اروپا و آمریکا در پی ایجاد بزرگ‌ترین منطقه آزاد تجاری

ماه گذشته پارلمان اروپا  در ادامه مذاکرات با ایالات متحده برای ایجاد بزرگ‌ترین منطقه آزاد تجاری جهان را تصویب کرد؛ آنچه به نام مخفف TTIP می‌شناسیم.
سازمان صلح سبز، دوشنبه (١٣ اردیبهشت ٩٥) با قراردادن اسناد محرمانه مذاکرات برقراری تجارت آزاد بین اتحادیه اروپا و ایالات متحده، روی سایت خود اعلام کرد این قرارداد می‌تواند به کاهش امنیت غذایی و استاندارد‌های محیط‌زیستی بینجامد؛ مذاکراتی‌ که در پشت درهای بسته صورت گرفته و اسناد آن علنی نبوده و به‌همین‌دلیل موجد بی‌اعتمادی است. هیچ‌کس نمی‌داند چگونه و از کدام منظر این مذاکرات صورت گرفته است. آیا منافع شهروندان، قربانی منفعت‌‌طلبی بنگاه‌ها شده است؟
رئیس هیأت مذاکره‌کننده کمیسیون اروپا، معتقد است این اسناد، فقط مذاکرات انجام‌شده را در بر می‌گیرد و الزاما برایند نهایی آن نبوده و دیدگاه صلح سبز را « کاملا اشتباه» خواند.
نماینده دفتر تجاری ایالات متحده نیز بدون ارائه هرگونه توضیحی درباره «اعتبار اسنادی که به بیرون درز کرده»، اعلام کرد « تفسیرهای صورت‌گرفته در بهترین صورت گمراه‌کننده» است.
سازمان صلح سبز با مذاکرات ( TTIP Trans-Atlantic Trade and Investment Partnership - مشارکت  سرمایه‌گذاری و تجارت ترانس آتلانتیک) مخالف بوده و به دلیل اعطای قدرت زیاد به شرکت‌های بزرگ، به هزینه مصرف‌کنندگان و دولت‌ها، از آن انتقاد می‌کند؛ ولی مدافعان این قرارداد برآن‌اند که از این رهگذر بیش از ١٠٠ میلیارد دلار عاید دو طرف خواهد شد.
صلح سبز هلند روز دوشنبه با چاپ ٢٤٨ صفحه متن در ١٣ بخش، نیمی از کل توافقات را در وب‌سایت TTIP-leaks. org منتشر کرده است که اطلاعات مذاکرات از ابتدای آوریل تا دیدارهای هفته گذشته در نیویورک را در بر می‌گیرد. یورگن کنیرش، کارشناس تجاری صلح سبز، در کنفرانس مطبوعاتی در برلین خاطرنشان کرد: «بهترین کاری که کمیسیون اروپا می‌تواند انجام دهد، عذرخواهی است و اینکه بگویند اشتباه کرده‌اند. این اسناد نشان می‌دهند که مذاکرات باید متوقف شود».
ماه گذشته پارلمان اروپا ادامه مذاکرات با ایالات متحده برای ایجاد بزرگ‌ترین منطقه آزاد جهان را تصویب کرد. آنچه به نام مخفف TTIP می‌شناسیم.
آنتونی ال گاردنر، سفیر ایالات متحده در اتحادیه اروپا معتقد است منافع بسیاری از این قرارداد حاصل خواهد شد؛ چراکه TTIP از نظر ژئوپلیتیکی بسیار مهم بوده و «از نظر اقتصادی قابل قیاس با ناتو» است که می‌تواند «قوانین تجارت در جهان را قبل از اینکه دیگران برای ما رقم بزنند»، تدوین کند؛ برای مثال به جای اینکه پوتین بتواند هر زمان خواست نفت و گاز را به روی اروپا ببندد، به واسطه اجرای TTIP، اروپا به نفت و گاز آمریکا و کانادا وابسته خواهد شد. به‌همین‌دلیل اتحادیه اروپا خواهان درج بخشی جداگانه درباره انرژی و مواد خام در قرارداد TTIP شده است؛ یعنی به جای اینکه روسیه اروپا را ایزوله کند، اروپا این کار را با روسیه می‌کند.
Trans-Pacific Partnership) TPP) یکی دیگر از این توافق‌نامه‌هاست که شامل ١٢ کشور ازجمله آمریکا، استرالیا و برونئی است و مذاکرات آن مانند TTIP کماکان در جریان است؛ همچنین توافق‌نامه دیگری به نام CETA _ Comprehensive Economic and Trade) Agreement- توافق جامع تجاری – اقتصادی) در جریان است که مانند TTIP است؛ اما بین کانادا و اروپا منعقد شده است. به نظر می‌رسد معاهده CETA تا پایان امسال باید به تصویب پارلمان اروپا برسد و اسناد آن درحال‌حاضر در حال «تمیز‌کاری قانونی» است؛ چیزی شبیه آنچه آمریکایی‌ها با مرغ‌ها در مرغداری‌های‌شان انجام می‌دهند؛ اما برای اِعمال بر گونه انسانی؛ یعنی اسناد برای هرگونه اقدام قانونی بعدی به حداقل رسانده شود.
  the North American Free) NAFTA Trade Agreement- توافق نامه تجارت آزاد شمال آمریکا) یکی دیگر از این‌دست قراردادهاست که در سال ١٩٩٤ و به‌عنوان پیش‌درآمد TTIP منعقد شد و هماهنگ‌سازی استاندارد‌ها را در دستور کار آن قرار داد؛ برای مثال درحال‌حاضر ایالات متحده و اتحادیه اروپا از قوانین کنترلی متفاوتی برای تضمین ایمنی خودروها، تأیید دارو و تولید کالاهای خانگی پیروی می‌کنند. نتیجه این هماهنگ‌سازی چه خواهد بود؟
درحالی‌که براساس برآوردهای کمیسیون اروپا تا سال ٢٠٢٧، قرارداد TTIP به رشدی تا میزان ٩٤ میلیارد پوند یا ٠,٥ درصد تولید ناخالص داخلی اتحادیه اروپا منجر خواهد شد، منتقدان بر این باورند که TTIP جیب همه اروپایی‌ها را هدف قرار می‌دهد و باید مورد توجه جدی قرار گیرد. جرونیم کاپادلو، از مؤسسه توسعه جهانی دانشگاه توفتز، معتقد است مدل‌سازی موردنظر TTIP گول‌زننده است. کاپادلو پیش‌بینی می‌کند که حدود ٦٠٠ هزار اروپایی در نتیجه اجرای TTIP شغل خود را از دست خواهند داد و صادرات اروپا و درنتیجه، تولید ناخالص داخلی و در نهایت درآمد اشخاص، کاهش خواهد یافت.
یکی از نگرانی‌های مهم ناشی از اجرای TTIP، زیرپا‌نهادن قوانین اتحادیه اروپا در امر جلو‌گیری از آلوده‌شدن، مسموم‌سازی و مرگ مردم آن است که به واسطه شیوع آلودگی‌هایی که سودآوری بیشتر برای بنگاه‌‌های دو سوی آتلانتیک را فراهم می‌کند، افزایش خواهد یافت؛ برای مثال پس از اجرای TTIP، تضمین خودکار آتی مجوز صدور نفت خام و گاز از ایالات متحده به اروپا صورت خواهد گرفت – که حتما به شکوفایی عظیم صنعت نفت شیل در آمریکا منجر خواهد شد- (درمورد نفت حاصل از استخراج نفت از قیر- ماسه‌های کانادا نظر نمی‌دهیم). بنا بر نظر مخالفان، این امر نه‌تنها بر کیفیت سوخت کل اتحادیه اروپا تأثیر خواهد گذاشت؛ بلکه به نابودی آنچه از کل این سیاره باقی مانده، می‌انجامد.
یکی دیگر از دست‌مایه‌های مخالفان، عبارت مخفف investor-state dispute) ISDS settlement- حل و فصل مناقشات بین سرمایه‌گذار- دولت) است. این بخش به شرکت‌ها اجازه می‌دهد دولت‌ها را برای دریافت غرامت به دلیل رفتار ناعادلانه تحت تعقیب قرار دهند. این‌چنین مناقشاتی مسبوق به سابقه است؛ برای مثال شرکت چندملیتی تنباکوی فیلیپ موریس، علیه استرالیا و اروگوئه به دلیل تصویب قوانین ضد دخانیات اعلام جرم کرد. همچنین یک شرکت سوئدی علیه دولت آلمان برای خارج‌کردن نیروی برق هسته‌ای این کشور، پرونده‌ای تشکیل داد.
«مرکز اطلاعات سیاست‌گذاری اروپا» بر این باور است که بحث زیر‌پا‌نهادن دموکراسی، همان «‌تئوری توطئه» است. این مرکز از سازمان‌ها و مؤسساتی تشکیل شده که پشتیبان TTIP بوده و معتقدند دلیلی برای نگرانی نسبت به ISDS  وجود ندارد؛ اما منتقدان معتقدند قیود مستتر در ISDS، دولت‌ها را از اِعمال قدرت در جهت منافع شهروندان‌شان بازمی‌دارد. براین‌اساس، اسناد منتشرشده نشان می‌دهند خدمات بهداشتی و درمانی، ‌خدمات اجتماعی، آموزش، دفاتر پست، سیستم مالی، مخابرات، حمل‌و‌نقل، انرژی، آب، محیط زیست و خدمات فرهنگی، همه روی میز TTIP قرار دارد و شرکت‌های آمریکایی به تمامی این ساختارها دسترسی خواهند داشت؛ برای مثال درباره قوانین مواد غذایی، اتحادیه اروپا و آمریکا زنجیره صنعت مواد غذایی را با استراتژی‌های متفاوت می‌نگرند. آمریکایی‌ها دام‌های خود را با انواع هورمون‌های تقویت رشد پمپاژ می‌کنند؛ امری که در اتحادیه اروپا ممنوع است. به‌همین‌دلیل است که گوشت بیف آمریکا در اتحادیه اروپا غیرقابل فروش است.
آمریکایی‌ها از ٨٢ نوع سم و آفت‌کش که در اتحادیه اروپا ممنوع است، استفاده می‌کنند. از آب کلرزده‌شده برای شست‌وشوی مرغ‌ها برای کشتن باکتری استفاده می‌شود. ٩٠ درصد سویا، پنبه و ذرت در آمریکا اصلاح ژنتیکی شده، درحالی‌که اتحادیه اروپا به دولت‌های عضو، اختیار ممنوعیت استفاده از آن را صادر کرده است (مثل فرانسه).
در انگلستان نگرانی‌های بسیاری درباره تهدید سیستم تأمین بهداشت National Health) NHS Service) به وجود آمده است؛ چرا‌که این قرارداد به بنگاه‌های خصوصی این امکان را می‌دهد که در صورت ارجاع خدمات بهداشتی به بخش عمومی، علیه دولت اعلام جرم کنند؛ بنابراین مخالفان می‌گویند از سیستم تأمین بهداشت این کشور چه باقی خواهد ماند؟ دولت فرانسه فقط نسبت به استثناکردن صنعت فیلم از این قرارداد اقدام کرده است.
مورد دیگر حق محفوظ‌ماندن اطلاعات و حریم خصوصی افراد است. آمریکا قبلا فهمیده برای اروپایی‌ها شنود «NSA» مسئله‌ای نبوده و مهم نیست که ٢٤,٧ میلیون نفر زیر ذره‌بین گوگل قرار دارند. بسیاری نگران‌اند که قوانین حفاظت از داده‌های اتحادیه اروپا زیر پا گذاشته شود و به‌همین‌دلیل اقدام به برپایی کمپین حفظ حریم خصوصی می‌کنند.
درحال‌حاضر علاوه بر سازمان‌ها و اتحادیه‌ها، سازمان‌های خیریه، نهادها و مدافعان محیط زیست همگی در مقابل TTIP صف‌آرایی کرده‌اند؛ برای مثال ٤٨٠ گروه به کمپین « TTIP  را متوقف کنید»، کمپینی که در برلین راه‌اندازی شد، پیوسته‌اند. این کمپین با بیش از ٢,٣ میلیون امضا، اتحادیه اروپا را به «متوقف‌کردن قراردادهای ننگین تجاری» (TTIP و CETA)، فرامی‌خواند.
آنچه موجب نگرانی بسیار این سازمان‌ها شده، آن است که مذاکرات TTIP محرمانه است و اگر تا آغاز سال آینده اجرائی نشود، عواقب چنین توافق‌نامه‌هایی می‌تواند بسیار سنگین باشد.  به‌همین‌دلیل است که روی بنر بزرگی که روبه‌روی درِ سفارت آمریکا در برلین نصب شده، به زبان آلمانی نوشته شده: دموکراسی برای کاسبی‌کردن نیست یا اسب چوبینی به نشان TTIP همچون اسب تروا وارد اروپا می‌شود.  اینجا هم مانهایمر از مؤسسه برونو لئونی در پاسخ به این پرسش که چرا این مذاکرات محرمانه است، آن را «توهم توطئه» می‌نامد و به هزاران مزایای مبهم این قرارداد در قوانین بخش خدمات عمومی، غذا و کشاورزی اشاره می‌کند؛ اما منتقدان برآن‌اند که سود ناشی از این مذاکرات به جیب مردم عادی اروپا که نامی از آنها هم نیامده، نخواهد رفت.