رایزنان بازرگانی ایران در کشورهای مختلف به اتاق ایران آمدند و در نشست با رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نقطه نظرات و پیشنهادات خود را برای گسترش روابط اقتصادی ایران و با کشورهای هدف، مطرح کردند.
در این جلسه، رئیس سازمان توسعه تجارت، معاونان ایشان، دبیرکل، معاون بین‌الملل و معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق ایران نیز حضور داشتند.
مسئله اصلی که در خصوص تجارت وجود دارد به دیدگاه‌های غیرتجاری در داخل و برخی موانع جدی که چون دیوار در مسیر حرکت بازرگانان و فعالان اقتصادی کشور قرار گرفته، برمی‌گردد.
به اعتقاد غلامحسین شافعی، رئیس پارلمان بخش خصوصی اولین مانع در رونق صادرات غیرنفتی، تولید بدون نگاه به بازارهای جهانی است. امروز وضعیت تولید کشور قابل دفاع نیست. تولیدات ایرانی از نظر تکنولوژی با محصولات مشابهی که در سایر کشورها تولید می‌شود، شکاف عمیقی دارند. از طرف دیگر بهای تمام شده این تولیدات بالا بوده و در بازارهای جهانی غیررقابتی هستند.
وی تأکید دارد اگر می‌خواهیم در صادرات موفق شویم باید به وضعیت تولید سروسامان دهیم.
رئیس اتاق ایران همان‌طور که به دغدغه‌های فعالان اقتصادی در میدان تولید و صادرات اشاره می‌کرد، نگاهی به مسئله فاینانس‌ها و لزوم جذب سرمایه‌های خارجی داشت: طبق برنامه‌های توسعه‌ای، کشور به تأمین 65 میلیارد دلار از طریق فاینانس خارجی نیاز دارد. بخش خصوصی تأکید دارد که این منابع در اختیار دولت قرار نگیرد و فرصتی باشد برای بخش خصوصی واقعی.
شافعی در این رابطه نیز اولویت را به جذب سرمایه‌های خارجی می‌دهد و معتقد است: اگر بتوان تا حد ممکن سرمایه خارجی جذب کرد، منفعت بیشتری برای کشور به همراه دارد.
وی در حین اشاره به برخی مشکلات در عرصه تجارت این نکته را نیز تأکید کرد که تجارت بک جاده دوطرفه بوده و نمی‌توان در این جاده فقط صادرات مدنظر قرار داد و باید با حفظ منافع کشور، جاده دیگر یعنی واردات را نیز پذیرفت.
شافعی گفت: اجازه دهیم برای ورود گسترده در بازارهای جهانی صادرات و واردات را در کنار هم داشته باشیم. نمی‌توان انتظار داشت که دنیا در تجارت، منفعت ما را در نظر بگیرد، هر کشوری برای منافع خود کار می‌کند و در فعالیت اقتصادی به دنبال سود است. بنابراین راهی جز پذیرش این اصل نداریم.
تقاضا در بازار داخلی با 10 سال قبل برابری می‌کند
رئیس پارلمان بخش خصوصی کشور پس از تأکید بر لزوم توجه به اصول تجارت در دنیا، کمبود تقاضا در داخل را مشکل دیگر اقتصاد ایران دانست و با اشاره به مطالعات صورت گرفته، گفت: میزان تقاضای امروز کشور با 10 سال قبل برابر است. این برابری، موضوع خیلی مهمی است که نسبت به آن بی‌توجه هستیم. تحریک تقاضا از لازمه‌های امروز بازار داخلی است که می‌تواند به تولید هم کمک کند. در این بین بهینه‌ترین راه که اثر تورمی هم ندارد، افزایش صادرات است.
باید توجه داشت که امروز سهم صادرات ایران در بازارهای جهانی با احتساب نفت، 35 صدم درصد و بدون احتساب صادرات نفت، سهمی در حدود 24 صدم درصد داریم.
شافعی وضعیت اعزام و پذیرش هیات های اقتصادی را نیز به هم ریخته و آشفته توصیف کرد و خواستار انسجام‌بخشی به این حوزه شد: این روزها هیات‌هایی به صورت ناهماهنگ از اتاق ایران، استانداری‌ها، سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها و سازمان توسعه و تجارت به یک کشور حتی هم‌زمان با هم اعزام می‌شوند.
وی تهیه یک تقویم سالیانه برای این سفرهای را اقدامی مؤثر دانست و گفت: خوب است برای اعزام و پذیرش هیات‌ها مطالعات دقیقی در خصوص کشور موردنظر صورت گیرد و اعضای هیات‌ها باتوجه به ظرفیت‌های موجود انتخاب شوند. رئیس اتاق ایران استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور را نیز مورد تأکید قرار داد و از رایزنان بازرگانی خواست که تشکیلاتی را ایجاد کنند و در قالب آن فعالان اقتصادی ایرانی در کشور هدف را دور هم جمع کرده و زمینه ارتباط آنها با اتاق ایران را مهیا سازند.
شافعی با تأکید بر ضرورت پیش‌بینی تصویر آینده اقتصادی منطقه، هشدار داد: این روزها توجه جهان به سمت آسیا بوده و برنامه‌ریزی‌های جدی از نظر اقتصادی برای کشورهای این منطقه صورت گرفته است. امروز 67 کشور عضو پیمان جاده ابریشم شده‌اند که بیانگر رشد اقتصادی این منطقه است. بنابراین از همین امروز باید آگاهانه برای حضور در این بازار برنامه‌ریزی کنیم تا مبادا در آینده از قافله عقب بمانیم.
رئیس پارلمان بخش خصوصی کشور همچنین از نبود بازرگانان حرفه‌ای ایرانی در بازارهای اطراف کشور انتقاد کرد و علت آن را در اختیار قرار گرفتن بازارهایی دانست که برای داشتن آنها تلاش و رقابت نکردیم بلکه وضعیتی پیش آمد و بازار به فعالان اقتصادی ایرانی چراغ سبز نشان داد.
وی خاطرنشان کرد: برای تغییر این شرایط به راه حل حرفه‌ای نیاز است تا افراد تحصیل کرده جوان وارد عرصه تجارت شوند.
نبود شرکت‌های بزرگ هم به عنوان یک مسئله جدی از سوی رئیس اتاق ایران مورد انتقاد قرار گرفت: زمانی که شرکت‌های بزرگ اقتصادی در کشور فعال نیستند، توان رقابت با شرکت‌های بزرگ بین‌المللی را نداریم.
شافعی در این رابطه راهکار «توسعه اقتصادی منطقه‌ای» را که از سوی اتاق پیگیری می‌شود، پیشنهاد کرد. این موضوع هنوز نهایی نشده و قرار است با همکاری دولت و مجلس به‌زودی اجرایی شود.
رعایت اصول تجارت بین‌المللی با همکاری رایزنان بازرگانی
مجتبی خسروتاج، رئیس سازمان توسعه تجارت نیز در این جلسه اعتمادسازی را کلید تجارت و فعالیت‌های اقتصادی برشمرد و گفت: باید سازوکاری اتخاذ کنیم تا فضای اعتماد در بازارهای جهانی تقویت شود و از طرفی باید برخی نکات را مورد توجه قرار دهیم تا زمینه حضور بخش خصوصی و فعالان اقتصادی ایرانی در بازارهای هدف آسان‌تر شود. این نکات، اصول اولیه تجارت است. برای مثال مشتری مداری، ثبت برند، جدی گرفتن تأثیر تبلیغات در این بازارها، بنگاه‌های اقتصادی ایرانی برای دست یافتن به یک بازار و از آن مهم‌تر برای حفظ آن بسیار اهمیت دارد. باید سلایق، حساسیت‌ها و ملاحظات فرهنگی کشور هدف را بشناسند و در این مسیر نقش رایزنان بازرگانی بسیار کلیدی و مهم است.
معاون وزیر صنعت معدن و تجارت، رعایت ضوابط فنی و استانداردهای کشور هدف و پرهیز از رفتارهای غیرحرفه‌ای را از رموز توفیق ایران در بازارهای موردنظر خواند و تشریح کرد: متأسفانه گاهی شاهد رقابت‌های مخرب بین ایرانی‌ها در بازارهای جهانی می‌شویم. رقابت این بنگاه‌ها در بازار داخلی توجیه دارد اما در خارج کشور به ضرر منافع اقتصادی خواهد بود که زیبنده جمهوری اسلامی نیست.
وی همچنین از بنگاه‌های اقتصادی خواست که در ارتباط با طرف‌های تجاری از مشاوره‌های حقوقی استفاده کنند و بدون رعایت اصول اولیه حقوقی وارد عرصه بین‌المللی نشوند.
راهکار اتاق برای جلوگیری از ناهماهنگی در اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری
محمدرضا کرباسی، معاون بین‌الملل اتاق ایران از تعیین استان‌های معین برای کشورهای هدف از ابتدای سال جاری خبر داد و گفت: از آنجایی که گاهی اتاق‌های سراسر کشور در پذیرش و اعزام هیات ها به صورت ناهماهنگ عمل می‌کردند، تصمیم گرفتیم برای کشورهایی که هنوز اتاق مشترک ندارند، اتاق معین در نظر بگیریم که این کار با مطالعات کارشناسی، نهایی شد. این تقسیم‌بندی را می‌توان در سطوح بالاتر نیز انجام داد و از این پس برای ارتباط با هر کشور از طریق اتاق معین آن، اقدام کرد.
وی ادامه داد: سیستم اطلاع‌رسانی موبایلی (اپلیکیشن) نیز به همت اتاق ایران راه‌اندازی شده و در اختیار وزارت خارجه قرار گرفته تا از این طریق اطلاعات فعالان اقتصادی ایرانی که در کشورها هدف فعال هستند، به کمک سفارتخانه‌های ایران در کشورهای مختلف فهرست شده و برای اتاق ایران ارسال شود.
کرباسی از رایزنان بازرگانی نیز خواست که به هنگام تنظیم برنامه سفر هیات های تجاری به ایران، ظرفیت‌های موجود در استان‌ها را مدنظر قرار دهند و به‌گونه‌ای عمل شود که این هیات‌ها ابتدا به شهری که اتاق معین آن کشور در آن مستقر است، بروند.
در ادامه این نشست، رایزنان بازرگانی ایران نیز نقطه نظرات و درخواست‌های خود را برای توسعه همکاری با پارلمان بخش خصوصی مطرح کردند.