرده است.
عقبه‌های دامی نابودشده‌اند
وی تصریح کرد: در همه جای دنیا، کشورها به‌منظور استمرار تولید گوشت قرمز، برای خود عقبه و بانک دامی ایجاد می‌کنند. یعنی سیاست‌گذاری‌ها به‌گونه‌ای شکل می‌گیرد که از کشتار تعدادی از دام‌های قابل، به‌منظور ایجاد دام‌های جدید، خودداری می‌شود. ولی در این خصوص برنامه‌ریزی مناسبی در کشور ما از سوی وزارت جهاد صورت نپذیرفته و هرساله شاهد تضعیف عقبه دامی کشور هستیم.
آگاهی ادامه داد: این موضوع، به‌خودی‌خود یکی از ریشه‌های کاهش تولید گوشت قرمز در کشور است
به گفته آگاهی رشد تولید و تجارت، وابسته به جذب سرمایه‌گذار است. باید شرایطی فراهم شود که سرمایه‌گذار راغب به حضور در یک صنعت شود.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تأکید کرد: تجربه جهانی نشان داده که سرمایه‌ها از فضاهای پرالتهاب و پر نوسان فراری هستند. سرمایه‌گذار دنبال شفاف بودن فضای کسب‌وکار است تا بتواند بر مبنای آن برای بنگاه خود برنامه‌ریزی کند.
وی افزود: به همین دلیل سیاست‌های دولت نباید مقطعی و گذرا باشد. ضمن اینکه باید شفاف و به‌دوراز تشدید فضای خاکستری باشد. بر این اساس باید بگوییم که غافلگیر کردن فعالان اقتصادی، نتیجه‌ای جز فرسایش تدریجی فعالان اقتصادی و دلسرد شدن ایشان نخواهد داشت.
آگاهی تصریح کرد: آنچه رنج‌آور است این است که علی‌رغم ضرورت جذب سرمایه‌گذار به حوزه گوشت قرمز، چه در حوزه تولید و چه در حوزه تجارت، به نظر می‌رسد این موضوع برای برخی افراد چندان اولویت ندارد.
عدم‌حمایت از بخش خصوصی
آگاهی گفت: تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد که در تنظیم بازار گوشت قرمز، بارها بخش خصوصی به کمک دولت آمده است و حتی با فداکاری و به‌دوراز منافع مالی تلاش کرده تا بروز بحران در عرضه گوشت قرمز مهار شود. ولی به‌محض مدیریت بحران، بخش خصوصی همچون یک غریبه به کنار گذاشته می‌شود
وی ادامه داد: حدود 20 تا 25 درصد گوشت از طریق واردات تأمین می‌شود. و این در شرایطی است که دولت نه‌تنها هیچ‌گونه حمایتی از ایشان ندارد، حتی محدودسازی آن‌ها را در برنامه‌ریزی‌های خود لحاظ می‌کند. این در حالی است که به دلیل وضعیت سیطره خشکسالی بر کشورمان، گریزی جز واردات گوشت نیست.
نائب رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق ایران در خصوص ضرورت توجه دولتمردان به رأی و نظرات تشکل‌ها اظهار داشت: در کشورهای توسعه‌یافته، تشکل‌های تخصصی نقش کلیدی در تصمیم سازی‌ها دارند و به دلیل احاطه به اطلاعات درون صنفی، به‌عنوان بازوی مشورتی دولت عمل می‌کنند و بسیاری از مباحث مرتبط با سیاست‌گذاری‌ها، به آن‌ها منتقل می‌شود.
وی با تأکید بر این موضوع که بهترین و مناسبت‌ترین راه برای تفویض اختیارات دولت و دستگاه‌های اجرایی هستند، ادامه داد: اگر به دنبال پیاده‌سازی اقتصاد معطوف به توسعه هستیم، باید زمینه حضور و نقش‌آفرینی تشکل‌ها فراهم شود و امور تصدی‌گری دولت، به تشکل‌ها واگذار شود تا از این طریق شاهد کاهش بار دولت و بهبود شرایط بالندگی بخش خصوصی باشیم.
آگاهی افزود: امروز متأسفانه به دلیل بی‌توجه‌ها به ظرفیت تشکل‌ها، بسیاری از سیاست‌گذاری‌ها دستخوش انفعال و برخوردهای سطحی و موسمی می‌شود و عمر برخی بخشنامه‌ها حتی به یک ماه هم نمی‌رسد.
او ادامه داد: متأسفانه دولتمردان در مقابل تفویض امور به تشکل‌ها احتیاط افراطی از خود به خرج می‌دهند. حتی بسیاری از تفاهم‌نامه‌ها و توافقات قبلی نیز جامعه عمل پوشانده نشده است.
آگاهی تصریح کرد: بخش خصوصی به‌منظور تسریع امور، صیانت از سرمایه‌های ملی و تأمین منافع ملی، بارها و بارها آمادگی خود را برای قبول مسئولیت و عرضه تجربیات خود اعلام داشته است، ولی به نظر عطش برخی بخش‌های دولت نسبت به انجام امور تصدی‌گری بسیار زیاد است
حمایت از تولید، قیمت گوشت را افزایش داد
آگاهی تصریح کرد: رویکردی که در وزارت جهاد حاکم است این است که ابزار حمایت از تولیدکننده داخلی را جلوگیری از کاهش قیمت گوشت در بازار تلقی می‌کنند. به همین جهت برای اینکه از دامدار داخلی حمایت کنند، تصور می‌کنند که باید سازوکاری فراهم کنند که قیمت گوشت کاهش پیدا نکند
وی ادامه داد: این در حالی است که چنین مکانیزمی به کاهش شاخص مصرف گوشت قرمز در کشور منجر می‌شود که لطمات زیادی را در حوزه سلامت به دنبال خواهد داشت
آگاهی افزود: اگر حمایت از مصرف‌کننده و تأمین نیازهای وی، یک شاخص اساسی در نظر گرفته شود، به‌جای مانع سازی مقابل کاهش قیمت گوشت، باید به دنبال راهکارهای مناسب‌تر برای حمایت از تولیدکننده داخلی باشیم.
تعرفه واردات
آگاهی تصریح کرد: از حدود دو سال پیش، وزارت جهاد سیاست افزایش پلکانی تعرفه واردات را مدنظر قرار داده، تا اینکه امروز واردات گوشت با تعرفه 26 درصدی صورت می‌گیرد. این در حالی است که واقعاً واردات گوشت قرمز، را نباید در رقابت با تولید این کالا در نظر گرفت. بلکه واردات گوشت قرمز می‌تواند بخشی از نیازهای بازار خصوصاً در حوزه مصرف غیر خانواده‌ها را پوشش دهد.
وی ادامه داد: برخی صاحب‌نظران معتقدند که این سیاست بیش از اینکه در مسیر حمایت از دامداران کشور باشد، به‌منظور تأمین منافع شرکت‌های وابسته به جهاد کشاورزی است. این موضوع چه واقعیت داشته باشد و چه نداشته باشد، مهم این است که هزینه اتخاذ چنین سیاست‌هایی، بر دوش خانواده‌ها تحمیل می‌شود
آگاهی افزود: چنین رویکردهایی برای کشور و سیاست‌گذارانی که هدف و غرضشان حمایت از قشر آسیب‌پذیر است، به‌هیچ‌وجه زیبنده نیست
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران ادامه داد: قیمت گوشت قرمز در بازارهای جهانی، حدود 50 درصد پایین‌تر از قیمت گوشت داخلی است و ما باید به‌جای فشار آوردن بر خانواده‌ها و همچنین از بین بردن مراتع کشور، از پتانسیل تجارت خارجی برای تأمین نیازهای بخشی از بازار استفاده کنیم.
آگاهی با تأکید بر ضرورت کاهش تعرفه واردات گوشت قرمز اظهار داشت: با کاهش تعرفه واردات گوشت قرمز و تثبیت آن، می‌توانیم شاهد کاهش 15 تا 20 درصدی قیمت گوشت در بازار باشیم که همین موضوع می‌تواند فشار تقاضا از روی گوشت داخلی را کاهش دهد و به بازار فرصت دهد که به‌مرور کمبودهای خود را جبران کند.
وی افزود: علاوه بر ضرورت کاهش تعرفه واردات، نکته حائز اهمیت این است که سیاست‌گذاران از بازی کردن با تعرفه خودداری کنند. چراکه تغییر پی دی پی تعرفه، ضمن تخریب ثبات بازار، نتیجه جز آشفته سازی بازار و مخدوش ساختن برنامه‌ریزی‌ها، حاصل دیگری ندارد.
دانش واردات دام زنده
وی ادامه داد: یکی از سیاست‌هایی که بسیاری از کشورهای عربی خاورمیانه در پیش‌گرفته‌اند، واردات دام زنده است و متأسفانه این موضوع نه‌تنها در کشور ما چندان به‌صورت رسمی و قانونی دنبال نمی‌شود، حتی دانش مربوط به آن نیز در اختیار گرفته نشده است.
راه‌حل چیست؟
وی در پایان تصریح کرد: فعالان اقتصادی معتقدند که بازار گوشت، موانع و مشکلات زیادی دارد. درخواست ما اسحاق جهانگیری، از معاون اول رئیس‌جمهور این است که به موضوع ورود پیدا کند و با مروری بر آنچه وزارت جهاد کشاورزی در حوزه دامی بر سر اقتصاد مقاومتی آورده، با ایجاد کمیته‌های کارشناسی مرکب از نخبگان دانشگاهی، فعالان اقتصادی و مدیران بخش دولتی، مسیر مناسبی را برای بازبینی نوع نگرش به تنظیم بازار گوشت قرمز کشور ریل‌گذاری کند.