شب گذشته، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا هم‌زمان با تمدید تعلیق تحریم‌های مربوط به برجام و پایبند ماندن به توافق هسته‌ای تعدادی از نهادها و افراد را به لیست تحریم‌ها اضافه کرد. او با گذاشتن چهار شرط، هم‌زمان تهدید کرد که بار دیگر که مهلت چهارماهه تمدید تعلیق تحریم‌ها فرا برسد، دوباره دست به این تمدید نخواهد زد، مگر آنکه اروپایی‌ها بپذیرند بخش‌هایی از توافق اصلاح شود. این برای چهارمین بار است که ترامپ پایبندی ایران به برجام را تایید می‌کند.
او در بخشی از این بیانیه گفت: « من نظرم درباره برجام را به‌صراحت اعلام کرده‌ام. این توافق در ازای امتیازهای اندک برای ما به ایران امتیازهای زیادی اعطا کرده است. علی‌رغم تمایل قوی که به خارج کردن آمریکا از توافق هسته‌ای ایران، هنوز این کار را انجام نداده‌ام.» ترامپ تصریح کرد: «من دو مسیر را برای ادامه ترسیم کرده‌ام: یا نقایص فاجعه‌بار برجام را اصلاح کنید یا آمریکا از آن خارج می‌شود. آماده همکاری با کنگره برای تهیه یک طرح فراحزبی درباره ایران هستم.»
چهار شرط ترامپ
دونالد ترامپ به شرح شرایط چهارگانه‌ای پرداخت که از کنگره خواسته است طی طرح قانونی درباره برجام اعمال کند:
1-بایستی از ایران بخواهد اجازه بازرسی‌های نظامی در همه سایت‌های مورد درخواست بازرسان بین‌المللی را بدهد.
2- بایستی ضمانت کند ایران هرگز حتی به تملک سلاح هسته‌ای نزدیک هم نمی‌شود.
3- برخلاف این توافق هسته‌ای مفاد آن طرح نبایستی تاریخ انقضا داشته باشند. سیاست من این است که تمامی مسیرهای ایران برای دستیابی به بمب، نه برای ده سال بلکه برای همیشه بسته شوند.
4- این طرح بایستی به‌صراحت برای اولین بار در قوانین آمریکا ذکر کند که موشک‌های دوربرد و برنامه‌های تسلیحات اتمی، جدانشدنی هستند و ساخت و آزمایش موشک توسط ایران بایستی مشمول تحریم‌های شدید شود.
دعوت از اروپا برای مقابله با ایران
دیشب ترامپ تاکید کرد که با کشورهای اروپایی برای رسیدن به توافقی که به گفته او «مکمل برجام» است تعامل کرده است. او گفت: «برخلاف دولت اوباما، دولت من وارد تعامل با متحدان اروپایی شده است تا بتوانیم به یک توافق مکمل دست پیدا کنیم که ایران را در صورت اقدام برای ساخت یا آزمایش موشک‌های دوربرد، ممانعت از بازرسی‌ها یا حرکت به سمت سلاح‌های هسته‌ای هدف تحریم‌های جدید قرار دهد. همانند طرحی که از کنگره انتظار دارم، مفاد این توافق مکمل هم هرگز نباید منقضی شوند.»
رئیس‌جمهوری آمریکا در بخش دیگری از این بیانیه کشورهای اروپایی را به اتخاذ مواضع ضد ایرانی دعوت کرد.
در بخشی از بیانیه ترامپ آمده است:
*متحدان ما بایستی علاوه بر اقدامات دیگر، منابع تأمین مالی سپاه و نایبان آن را قطع کنند.
*آن‌ها بایستی حزب‌الله لبنان را به‌طور کامل در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار دهند.
* آن‌ها بایستی با ما برای مهار توسعه موشکی ایران و متوقف کردن اقدامات آن در اشاعه موشک‌ها به‌ویژه برای یمن همراه شوند.
* باید برای مهار اقدامات تهاجمی ایران درزمینهٔ کشتی‌رانی بین‌المللی به ما بپیوندند.
*باید رژیم ایران را برای متوقف کردن نقض حقوق شهروندانش تحت‌فشار قرار دهند.
* نباید وارد تجارت با گروه‌هایی شوند که حکومت ایران را ثروتمند می‌کنند یا سپاه و نایبانش را تأمین مالی می‌کنند.
ترامپ در این بیانیه همچنین اروپا را تهدید کرد درصورتی‌که نتواند درباره «اصلاح برجام» با آمریکا به توافق برسد، او آمریکا را از این توافق خارج خواهد کرد.
او گفت: «امروز اعمال برخی تحریم‌های معین هسته‌ای را متوقف می‌کنم، اما تنها برای اینکه توافق متحدان اروپایی‌مان برای اصلاح نقایص فاحش توافق هسته‌ای ایران را محفوظ نگاه‌دارم، این آخرین فرصت است. بدون وجود چنین توافقی، ایالات‌متحده از تعلیق مجدد تحریم‌ها برای باقی ماندن در توافق هسته‌ای ایران خودداری خواهد کرد.»
رئیس‌جمهوری آمریکا تأکید کرد: «اگر در هر زمان قضاوت من این باشد که چنین توافقی قابل‌دستیابی نیست، فوراً از توافق هسته‌ای خارج می‌شوم. هیچ‌کس نباید به کلام من شک داشته باشد. گفتم توافق هسته‌ای را تأیید نخواهم کرد و این کار را انجام ندادم. به این تعهد هم پایبند می‌مانم.»
به‌گفته ترامپ، بدین‌وسیله از کشورهای اروپایی می‌خواهم با ایالات‌متحده برای اصلاح نقایص عمده در توافق هسته‌ای و حمایت از مردم ایران همراه شوند. اگر سایر کشورها در خلال این زمان اقدام نکنند، من به توافقمان با ایران خاتمه خواهم داد. ترامپ تصریح کرد: «کسانی که به هر دلیل انتخابشان این باشد که با ما همکاری نکنند جانب بلندپروازی‌های هسته‌ای ایران را گرفته‌اند و به مخالفت با مردم ایران و ملل صلح‌دوست جهان برخاسته‌اند.»
تحریم 14 فرد و نهاد ایرانی و خارجی
وزارت خزانه داری آمریکا، 14 فرد و نهاد ایرانی و خارجی را به بهانه نقض حقوق بشر و برنامه موشکی به فهرست تحریم‌های خود افزود. فهرست افرادی که در تحریم‌های جدید آمریکا قرار دارند به شرح زیر است:
1-آیت‌الله صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه
2-مرتضی رضوی، رئیس شرکت ارتباطات موج سبز
3- غلامرضا ضیائی، رئیس زندان رجایی‌شهر
4- شی اوهوا، تبعه چین
5-ژو یوکان، تبعه چین
6- شرکت بوچ وانگ سرامیک (شرکت چینی)،
7-شرکت ارتباطاتی گرین ویو مستقر در کوالامپور،
8- سازمان صنایع هوایی ایران،
9-شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایران،
10-سازمان دفاع سایبری و جنگ الکترونیک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
11-مرکز ملی فضای مجازی
12- شرکت‌پردازان سیستم نماد آرمان
13-زندان رجایی شهر
14-شورای عالی فضای مجازی.
واکنش اتحادیه اروپا به ترامپ
بعد از اعلام تصمیم ترامپ درباره تمدید تعلیق تحریم‌ها، اتحادیه اروپا بر تعهد بر اجرای کامل و مؤثر برجام تأکید کرد. سخنگوی اتحادیه اروپا بعد از اعلام تصمیم رئیسجمهور آمریکا درباره تمدید تعلیق تحریم‌های ایران گفت که اتحادیه اروپا به تعهد در قبال برجام پایبند است. او گفت: مقامات این اتحادیه با آلمان، فرانسه و انگلیس درباره تصمیم واشنگتن برای تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران رایزنی خواهند کرد. بنا به گزارش خبرگزاری «اسپوتنیک»، سخنگوی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای روز جمعه (دیروز) اعلام کرد: «به‌عنوان اولین گام، ما با E3 و دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا هماهنگی‌ها برای ارزیابی مشترک این بیانیه و پیامدهای آن را انجام می‌دهیم» سخنگوی اتحادیه اروپا تأکید کرد که اتحادیه اروپا که 28 عضو دارد، به «تداوم اجرای کامل و مؤثر» برجام متعهد است.
بیانیه وزارت خارجه آلمان
وزارت امورخارجه آلمان پس از اعلام شروط رئیسجمهور آمریکا برای ماندن در برجام اعلام کرد که برلین خواهان ادامه اجرای توافق هسته‌ای و متعهد به آن است. به گزارش خبرگزاری رویترز، سخنگوی وزارت امورخارجه آلمان پس از آنکه دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا گفت که اگر نقاط ضعف توافق هسته‌ای اصلاح نشود از آن خارج خواهد شد، گفت: «آلمان با انگلیس و فرانسه درباره چگونگی پیشبرد اجرای توافق هسته‌ای با ایران رایزنی خواهد کرد.» او ادامه داد: «ما به مشورت با متحدان اروپایی‌مان برای یافتن راهی مشترک رو به جلو ادامه می‌دهیم. دولت فدرال به اجرای کامل توافق هسته‌ای ادامه می‌دهد.»
واکنش ظریف به ترامپ
محمدجواد ظریف، در صفحه توئیتر خود به بیانیه «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا درباره برجام و شروطی که برای تمدید تعلیق تحریم‌های ایران گذاشته، واکنش نشان داد.
او نوشت: «سیاست ترامپ و بیانیه امروز به‌مثابه تلاش مذبوحانه برای تضعیف توافق محکم چندجانبه و نقض مخرب بندهای 26، 28 و 29 است. برجام قابل‌مذاکره دوباره نیست.»
به گفته ظریف، به‌جای تکرار لفاظی‌های نخ‌نما شده، آمریکا باید خودش را کاملاً منطبق با برجام کند، مانند ایران.
بیانیه 10 ماده‌ای وزارت خارجه ایران در محکومیت اقدام ترامپ
بعد از انتشار بیانیه ترامپ درباره برجام، وزارت خارجه ایران در بیانیه 10 ماده‌ای تهدیدات و ادعاهای ترامپ را محکوم کرد.
وزارت خارجه ایران در بیانیه‌ای با محکومیت ادعاهای رئیس‌جمهوری آمریکا تصریح کرد، ایران هیچ اقدامی فراتر از تعهداتش نکرده است و هیچ تغییری در توافق هسته‌ای را نه اکنون و نه در آینده نخواهد پذیرفت و اجازه نمی‌دهد هیچ ارتباطی بین برجام و هر موضوع دیگری برقرار شود. در این بیانیه آمده است:
1- جمهوری اسلامی ایران همراه با اعضای دیگر برجام و جامعه جهانی بارها تأکید کرده است که برجام یک سند معتبر بین‌المللی است و به‌هیچ‌عنوان قابل‌مذاکره مجدد نیست.
2- جمهوری اسلامی ایران صراحتاً تأکید می‌کند که هیچ اقدامی فراتر از تعهدات خود در برجام را انجام نخواهد داد، هیچ تغییری در این توافق را نه اکنون و نه در آینده نخواهد پذیرفت، و اجازه نمی‌دهد هیچ ارتباطی بین برجام و هر موضوع دیگری برقرار شود.
3- دولت آمریکا، همچون سایر اعضای برجام موظف به اجرای تمامی تعهدات خود است و چنانچه به بهانه‌های واهی از تکالیف خود شانه خالی نماید می‌بایست مسئولیت عواقب آن را به‌طور کامل پذیرا باشد.
4-دولت آمریکا در طول دو سالی که از اجرای برجام می‌گذرد همواره با بدعهدی‌ها، تعلل‌ها و سیاست‌های خصمانه خود مفاد مختلفی از برجام را زیر پا گذارده است. سیاست یک سال گذشته آقای ترامپ و بیانیه امروز وی در تعارض صریح با بندهای 26، 28 و 29 برجام است و جمهوری اسلامی ایران این تخلف آشکار را به کمیسیون مشترک برجام گزارش و آن را پیگیری خواهد کرد.
5-تصمیم رژیم آمریکا برای افزودن تعدادی از اتباع ایرانی و غیر ایرانی به فهرست خودساخته و غیرقانونی تحریمی آمریکا، فقط و فقط اثبات‌کننده استمرار خصومت هیات حاکمه آمریکا علیه ملت بزرگ ایران است.
6-اقدام خصمانه و غیرقانونی رژیم ترامپ در قرار دادن نام حضرت آیت‌الله آملی لاریجانی ریاست محترم قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران در فهرست به‌اصطلاح تحریم‌های جدید آمریکا از تمامی خطوط قرمز رفتاری در جامعه بین‌المللی عبور کرده و اقدامی خلاف اصول آمره حقوق بین‌الملل و نقض تعهدات دوجانبه و بین‌المللی ایالات‌متحده است که حتماً با واکنش جدی جمهوری اسلامی پاسخ داده خواهد شد و مسئولیت تمامی تبعات این اقدام خصمانه به عهده دولت ایالات‌متحده خواهد بود.
7- استناد به مفهوم والای حقوق بشر برای تحریم مقامات و شهرمندان ایران از سوی رژیمی که مهمترین متحدانش بدترین ناقضان حقوق بشر و حقوق بشردوستانه در تاریخ معاصرند، و از سوی فردی که آلوده به ذهنیت نژادپرستانه و بیگانه‌ستیزی بوده و عبارات کثیف نژادپرستانه اخیر او علیه ملت‌های مختلف انزجار جامعه بین‌المللی و مردم آمریکا را برانگیخته است، و کسی که فروش میلیاردها دلار سلاح برای قتل‌عام انسان‌های بی‌گناه در خاورمیانه و ترویج خشونت و هرج‌ومرج را افتخار خود می‌داند، مایه وهن و بی‌آبرویی برای ملل متمدن و لکه ننگی برای زمامداری مدرن به شمار می‌آید.
8- دولت آمریکا که خود همواره طی دهه‌های گذشته و در حال حاضر سیاه‌ترین کارنامه را در جهان در سرکوب ملت‌های آزادیخواه و حمایت از رژیم‌های سرکوب گر، ازجمله حمایت بی‌قیدوشرط از نظام ستم‌شاهی و انجام کودتا علیه دولت دموکراتیک منتخب مردم ایران درگذشته و حمایت از دولت‌های اشغالگر، متجاوز و سرکوبگر همچون رژیم صهیونیستی و اذناب منطقه‌ای‌اش از اراضی اشغالی فلسطینی تا بحرین و یمن دارد، از سویی با ریختن اشک تمساح درحرکتی مزورانه و با سردادن شعارهای سراپا دروغ مدعی حمایت از حقوق بشر مردم ایران می‌شود و از سویی دیگر با اعمال تحریم‌های ظالمانه، ممنوع ساختن ورود شهروندان ایرانی به آن کشور و دیگر رفتارهای توهین‌آمیز، ملت متمدن ایران را تروریست لقب می‌دهد.
9-اعمال تحریم‌های غیرقانونی، و اظهارات و تحرکات خصمانه دولت آمریکا علیه مسئولین و ملت رشید ایران که از ماهیت زیاده‌خواهی و خوی سلطه‌طلبی حاکمان آمریکا ناشی می‌شود، همواره و همیشه برای افکار عمومی و وجدان بیدار مردم ایران و جهان سیاستی شکست‌خورده و بی‌اعتبار تلقی شده است و دست یازیدن به چنین اقداماتی ناشی از سرخوردگی این کشور از بیداری ملت فهیم ایران در مقابله با اقدامات مداخله‌جویانه و طراحی‌شده برای ایجاد اغتشاش و بحران در جمهوری اسلامی ایران طی دهه‌های گذشته و بخصوص در جریان وقایع اخیر است.
10- ایالات‌متحده باید بیاموزد که تمامی ارکان و قوای سه‌گانه مقتدر جمهوری اسلامی ایران که مستظهر به پشتیبانی قاطبه ملت همیشه سرفراز ایران هستند، با همدلی و وحدت کلمه، وقعی به این نوع سیاست‌ها و استانداردهای دوگانه و خصمانه علیه کشور خود نگذاشته و در زمان مقتضی پاسخ مناسبی به این‌گونه اقدامات خصومت‌آمیز آمریکا خواهد داد.
برجام، توافقی است که در سال 2015 به امضای ایران و کشورهای 1+5 یعنی آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین و آلمان رسیده است. ترامپ روز جمعه اعلام کرد که برای 120 روز دیگر اجازه تعلیق تحریم‌های ایران را می‌دهد اما کشورش با اروپا برای اصلاح برجام، وارد مذاکره می‌شود. او معتقد است برجام بدترین توافق قرن برای آمریکا است.