یازدهمین اجلاس وزرای سازمان تجارت جهانی در حالی از روز دهم دسامبر (19 آذر) در شهر بوینس آیرس پایتخت آرژانتین آغاز شد که انتظارات از نتایج آن به حداقل رسیده بود و در ادامه معلوم شد که این اجلاس حتی همین انتظارات حداقلی را نیز برآورده نخواهد کرد.
نمایندگان کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی نه‌تنها در بوینس آیرس بر سر هیچ توافقنامه تجاری جدیدی به اجماع نرسیدند، بلکه حتی از صدور یک بیانیه مشترک نیز عاجز ماندند. بسیاری از این نمایندگان در هنگام ورود به بوینس آیرس به یک متهم فکر می‌کردند و این متهم کسی نبود به‌جز رابرت لایت‌هایزر نماینده کهنه‌کار آمریکا در سازمان تجارت جهانی که کشورش در ماههای اخیر بارها مزایای چندجانبه‌گرایی را زیر سؤال برده و با سنگ‌اندازی‌های خود روند رسیدگی به مناقشات تجاری را در سازمان تجارت جهانی به بن‌بست کشانده است.
برخی از نمایندگان حاضر در اجلاس از اینکه آمریکا –که زمانی مدعی رهبری تجارت آزاد بود- اکنون نقش فعالی در پیشبرد اهداف تجارت جهانی ندارد، گلایه داشتند و حتی برخی به این نتیجه رسیده بودند که شکست مذاکرات چندجانبه تجاری می‌تواند موجب خشنودی آمریکایی‌ها شود. چنین وضعیتی حکایت از این دارد که نظام تجارت جهانی دچار آسیب جدی شده است؛ هرچند هنوز نمی‌توان گفت که تجارت جهانی مرده است.
سوزانا مالکورا، وزیر سابق امور خارجه آرژانتین که ریاست یازدهمین اجلاس وزرای سازمان تجارت جهانی را بر عهده داشت، بدون نام بردن از آمریکا به حاضران در اجلاس هشدار داد که نباید از کشوری که اخیراً مسیر خود را از بقیه اعضای سازمان جدا کرده است انتظار فداکاری داشته باشند. البته قبل از انتصاب لایت‌هایزر 70 ساله به سمت نمایندگی آمریکا در سازمان تجارت جهانی از سوی دونالد ترامپ نیز این سازمان مشکلات خاص خود را داشته است. در سازمان تجارت جهانی تصمیمات همیشه بر اساس اجماع اتخاذ می‌شود و این رویه باعث شده است که در برخی موارد اعضای سازمان اقدام به گروکشی نموده و تصمیم‌گیری را با بن‌بست مواجه کنند. مثلاً برخی کشورها ازجمله آفریقای جنوبی برای مذاکره در مورد موضوعات تجاری جدید مانند قوانین تجارت الکترونیک یا تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی هیچ تمایلی از خود نشان نمی‌دهند.
تعدادی از نمایندگان کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی از همان ابتدای ورود به بوینس آیرس نشان دادند که سر ناسازگاری دارند و به‌هیچ‌وجه نمی‌خواهند از مواضع قبلی خود کوتاه بیایند. نماینده هند خواستار این بود که به دولت متبوعش اجازه داده شود تا اقدام به توزیع موجودی انبارهای مواد غذایی خود نماید و وقتی با مخالفت نماینده آمریکا مواجه شد، درصدد انتقام برآمد. در ادامه هندی‌ها روند توافق بر سر ممنوعیت اعطای یارانه‌های دولتی به فعالیت‌های ماهیگیری غیرقانونی و فاقد نظارت را متوقف کردند. سیسیلیا مالمستروم، کمیسیونر تجارت اتحادیه اروپا، عدم حصول توافق در این زمینه را یک شکست وحشتناک خواند.
البته در بحبوحه این کشمکش‌ها و در شرایطی که کشورها منافع ملی خود را به منافع بین‌المللی ترجیح می‌دهند، هنوز هم روزنه‌هایی برای امیدواری وجود دارد. به نظر می‌رسد رابرت لایت‌هایزر قصد دارد به‌جای خارج کردن کشورش از سازمان تجارت جهانی، به دنبال تأثیرگذاری بر این سازمان از درون آن باشد. در جریان اجلاس بوینس آیرس، آمریکا به همراه ژاپن و اتحادیه اروپا با صدور بیانیه‌ای مشترک متعهد شدند که همکاری‌های سه‌جانبه خود را در سازمان تجارت جهانی –به‌ویژه در هنگام تصمیم‌گیری در مورد مسائلی مانند ظرفیت مازاد و انتقال اجباری فناوری- تقویت کنند.
نکته مهم‌تری که اخیراً در روابط بین اعضای سازمان تجارت جهانی مشاهده می‌شود این است که آنها سعی می‌کنند برخی مسائل را حتی بدون اجماع کلی پیش ببرند. به‌تازگی تعداد زیادی از اعضای سازمان، از اقتصادهای بزرگی مانند آمریکا و اتحادیه اروپا گرفته تا کشور درحال‌توسعه کامبوج، با یکدیگر به توافق رسیده‌اند که به‌صورت گروهی و نه چندجانبه، در مورد قوانین تجارت الکترونیک مذاکره کنند. هرگونه توافق بین تعدادی از اعضای سازمان تجارت جهانی تا زمانی که موجب تبعیض علیه سایر اعضا نشود، از نظر سازمان بلامانع است. پیام افزایش توافقات گروهی و چندجانبه در درون سازمان تجارت جهانی این است که اگر برخی از اعضا بخواهند روند گفتگوهای تجاری را مختل کنند، دیگر اعضا از آنها عبور خواهند کرد.
با این همه باز هم نباید فراموش کرد که روند رو به رشد توافقات گروهی در درون سازمان تجارت جهانی نمی‌تواند برای احیای این سازمان کافی باشد. اعضای WTO باید تعهد بیشتری به این سازمان از خود نشان دهند و هنر سازش با یکدیگر را یاد بگیرند. روبرتو ازیویدو، مدیرکل برزیلی سازمان تجارت جهانی، در صحبت‌های پایانی خود در اجلاس بوینس آیرس به اعضای این سازمان متذکر شد: «چندجانبه‌گرایی این نیست که ما به همه خواسته‌های خود برسیم؛ چندجانبه‌گرایی یعنی دست یافتن به آنچه امکان‌پذیر است».