حسن روحانی، رئیس‌جمهوری برای سومین بار در دولت دوازدهم، در یک برنامه زنده تلویزیونی با مردم سخن گفت. او در این برنامه درباره اشتغال فراگیر، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده، مبارزه با قاچاق، محیط زیست، آلودگی هوا و نوسازی ناوگان حمل و نقل سخن گفت و قول‌هایی در بهبود شرایط به مردم داد. قبل از شروع گفت‌وگو، رضا رشیدپور، مجری برنامه قول داده بود که گفت‌وگویی متفاوت و چالشی با رئیس‌جمهوری خواهد داشت؛ اگرچه برنامه نه خیلی چالشی بود و نه اینکه همه مسائل روز کشور در این برنامه طرح شد. یکی از سوالاتی که در برنامه دیشب مغفول بود ناآرامی‌های اخیر در کشور و دلائل آن بود. نکات مهم این گفت‌وگو را در زیر بخوانید:
1-حادثه کشتی نفتکش سانچی، حادثه بسیار تلخی بود؛ فردای حادثه جلسه‌ای با حضور وزرا برگزار شد و در آن جلسه خواهان تشکیل کمیته‌ای با حضور نمایندگان وزارتخانه‌های خارجه، نفت، راه و شهرسازی و کار شدم. وزارت خارجه به‌طور منظم با مسئولین چینی و همچنین کشورهای اطراف در تماس بود تا کمک‌های لازم به این عزیزان انجام گیرد.
2-در ارتباط با این حادثه غم‌انگیز، به همه مقامات مسئول گوشزد می‌کنم که باید مسئله را در دو بعد دنبال کنیم. این حادثه چرا رخ داد و دلیلش چه بود و ازلحاظ حقوقی چه اقداماتی باید انجام بگیرد؟
3- متأسفانه دولت نهم و دهم در قبال بدهکاری که به برخی از سازمان‌های عمومی و ازجمله تأمین اجتماعی داشت، یک سری اموال را به آن‌ها واگذار کرده است. یکی از آن اموال هم همین نفتکش بوده که به آن‌ها واگذارشده است و بنابراین درحالی‌که ممکن است برای مردم تعجب‌برانگیز باشد اما مالکیت نفتکش‌ها در اختیار سازمان تأمین اجتماعی است.
4- از اواخر دولت یازدهم و مخصوصاً از آغاز دولت دوازدهم به سازمان تأمین اجتماعی و همچنین سایر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی دستور اکید دادم که بنگاه‌های اقتصادی‌شان را واگذار کنند و اگر می‌خواهند سهامی داشته باشند، سهام اقتصادی در بورس داشته باشند.
5- بنابراین است کمیته‌ای که تعیین‌شده به کار خودش تا پایان ادامه دهد. هنوز معلوم نیست که چرا این حادثه رخ داده و باید طبق مقررات بین‌المللی، جعبه سیاه خوانده و بررسی شود و تیم‌های فنی تشکیل شود. خیلی کارهای دیگر نیاز دارد که این کمیته باید تا پایان کار ادامه دهد.
6- کشور را باید برای حوادثی مانند زلزله آماده کنیم. طرحی از گذشته در دولت‌ها تصمیم‌گیری شده بود تا ساختمان‌هایی که ساخته می‌شود با مهندسی باشد که در برابر زلزله 7.4 و 7.5 مقاوم باشد.
7- یکی از طرح‌هایی که در بودجه سال 97 پیش‌بینی‌شده که هم به موضوع مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر زلزله و هم به بحث اشتغال و هم به زندگی و رفاه مردم مربوط می‌شود مسئله بافت‌های فرسوده است.
8- تصمیم گرفته‌ایم در سراسر کشور طرح مقاوم‌سازی آغاز شود؛ البته اولین تصمیم‌گیری برای بازآفرینی شهرها و بافت‌های فرسوده از سال 93 در دولت یازدهم شروع شد و در این زمینه مقرراتی وضع و جلسات متعددی تشکیل و محله‌هایی در سراسر کشور تعیین شد که شرایط بافت فرسوده دارند لذا در ماه‌های پیش رو و سال آینده مردم شاهد یک تلاش مضاعف در این زمینه خواهند بود.
9- در بودجه نیز پیش‌بینی‌شده تقریباً در محله‌هایی که بافت فرسوده وجود دارد آنجایی که می‌توانیم زمین را اختصاص دهیم یا زمین دولتی یا شهرداری و یا مربوط به نهادهای عمومی، زمین مجانی برای احداث ساختمان در اختیار توسعه‌گرها قرار می‌دهیم و افرادی که در بافت‌های فرسوده هستند را به‌طور مجانی به این ساختمان‌ها منتقل می‌کنیم. به عبارتی هر کسی به ازای هر متر ساختمان که دارد، 1.2 متر در ساختمان جدید شرایط مسکونی را برای او بدون پرداخت هزینه فراهم می‌کنیم، یعنی مردم به‌صورت مجانی داخل ساختمان جدید خود می‌شوند و ساختمان‌های قدیمی آن‌ها تخریب می‌شود و تبدیل به پارک و فضای لازم برای زندگی مردم می‌شود.
10- طرح بافت‌های فرسوده یک طرح بسیار خوبی است برای این کار ما از بانک‌ها و صندوق توسعه و بودجه دولت استفاده می‌کنیم و این سه مورد برای بافت فرسوده در کنار هم قرار می‌گیرد؛ اولین کلنگ آن در دهه فجر و در بهمن‌ماه و در تهران و در برخی از شهرستان‌ها زده می‌شود و سال دیگر به‌سرعت این کار را ادامه می‌دهیم. این‌یک اقدام بسیار مبارکی هم برای مقاوم‌سازی هم برای رفاه مرم و هم برای اشتغال است یعنی در بخش ساختمان یک اشتغال خوبی آغاز می‌شود.
11-مسکن مهر بیرون شهر ساخته‌شده و امکانات خدمات‌رسانی ندارد. یعنی آنجا نه آب، نه برق، نه مدرسه، نه کلانتری، نه اتوبوس و نه جاده است؛ در دولت یازدهم یک بخش از امکانات دولت و تلاش‌های وزارت راه و شهرسازی، برای این بود که بتوانند مسکن مهر را تکمیل کرده و برق‌رسانی و گازرسانی و جاده‌سازی کنند. اینکه یک قوطی را به نام مسکن درست کنیم مسکن نیست بلکه یک سرپناه موقت است. باید خدمات ارائه بدهیم.
12-ما از ابتدا گفتیم که کاری شروع‌شده، دولت بعدی متعهد است که این خدمات را انجام دهد؛ تا پایان امسال، پرونده مسکن مهر تقریباً بسته می‌شود؛ اکثر خانه‌ها تحویل داده‌شده و همه‌جا برق‌رسانی شده، جاده‌ها احداث‌شده و شرایط خدماتی ایجادشده است.
13- درباره نوسانات قیمت ارز وعده دولت به مردم این است که ارز موردنیاز کشور را تأمین کند. ما خوشبختانه درآمد ارزی‌مان خیلی بیشتر از مخارج ارزی‌مان است. در سال 96 تا پایان سال حدود 90 میلیارد دلار ما از نفت و غیر نفت درآمد خواهیم داشت.
14-صادرات غیرنفتی ما بالای 30 میلیارد دلار است و نفت ما هم بالای این رقم است. بنابراین تا پایان سال چیزی حدود 90 میلیارد دلار مجموع درآمد کشور خواهد بود. هزینه‌های ما حدود 75 میلیارد دلار خواهد بود. یعنی درآمد ما بیش از مخارج ما است.
15-همه تلاش‌ها بر این است که حجم قاچاق روزبه‌روز کم شود. ما قاچاق را از 20 میلیارد به 12 میلیارد رساندیم، ولی 12 میلیارد هم خیلی زیاد است. یک میلیاردش هم زیاد است، چه رسد به 12 میلیارد.
16-اولاً دلار 4750 تومان نیست، خیلی پایین‌تر از این است. بازهم باید پایین‌تر از این بیاید. این کاری است که باید بانک مرکزی انجام دهد. در کشور برای توزیع دلار اشکالاتی داریم. هیچ‌کجای دنیا شما پیدا نمی‌کنید که مردم بروند در خیابان اسکناس بگیرند. هزینه‌ها و نیازمندی‌های کشور از طریق سیستم بانکی معمولاً انجام می‌گیرد. کسی اسکناس دست نمی‌گیرد.
17- همین‌که ما می‌خواهیم در جامعه اسکناس تقسیم کنیم، این باعث می‌شود همیشه بانک مرکزی در این زمینه در زحمت باشد. اما درعین‌حال ما به مردم به‌صراحت می‌گوییم کلیه نیازمندی‌های کشور اعم ازآنچه برای واردات نیاز است، آنچه صادرکنندگان نیاز دارند و آنچه برای خدمات نیاز است، دولت قطعاً تأمین این خدمات را خواهد کرد و نوسانات نرخ ارز بلندمدت نخواهد بود.
18- ما همیشه نوساناتی داشتیم، نوسانات باید تمام شود و مقامات بانک مرکزی دارند در این زمینه تلاش می‌کنند و این نوسانات بلندمدت نخواهد بود. حتماً کمبود منابع ارزی نداریم. وضع منابع ارزی ما امروز خوب است و در آینده هم وضع منابع ارزی ما بهتر خواهد بود.
19- اینکه می‌گویند دولت برای جبران کسری بودجه دلار را بالا می‌برد و وقتی کسر بودجه‌اش تأمین شد ارزش دلار را برمی‌گرداند، قطعاً این‌طور نیست. هیچ‌وقت به نفع دولت نیست که قیمت دلار را در بازار بالا ببرد برای اینکه مخارجش را تأمین کند. پیش‌بینی‌های بودجه دولت از اول سال روشن است و بر اساس آن حدود قیمت ارز، مقدار فروش نفت، صادرات و واردات را طراحی می‌کنیم لذا به مردم به‌صراحت می‌گویم که دولت هیچ‌گاه دنبال افزایش نرخ ارز برای تأمین کسری بودجه نیست.
20- همان‌طور که زلزله به ما هشدار می‌دهد که باید ساختمان‌ها را مقاوم و خود را برای شرایط 7 ریشتری آماده کنید، آلودگی‌ها و ریزگردها هم به ما اعلام می‌کند که به محیط‌زیست‌تان برسید. ما نمی‌توانیم محیط‌زیست را رها کنیم؛ نمی‌شود به خاطر آلودگی هوا هرروز مدارس مردم در کلان‌شهرها تعطیل و سلامت مردم تهدید شود.
21- منشأ ریزگردها گاهی از داخل است که باید حل کنیم و برخی از خارج و کشورهای هم‌جوار مانند عراق، کویت و عربستان و کشورهای دیگر است که باید سیاست خارجی و منطقه‌ای ما و همکاری دولت‌ها را داشته باشیم.
22- در اهواز یک منشأ آلودگی ما مربوط می‌شود به منطقه‌ای که عمدتاً برای مردم بسیار دردسرساز است؛ و آن منطقه جنوب شرق اهواز است که پارسال رفتم آنجا را بازدید کردم و نهال‌کاری آغاز شد. تاکنون در این منطقه 5 هزار هکتار نهال‌کاری شده و تا پایان سال 30 هزار هکتار دیگر، نهال‌کاری خواهد شد، یک کانال بسیار عظیمی برای انتقال آب از کارون به این منطقه احداث‌شده که آب آن فردا یا پس‌فردا به این منطقه می‌رسد و امروز هم به وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست دستور دادم تا به منطقه بروند.
23- تقریباً تا پایان امسال مالچ‌پاشی 5 هزار هکتار از اراضی شنی خوزستان که شن‌های روان دارد، تمام می‌شود و سال آینده ادامه پیدا می‌کند؛ بعضی جاها را باید مالچ‌پاشی کنیم و در بعضی جاها زمین را مرطوب و نهال‌کاری کنیم و ما می‌خواهیم به این اقدامات سرعت ببخشیم و لذا در بودجه سال 97 یکی از مواردی که ذکر کردیم بودجه برای مبارزه با ریزگردها است.
24-شایعاتی مبنی بر حذف بودجه مقابله با گردوغبار در خوزستان، مطرح است اما نمی‌توانم بگویم حذف‌شده؛ به دلیل اینکه ما بودجه‌ای که دادیم در کمیسیون تلفیق اقداماتش انجام‌گرفته است. این بودجه باید به صحن علنی مجلس برود. برخی از موارد است که باید اقدامات دیگری انجام دهیم. آنجاهایی که از صندوق باید استفاده کنیم ما تأمین خواهیم کرد؛ به هر قیمتی که باشد. من به‌عنوان رئیس‌جمهور به مردم قول می‌دهم که این طرح را به هر قیمتی که باشد در سال آینده ادامه خواهیم داد.
25-می‌خواهم خواهش کنم از مردم، هر بانکی یا هر صندوقی اگر خلاف متعارف به مردم قول سود داد، بدانند که اینجا خطری هست. یعنی اگر یک کسی صدا زد و گفت من سود بالاتر می‌دهم، احساس خطر و شک و تردید کنند. وقتی سود زیاد می‌دهد، می‌خواهد چه کند و چطور می‌خواهد تأمین کند. این‌ها برای اینکه پول را می‌خواهند جذب کنند، برخلاف مقررات قول سود بالا دادند. نمی‌خواهم بگویم مردم تقصیردارند. می‌خواهم بگویم حواس‌شان از امروز به بعد جمع باشد.
26-دولت باید این مشکل را حل کند. وقتی می‌گوییم دولت حل کند، یعنی از جیب مردم حل کند. یادمان نرود دولت پولی ندارد. تمام پول دولت متعلق به مردم است. وقتی می‌گوییم صندوقی ورشکسته شده و دولت پولش را بدهد، یعنی از مردم بدهد. یعنی همه مردم بیایند بابت ورشکستگی یک صندوق، همه بیایند مشارکت کنند. همه بیایند پول بدهند. البته ممکن است راه و چاره نباشد، چون ممکن است اموال آن صندوق تکافوی بدهی‌اش را نکند.
27- تاکنون بیش از 11 هزار میلیارد تومان بانک مرکزی پول گذاشته است برای اینکه بتواند این 98 درصدی که گفتیم مشکلاتشان حل‌وفصل شد، مشکلاتشان حل‌وفصل شود. ممکن است آن 98 درصد هم 100 درصد راضی نباشند، کاری ندارم. اما طبق معیارهایی که بوده بنا بوده این 98 درصد با آن‌ها تسویه‌حساب شود یعنی اصل پولشان را بر مبنای یک سود متعادل بگیرند. سود عادلانه هم محاسبه کنند.
28-قوای قضائیه، مقننه و مجریه جلسات متعددی داشته و دارند برای اینکه سریع‌تر مسائل دادگاهی‌اش حل و اموال این‌ها محاسبه و مشخص گردد که کمبود اموال این‌ها چقدر است تا آن را تأمین و مشکل مردم را حل کنیم.
29-اولین مسئله این بود که ما بنزین و گازوییلی که در اختیار مردم می‌گذاریم مخصوصاً در شهرهای بزرگ را به استاندارد برسانیم و در این زمینه قدم‌های بسیار مهمی برداشته‌شده است؛ گازوییل با گذشته بسیار متفاوت است؛ بنزین در شهرهای بزرگ خوب است و البته در تمام کشور از استاندارد لازم برخوردار نیست اما تلاش ما این است که از استاندارد یورو 4 برخوردار باشد. در پالایشگاه جدید ستاره خلیج‌فارس هم بر مبنای همین استاندارد بنزین تولید خواهد شد و در اختیار مردم قرار خواهد گرفت.
30-باید وسایل نقلیه عمومی را افزایش دهیم تا مردم در روزهای آلودگی هوا ماشین‌هایشان را بیرون نیاورند، برای این کار باید به مترو و اتوبوسرانی در شهرهای بزرگ کمک کنیم؛ همچنین باید آلوده‌کننده‌ها و ماشین‌ها و موتورسیکلت‌هایی که آلودگی درست می‌کنند را برچینیم؛ برای این مقصود طرحی برای خودروهای فرسوده داریم که برای این طرح خودم در روزهای اخیر چند جلسه با بخش خصوصی داشته‌ام؛ هم برای بافت فرسوده، هم برای صادرات غیرنفتی و هم درزمینهٔ خودروها جلساتی با بخش خصوصی و وزرا تشکیل دادیم.
31-تلاش می‌کنیم در سال آینده جایگزین کردن خودروی جدید به‌جای خودروهای فرسوده را شتاب دهیم؛ با روند فعلی که انجام می‌گیرد ما همیشه عقب هستیم یعنی آن مقداری که به ناوگان نو تبدیل می‌شود، دوباره فرسوده می‌شود. امید ما این است که از سال آینده و طی 3 سال آینده کل این کامیون‌ها و اتوبوس‌ها و کامیونت‌های فرسوده را با تسهیلاتی که در اختیار رانندگان عزیز یا مالکان این خودروها قرار می‌گیرد، در کشور جمع کنیم.
32-ما الآن همه شرکت‌های دولتی، نیمه‌دولتی و خصوصی را خواستیم که تلاش‌شان را مضاعف کنند، برای اینکه بتوانیم در سال 70 هزار کامیون را جایگزین کنیم. تقریباً چیزی حدود 230 الی 240 هزار کامیون فرسوده در کشور داریم. حدوداً باید 3 سال تلاش کنیم تا این هدف محقق شود.
33 باید به مردم کمک کنیم که این فضا برای مردم آزاد شود. به همین دلیل هم وقتی برخی از شبکه‌های فضای مجازی ما به دلیل حوادث و اعتراضات و اغتشاشاتی که در چندروزه اتفاق افتاده بود، به‌طور موقت تعطیل شد، تلاش کردم که زودتر این فضا باز شود.
34-می‌خواهم به مردم قول بدهم که شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، گرچه معضلاتی دارد و گرچه مردم به همه آرزوها و خواست‌های خودشان نرسیدند، اما دولت قادر خواهد بود با همکاری سایر قوا و در سایه رهنمودهای مقام معظم رهبری مشکلات را حل‌وفصل بکند. نمونه‌اش ان‌شاءالله سال آینده در موضوع بافت فرسوده و در بخش حمل‌ونقل و ماشین‌های فرسوده و همچنین برای اشتغال و فضای مجازی قدم‌های جدی برخواهیم داشتیم.
35-علت افزایش تعرفه خودروهای هیبریدی آنچه در دولت گزارش دادند، اعلام شد که خودروهایی که به نام هیبریدی می‌آید همان خودروهای معمولی است که به اسم هیبریدی می‌آید و اگر هیبریدی واقعی باشد حتماً تعرفه بسیار کمی خواهد داشت. البته اگر هیبریدی واقعی باشد یعنی ماشینی که واقعاً هم بتواند با سوخت فسیلی و هم با باطری کار کند حتماً کمک خواهیم کرد. چون این کمک به محیط‌زیست است.