عرضه گواهی سپرده‌های ریالی و ارزی و نیز پیش‌فروش سکه، سه راهکار بانک مرکزی برای جذب نقدینگی مردم و هدایت سرمایه‌ها به سمت تولید است تا از این مسیر از ورود سرمایه‌های سرگردان به بازارهایی چون طلا و ارز که می‌تواند سبب تلاطم در بازارها و نیز به هم زدن شاخص‌های کلان اقتصادی چون نرخ تورم را در پی داشته باشد، جلوگیری کند.
با مجوز بانک مرکزی، از امروز (28 بهمن) شبکه بانکی اجازه دارد به مدت 2 هفته نسبت به انتشار گواهی سپرده ریالی با نرخ 20 درصد اقدام کند؛ این اوراق با سررسید یک سال منتشر می‌شود و نرخ بازخرید قبل از موعد آن 14 درصد خواهد بود.
همچنین به شبکه بانکی کشور اجازه داده شده است نسبت به صدور گواهی سپرده ریالی ارز بنیان با سررسیدهای یک و 2 ساله اقدام کند؛ بر این اساس نرخ ریال مورد محاسبه در زمان افتتاح گواهی سپرده متوسط یک ماه قبل سامانه نظارت ارز (سنا) خواهد بود و نرخ سود برای سررسیدهای یاد شده به ترتیب 4 و 4.5 درصد محاسبه می‌شود.
بر این اساس در زمان سررسید این سپرده‌ها، ارز یا معادل ریالی آن به نرخ متوسط یک هفته قبل سامانه سنا به دارنده اوراق پرداخت می‌شود و در صورت بازخرید این اوراق قبل از سررسید، سود سپرده کوتاه‌مدت ریالی (10 درصد) به دارنده اوراق پرداخت خواهد شد.
برنامه دیگر بانک مرکزی، پیش‌فروش شش‌ماهه سکه بهار آزادی با نرخ 14 میلیون ریال و پیش‌فروش یک‌ساله سکه بهار آزادی با نرخ 13 میلیون ریال از طریق شعب منتخب بانک ملی است.
برنامه‌های بانک مرکزی، چهارشنبه گذشته در هیات دولت مطرح و به تصویب رسیده است.
کارشناسان پولی و بانکی بر این باورند گواهی سپرده مبتنی بر ارز بانک مرکزی، ابزار مناسبی برای سرمایه‌گذاری است زیرا این ابزار از سوی بانک مرکزی دریافت شده و اصل و سود آن نیز از سوی همین بانک پرداخت می‌شود و بانک‌ها فقط عاملیت این اوراق را دارند.
از سوی دیگر نرخ سنا نیز نرخ میانگین آزادی است که از سوی صرافی‌ها ثبت می‌شود و روند قیمتی آن مانند روند قیمتی بازار است یعنی اگر بازار در این مدت، 30 درصد رشد داشته، نرخ سنا نیز به همین شکل بوده است.
اگر فردی امروز بخواهد یک دلار بخرد، در بازار باید قیمت بیشتری دهد تا بخواهد گواهی را خریداری کند، زیرا نرخ گواهی میانگین نرخ 30 روز قبل سناست اما در زمان سررسید و هنگامی‌که بازار آرام باشد، نرخ سنا کاملاً نزدیک نرخ بازار خواهد بود؛ یعنی امروز فرد قیمت پایین‌تری را می‌دهد اما سال آینده نزدیک قیمت بازار گواهی خود را می‌فروشد.
بنابراین وقتی شما ارزی را می‌خرید، باید به قیمت فروش صرافی بخرید و به قیمت خرید صرافی به فروش برسانید، اما این گواهی تنها مبتنی بر قیمت فروش سناست و خریدار گواهی کمیسیون صرافی را پرداخت نمی‌کند.
و در نهایت، اگر ارز بخرید، سودی به آن تعلق نمی‌گیرد اما در گواهی یک‌ساله 4 درصد بر روی ارز خریداری شده سود دریافت می‌کنید.