ارز رایج هر کشور یا پولی که به عنوان اسکناس یا سکه در آن کشور در گردش است نقشی تعیین‌کننده در فضای اقتصادی آن کشور دارد. دلار ایالات متحده امریکا، پوند انگلیس و یورو در اتحادیه اروپا جزو مهم‌ترین و جنجالی‌ترین ارزهای جهان به شمار می‌آیند. بالا و پایین شدن ارزش این ارزها در بازار معاملاتی، نقش مهمی را در اقتصاد جهان ایفا می‌کند. به همین خاطر است که مهم‌ترین پایگاه‌های خبری جهان از بلومبرگ گرفته تا فایننشال‌تایمز بخشی از پایگاه خبری خود را به بازار ارزها اختصاص داده‌اند و صورت لحظه به لحظه ارزش آن‌ها را رصد می‌کنند. دلار به عنوان رایج‌ترین ارز در بازارهای معاملاتی جهانی، مهم‌ترین ارز شناخته می‌شود و دیگر ارزها نیز در مقایسه با آن سنجیده می‌شوند.
رایج‌ترین ارز دنیا در فراز و نشیب
بررسی‌های «آینده‌نگر» نشان می‌دهد دلار که برای مدت‌های طولانی روندی صعودی را در پیش گرفته بود در آغاز فصل بهارناگهان با ریزش شدیدی مواجه شده‌است. کاهش ارزش دلار در این مدت برای رایج‌ترین ارز جهان از ژوئن 2013 تا این زمان بی‌سابقه بوده‌است. گمانه‌زنی‌ها و پیش‌بینی‌ها در مورد تغییرات نرخ بهره توسط فدرال رزرو امریکا نیز بر این ارز فشار بسیاری را وارد کرده‌است. اما به دنبال صحبت‌هایی که جنت یلن رئیس بانک مرکزی امریکا داشت و رفع موقتی نگرانی‌ها در مورد نرخ بهره بانکی در این کشور، دلار دوباره جان گرفت. افزایش ارزش دلار همانطور که بسیاری از تحلیل‌گران نیز برآورد کرده بودند کمی پیش از صحبت‌های یلن آغاز شد چرا که آینده افزایش نرخ بهره در امریکا تقریباً مشخص شده بود. ناگفته نماند که در شرایط فعلی، دلار در میان پنج ارز مهم و اصلی دنیا، بسیار ضعیف عمل کرده‌است.
نبرد یورو با بانک مرکزی اروپا
اما دلار تنها ارز مهم نیست. یورو دیگر ارز مهم جهان است که محدوده وسیعی را به خود اختصاص داده و نقش مهمی را در اقتصاد کشورهای اروپایی بازی می‌کند. از میان 28 کشوری که عضور اتحادیه اروپا هستند، 19 کشور عضو حوزه یورو هستند و از یورو به عنوان ارز رایج خود استفاده می‌کنند. این ارز دومین ارز مرجع و مهم جهان به شمار می‌آید که این روزها حال خوشی ندارد. اقدامات اخیر بانک مرکزی اروپا باعث ایجاد تحرکاتی در این ارز شده‌است که اغلب آن را در مسیر نزولی قرار داده‌است. البته یورو در مقابل محرک‌های بانک مرکزی اروپا تاب آورده‌است. بررسی‌های «آینده‌نگر» نشان می‌دهد این ارز اخیراً قدرت گرفته‌است. سیاست‌های بانک مرکزی اروپا از این قرار است که بیشتر وام بدهد و از خرید کالاها به ویژه توسط بخش خصوصی حمایت کند. بر اساس اطلاعات به دست آمده از رویترز، وام‌هایی که در حوزه یورو به شرکت‌ها داده شده، در ماه فوریه امسال بیشترین رشد را از اواخر سال 2011 تا کنون داشته‌است. در این شرایط تحلیل‌گران بسیاری به بازار یورو خوشبین هستند و معتقدند این ارز می‌تواند ارزش خود را در برابر دلار بالا ببرد.
«برگزیت» بزرگ‌ترین تهدید برای پوند
پوند تنها ارز رایج انگلیس نیست بلکه در کل بریتانیا و چند محدوده دیگر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ارز که در حقیقت پوند استرلینگ نام دارد و به اختصار به آن پوند می‌گویند، اخیراً با کاهش ارزش نسبت به دلار مواجه شده‌است. بررسی‌های «آینده‌نگر» نشان می‌دهد پوند انگلیس از ماه ژانویه امسال تا کنون مسیر نزولی خود را آغاز کرده‌است و هنوز رو به بهبود نرفته‌است. این در حالی است که این ارز در سال‌های گذشته بسیار قدرتمند ظاهر شده بود. یکی از مهم‌ترین مسائلی که روی این ارز تأثیر گذاشته، بحث خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بوده‌است. بسیاری از تحلیل‌ها از جمله تحلیل گلدمن‌ساکس نشان می‌دهد پوند در صورت خروج بریتانیا، بیش از 20درصد کاهش ارزش را در برابر دلار تجربه خواهد کرد. کاهش ناگهانی ارزش پوند برای اقتصاد بریتانیا بسیار گران تمام خواهد شد. بدهی‌های بریتانیا نیز بار سنگینی بر دوش ارز این کشور شده‌است و باعث کاهش ارزش آن شده‌است.
پیش‌بینی‌های نگران‌کننده برای ارز چشم‌بادامی‌ها
چینی‌ها در سال 2015 تمام تلاش خود را کردند تا بالاخره ارز خود را وارد سبد ارزی صندوق بین‌المللی پول کنند. رنمینبی یا همان یوآن بالاخره به عنوان ارزی بین‌المللی به رسمیت شناخته شد اما اکنون مقامات این کشور دیگر نمی‌توانند برای پیشبرد مقاصد اقتصاد خود ارزش این ارز را دستکاری کنند و از این طریق به اقتصاد خود رونق ببخشند. در ماه آگوست سال گذشته بانک مرکزی چین طی اقدامی، ارزش یوآن را پایین آورد و به این ترتیب اقتصاد جهان را شوکه کرد. مقامات این کشور ارزش یوآن را کاهش می‌دهند تا بتوانند به بازار صادرات خود رونق ببخشند. به دنبال این اتفاقات و نگرانی‌هایی که در این باره در بازارهای جهانی ایجاد شده بود، لی کچیانگ نخست‌وزیر چین چندی پیش در گفت‌وگو با رویترز اعلام کرده بود چین ارزش یوآن را با هدف بهبود اوضاع صادرات، کاهش نخواهد داد. اما با وجود تمام این صحبت‌ها و تلاش‌های مقامات چینی برای اطمینان بخشیدن به سرمایه‌گذاران، تحلیل‌گران به چشم‌بادامی‌ها بدبین هستند و برآورد می‌کنند که یوآن تا پایان سال جاری کاهش ارزش شدیدی را در برابر دلار تجربه کند. در حال حاضر هر دلار تقریباً برابر با 6.5097یوآن است. کارشناسان بر این باورند که پکن به احتمال زیاد یوآن را در بازار رها خواهد کرد تا ارزش خود را در برابر دلار از دست بدهد.
سقوط سومین ارز رایج دنیا
ین ژاپن یکی از مهم‌ترین ارزهای جهان است که در کنار دلار و یورو نقش مهمی را در بازار ارز جهان ایفا می‌کند. اما این ارز به دنبال آمار مأیوس‌کننده‌ای که از وضعیت اقتصاد و تولید در ژاپن منتشر شد، مسیر نزولی را در برابر دلار آغاز کرده‌است. ین در سال گذشته نیز کاهش ارزش 1.5درصدی را تجربه کرد. ناگفته نماند که به زودی انتشار آمار مربوط به نرخ بیکاری و همچنین آمار خرده‌فروشی می‌تواند ارزش ین را پایین‌تر نیز بیاورد. به این ترتیب اکنون بسیاری از تحلیل‌گران انتظار روزهای تلخی را برای این ارز دارند. آدام راسل کارشناس اقتصادی در مارکت‌اکسکلوسیو بر این باور است که امسال نیز ین کاهش ارزش 1.7درصدی را در برابر دلار تجربه خواهد کرد.
موفق‌ترین ارز آسیایی
آسیایی‌ها که از ارز چین و ژاپن ناامید شده‌اند، چشم امید خود را به یک ارز آسیایی مهم دوخته‌اند: «روپیه هند». بر اساس اطلاعات به دست آمده از اکونومیک‌تایمز، روپیه هند در حال حاضر یکی از موفق‌ترین ارزهای آسیایی است که علیرغم بی‌ثباتی بازارهای ارز جهانی، همچنان توانسته موقعیت خود را حفظ کند. بررسی‌های بلومبرگ نشان می‌دهد عملکرد ارز این اقتصاد نوظهور بسیار بهتر از یوآن چین بوده‌است و در حال حاضر ششمین ارز موفق و خوب در جهان به شمار می‌آید. روپیه هند نه تنها در آسیا بسیار موفق عمل کرده‌است بلکه در میان ارز اقتصادهای نوظهور نیز وضعیت نسبتاً مطلوبی داشته‌است. برآوردهای تحلیل‌گران نشان می‌دهد این ارز همچنان قدرت خواهد گرفت. اقتصاد هند نسبت به سایر نقاط جهان با سرعت بسیار بیشتری در حال رشد است. کاهش قیمت نفت نیز باعث این اقتصاد نوظهور که جزو واردکنندگان مهم نفت در جهان است، رشد بهتری را تجربه کند.
سقوط آزاد رئال برزیل
بانک مرکزی برزیل در اوضاع بغرنجی گیر افتاده‌است. برزیل که مدتی است به بدترین اقتصاد نوظهور جهان تبدیل شده‌است روزهای بسیار بدی را سپری می‌کند. بر اساس اطلاعات به دست آمده از فایننشال‌تایمز، ارز رایج اقتصادی که زمانی در امریکای لاتین پیشرو بود این روزها بیش از 33درصد از ارزش خود را در برابر دلار از دست داده‌است. اقدامات اخیر بانک مرکزی برزیل برای سوآپ ارزی باعث شده رئال کاهش ارزش بیشتری را تجربه کند. تنش‌های سیاسی و رسوایی فساد اقتصادی که دیلما روسف رئیس‌جمهوری برزیل و دولت او تحمل می‌کنند فشار مضاعفی را بر اقتصاد این کشور وارد کرده‌است. هر چه ارز این کشور بیشتر سقوط کند، میزان تورم در برزیل نیز بیشتر می‌شود و در نتیجه فشار بیشتری بر مردم وارد می‌شود. بسیاری از مردم در اعتراض به روسف به خیابان‌ها آمده‌اند و انتظار استیضاح رئیس‌جمهور خود را دارند. این فشارهای سیاسی باعث افزایش فشار بر رئال خواهد شد. در حال حاضر حزب روسف نیز او را در آستانه استیضاح تنها گذاشته‌است.
روبل روسیه جان گرفت
اقتصاد روسیه وابستگی شدیدی به ارزش روبل دارد؛ ارزی که به دنبال کاهش قیمت نفت، ضربه مهلکی خورد. همراه با کاهش ارزش روبل، اقتصاد روسیه نیز زمین خورد. هر چند این ارز در سال 2015 به وضعیت بسیار بدی دچار شد اما بر اساس گزارش‌های بلومبرگ، بالاخره در آخرین روز ماه مارس سال 2016 همراه با صحبت‌های جنت یلن رئیس فدرال رزرو امریکا روند بهبود را از سر گرفت. گزارش‌ها نشان می‌دهد این ارز در روز 29 مارس، 0.2درصد افزایش ارزش داشت و پس از تجربه سقوط 1.1درصدی در برابر دلار، دوباره قدرت گرفت. ارز این کشور بیشترین تأثیر را از قیمت نفت می‌پذیرد. اما این بار صحبت‌های جنت یلن از قیمت نفت پیشی گرفت و تأثیر مثبتی را بر این ارز یعنی روبل گذاشت. روسیه یکی از اصلی‌ترین صادرکنندگان نفت در جهان است، به همین خاطر ارز این کشور وابستگی بسیاری به قیمت نفت دارد و همراه با آن بالا و پایین می‌شود.
بدترین ارزِ اقتصادهای نوظهور
پسوی آرژانتین که در سال 2015 به عنوان بدترین بازیگر در عرصه بازار ارز شناخته شده بود، امسال نیز بدترین ارز در میان ارزهای اقتصادهای نوظهور بوده‌است. بر اساس گزارش‌های فایننشال‌تایمز، بانک مرکزی آرژانتین تمام تلاش خود را به کار بسته‌است تا مقابل کاهش ارزش پسو بایستد اما با این وجود این ارز باز هم در سال 2016 سقوط 16درصدی در برابر دلار داشته‌است. اکنون تحلیل‌گران منتظرند ببینند سیاستگذاران اقدامی برای کنترل بیشتر این ارز انجام خواهند داد یا خیر. بررسی‌ها نشان می‌دهد ماه فوریه، بدترین ماه برای پسوی آرژانتین بوده‌است. تحلیل‌گران مهم‌ترین دلیل سقوط پسو را تورم بالا در آرژانتین می‌دانند. نگاهی به شرایط اقتصادی در آرژانتین نشان می‌دهد ارز این کشور همچنان جزو پرنوسان‌ترین ارزها در بازار خواهد بود.
کورسوی امید برای لیر ترکیه
ضعف لیر در اوایل سال 2016 به شاخص‌های کلان در ترکیه تا حدودی کمک کرد. تولید ناخالص داخلی این کشور در سه‌ماهه سوم سال 2015 حدود 4درصد رشد داشت اما بر اساس اطلاعات به دست آمده از بانک مرکزی ترکیه، رشد اقتصادی این کشور اصلاً مطلوب نیست. علیرغم تمامی خطرات و تهدیداتی که هنوز برای اقتصاد ترکیه وجود دارد، نرخ تورم در این کشور کاهش یافته در سال جاری از 9.6درصد به 8.8درصد رسیده‌است. تأثیر کاهش ارزش لیر نیز تا حدودی برطرف شده‌است. به این ترتیب تحلیل‌گران انتظار دارند ارزش لیر در کوتاه‌مدت و میان‌مدت افزایش پیدا کند. استدلال اصلی آن‌ها نیز این است که تنش‌ها در مورد اقتصادهای نوظهور برطرف خواهد شد و در نتیجه ارز بسیاری از این اقتصادها از جمله لیر ترکیه مسیر بهبود را آغاز خواهد کرد.