حسن روحانی روز سه شنبه و پس از امضای 13 سند همکاری میان ایران و ترکمنستان سخن می گفت، با ابراز خرسندی از حضور در ترکمنستان در ایام جشن نوروزی اظهار داشت: مذاکرات بسیار سازنده و مفیدی در بالاترین سطح میان مقام های دو کشور برگزار شد.
رییس جمهوری افزود: فهرست همه مواردی را که در ظرفیت اقتصادی، فرهنگی و سیاسی دو کشور است، مورد بررسی و بازبینی قرار دادیم و در همه زمینه ها بحث های مورد علاقه را مطرح و تصمیمات خوبی به نفع دو کشور و دو ملت اتخاذ کردیم.
روحانی با اشاره به اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی دو ملت ایران و ترکمنستان در کنار حسن همجواری که بر روابط دو کشور حاکم است، گفت: مصمم هستیم از همه ظرفیت های موجود برای توسعه و تعمیق همکاری های مشترک بهره بگیریم.
رئیس جمهوری به توافقات دو کشور در حوزه های انرژی و حمل و نقل و ترانزیت اشاره کرد و افزود: ایران و ترکمنستان دو کشور توانمند در زمینه انرژی هستند و در مذاکرات تصمیم گرفته شد که همکاری های خود را در این حوزه بیش از پیش ارتقاء دهیم.
وی همچنین تصریح کرد: ترکمنستان و ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی که از آن بهره مند هستند به عنوان دو دروازه مهم برای آسیای مرکزی و آب های آزاد جنوب محسوب می شوند و می توانند ترانزیت منطقه را هم تسهیل کنند.
رئیس جمهوری با اشاره به افتتاح پل سرخس و نقش آن در تعمیق همکاری های تجاری اظهار داشت: با رفع مشکلات مرتبط با حمل و نقل، همکاری های دو کشور نیز بیش از پیش تسهیل و زمینه فعالیت گسترده تر بخش های خصوصی دو کشور نیز هموارتر می شود.
روحانی با بیان اینکه میزان مبادلات تجاری امروز دو کشور با توجه به ظرفیت های گسترده ای که وجود دارد، مطلوب دو کشور نیست، تصریح کرد: باید سطح مبادلات تجاری را توسعه دهیم و در همین راستا خط جدید انتقال برق از سرخس به مرو با کمک شرکت های ایرانی ایجاد خواهد شد.
رئیس جمهوری افزود: شرکت های ایرانی فعال در بخش حمل و نقل و جاده نیز در اجرای دو طرح مهم جاده عشق آباد به ترکمن آباد و سرخس به تجن همکاری خواهند کردند.
روحانی، سواپ گاز و همکاری در حوزه انرژی در دریای خزر را از دیگر موارد گفت وگو در مذاکرات مشترک برشمرد و اظهار داشت: در زمینه صادرات اتوبوس به ترکمنستان و در کنار آن، تقویت همکاری های دو کشور در حوزه های فرهنگی، علمی و فناوری های نوین نیز گفت وگو شد.
رئیس جمهوری به مسایل منطقه ای و بین المللی مورد گفت وگو در مذاکرات مشترک اشاره کرد و گفت: همچنین درباره مبارزه با تروریسم، راههای تقویت ثبات و امنیت منطقه و همچنین برنامه های نوعدوستانه تبادل نظر کردیم و در مجموع توافقات خوب و گسترده ای میان دو کشور حاصل شد که اجرای این توافقات می تواند سطح همکاری های دو کشور را بیش از پیش ارتقاء دهد.
روحانی، ترکمنستان را کشور دوست و برادر جمهوری اسلامی ایران خواند و تاکید کرد که دو کشور باید از ظرفیت های گسترده خود در مسیر گسترش همکاری های مشترک بهره بگیرند و این خواست دو ملت است.
ضرورت تحکیم دوستی ترکمنستان و ایران
رئیس جمهوری ترکمنستان نیز در این مراسم با تاکید بر اینکه کشورش مصمم است روابط با تهران را در همه زمینه ها گسترش دهد، گفت: مذاکرات سطح بالای دو کشور، در فضایی دوستانه، برادرانه و شفاف و توام با احترام متقابل و حسن همجواری برگزار شد.
«قربانقلی بردی‌محمداف» افزود: تحکیم دوستی ترکمنستان و ایران برای ما اهمیت بالایی دارد و من فرصت را مغتنم شمرده و از دکتر روحانی به خاطر تلاش هایی که در راستای توسعه همکاری های مشترک داشته اند، قدردانی می کنم.
وی امضای 13 سند همکاری و بیانیه مشترک را در راستای منافع دو ملت ایران و ترکمنستان برشمرد و تاکید کرد با اجرای این توافقات، همکاری های دو کشور در همه عرصه ها بیش از پیش گسترش می یابد.
ایران و ترکمنستان در مسیر توسعه روابط
دو رئیس جمهور همچنین در پایان مذاکرات یک بیانیه مشترک مطبوعاتی منتشر کردند که متن آن به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
در راستای توسعه و تحکیم روابط دوستانه و برادرانه میان جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان، جناب آقای دکتر حسن روحانی، رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران، به دعوت رسمی جناب آقای قربانقلی بردی محمداف، رئیس محترم ترکمنستان، در رأس یک هیأت بلندپایه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در تاریخ 7 الی 8 فروردین ماه 1397 هجری شمسی، برابر با 27 الی 28 مارس 2018، سفر رسمی به ترکمنستان انجام دادند.
روسای جمهور دو کشور در فضایی آکنده از صمیمیت و اعتماد، وضعیت کنونی و چشم‌انداز توسعه مناسبات بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان را بررسی و در خصوص موضوعات مهم دو جانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی مورد علاقه، تبادل نظر نمودند.
روسای جمهور نتایج و دستاوردهای کسب شده در عرصه‌های مختلف همکاری فیمابین طی 26 سال گذشته از زمان برقراری روابط دیپلماتیک بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان را مثبت ارزیابی نمودند. طی این سال‌ها، مبانی حقوقی – قراردادی مناسبات فیمابین با امضای بیش از 200 سند فراهم شده است. این امر توسعه همه جانبه همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان را تأمین می‌نماید.
روسای جمهور دو کشور با در نظر گرفتن سطح راهبردی همکاری‌های فیمابین، نسبت به ضرورت توسعه همه جانبه همکاری‌ها در حوزه‌های مورد علاقه طرفین تأکید داشتند.
سران دو کشور بر اهمیت تقویت رایزنی‌های سیاسی بین وزارت‌خانه‌های امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان به منظور تحکیم همکاری در حوزه دو جانبه و همچنین، در چارچوب سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله سازمان ملل متحد، سازمان همکاری اقتصادی، سازمان همکاری اسلامی با استفاده از ظرفیت‌ها و امکانات سازمان‌های مذکور تأکید نمودند.
روسای جمهور، نتایج اقدامات 5 جانبه به منظور تحکیم پایه‌های حقوقی در دریای خزر و توافقات حاصله در پیش نویس کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر را مثبت ارزیابی نموده و بر اهمیت تداوم رایزنی‌های دو جانبه در خصوص مسایل مرتبط با دریای خزر تأکید نمودند.
روسای جمهور ضمن ارزیابی روابط بین پارلمانی به عنوان عنصر مهم همکاری دو جانبه، بر نقش و جایگاه مهم گروه دوستی پارلمانی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان در توسعه روابط فیمابین تأکید نموده و خواستار فعال‌تر کردن روابط پارلمانی بین دو کشور شدند.
روسای جمهور ضمن مورد توجه قرار دادن توسعه بیش از پیش روابط تجاری و اقتصادی به جایگاه مهم کمیسیون مشترک همکاری اقتصادی میان جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان اشاره نمودند. در این راستا، طرفین بر ارتقاء تلاش‌ها در راستای افزایش حجم مبادلات تجاری بین دو کشور، متنوع‌سازی ساختار تجارت بر اساس مقررات و موازین شناخته شده تجارت بین‌المللی، انجام فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از انواع بلندمدت همکاری اقتصادی بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان تأکید نمودند.
روسای جمهور دو کشور با اشاره به اهمیت اتخاذ اقدامات مؤثر در راستای توسعه روابط بخش‌های خصوصی دو کشور، خواستار ایجاد شرایط و امکانات لازم جهت مشارکت حداکثری بخش‌های خصوصی در نمایشگاه‌ها و همایش‌های تجاری که در جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان برگزار می‌شوند، گردیدند. همچنین، بر ضرورت تعمیق همکاری در عرصه‌های حمل و نقل و ارتباطات، کشاورزی و دامداری، برق، نفت و گاز و اجرای پروژه‌های مشترک در این زمینه‌ها تأکید نمودند.
سران دو کشور، نسبت به اهمیت راهبردی همکاری‌های دو جانبه بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان در زمینه توسعه حمل و نقل و کریدورهای ترانزیتی که دسترسی مؤثر به بازارهای جهانی را از طریق کوتاه‌ترین مسیرها فراهم می‌نماید، تأکید کردند.
روسای جمهور ضمن اشاره به اینکه راه‌اندازی خط آهن سه جانبه جمهوری اسلامی ایران – ترکمنستان – جمهوری قزاقستان رویداد مهمی بوده است، خاطر نشان نمودند این مسیر در حمل و نقل ریلی و اجرای سایر پروژه‌های مشترک که ترانزیت بار از خاک جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان را تأمین می‌نماید، حائز اولویت ویژه می‌باشد.
روسای جمهور نسبت به اهمیت اجرای توافقات مربوط به کریدور حمل و نقل بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران – ترکمنستان – ازبکستان – عمان که تأمین کننده منافع اقتصادی همه کشورهای عضو می‌باشد، اشاره و از الحاق جمهوری هند و جمهوری قزاقستان به این موافقتنامه استقبال نمودند.
طرفین نسبت به اهمیت تصویب قطعنامه «تقویت پیوندها در همه حوزه‌های حملی و نقلی به منظور دستیابی به اهداف توسعه پایدار» در جریان هفتاد و دومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در تاریخ، 29 آذر ماه 1396، برابر با 20 دسامبر 2017 تأکید ویژه داشتند.
سران دو کشور، با اشاره به پیوندهای دیرینه فرهنگی بین جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان، تأکید داشتند که همکاری فرهنگی موجب تحکیم دوستی و حسن تفاهم میان ملت‌های برادر جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان می‌شود و در این راستا بر برگزاری هفته‌های فرهنگی، توسعه همکاری‌های علمی، آموزشی، دانشگاهی، رسانه‌ای و ورزشی تأکید کردند.
جناب آقای دکتر حسن روحانی، رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران، برگزاری موفقیت آمیز پنجمین دوره بازی‌های آسیایی داخل سالن و هنرهای رزمی از تاریخ 26 شهریور لغایت 5 مهرماه 1396، برابر با 17 لغایت 27 سپتامبر 2017، در شهر عشق‌آباد را به جناب آقای قربانقلی بردی محمداف، رئیس جمهور محترم ترکمنستان، تبریک گفتند. طرفین همچنین آمادگی خود را برای تبادل تجربیات دو کشور در زمینه برگزاری مسابقات مشابه و سایر برنامه‌های بین‌المللی ورزشی ابراز نمودند.
روسای جمهور آمادگی خود را مبنی بر تداوم حمایت از برقراری صلح و ثبات در افغانستان و تبدیل آن به کشوری امن و پیشرفته ابراز و تأکید کردند که نسبت به مسیر انتخاب شده توسط ملت افغانستان برای توسعه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشور خود احترام قائل هستند.
روسای جمهور دو کشور ضمن بررسی اوضاع منطقه‌ای و بین‌المللی از رشد افراط گرایی و تروریسم ابراز نگرانی کرده و آن را تهدیدی جدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی عنوان نمودند و بر اهمیت همکاری‌های همگانی در مبارزه با این پدیده شوم در چارچوب قطعنامه‌های سازمان ملل متحد از جمله ابتکار جناب آقای دکتر حسن روحانی، رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران، تحت عنوان «جهان علیه خشونت و افراط گرایی (WAVE)» که طی قطعنامه شماره A/RES/68/127 مورخ 18 دسامبر 2013 در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید، تأکید داشتند.
سران دو کشور بر اهمیت همکاری دو جانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی در راستای جلوگیری از گردش غیرقانونی سلاح و مواد مخدر، قاچاق انسان، مهاجرت غیرمجاز و جرائم سازمان یافته تأکید نمودند.
جناب آقای دکتر حسن روحانی، رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران، از جناب آقای قربانقلی بردی محمداف، رئیس جمهور محترم ترکمنستان بابت استقبال گرم و مهمان‌نوازی از هیأت ایرانی ابراز تشکر نموده و از ایشان برای انجام سفر رسمی به جمهوری اسلامی ایران دعوت بعمل آوردند. این دعوت از جانب رئیس محترم ترکمنستان با قدردانی پذیرفته شد. تاریخ دقیق سفر از طریق مجاری دیپلماتیک هماهنگ خواهد شد.
امضای 13 سند و یادداشت تفاهم همکاری
ایران و ترکمنستان در جریان سفر حسن روحانی به عشق آباد، 13 سند و یادداشت تفاهم همکاری امضا کردند:
- برنامه مبادلات همکاری‌های فرهنگی، هنری، علمی و آموزشی
- یادداشت تفاهم همکاری‌های بازرگانی
- یادداشت تفاهم همکاری صنعتی
- یادداشت تفاهم در خصوص تبادل الکترونیکی اطلاعات گمرکی
- یادداشت تفاهم همکاری در رابطه با تشکیل شورای مشترک تجاری ایران-ترکمنستان
- یادداشت تفاهم در زمینه صدور گواهی بین سازمان ملی استاندارد ایران و اداره دولتی استاندارد ترکمنستان
- برنامه اجرایی یادداشت تفاهم همکاری بین سازمان ملی استاندارد ایران و اداره دولتی استاندارد ترکمنستان
- یادداشت تفاهم همکاری در بخش کشاورزی
- برنامه اجرایی یادداشت تفاهم همکاری بین وزارت ورزش و جوانان ایران و وزارت ورزش و سیاست جوانان ترکمنستان
- یادداشت تفاهم حمل و نقل هوایی میان سازمان هواپیمایی کشوری ایران و اداره دولتی هواپیمایی کشوری ترکمنستان
- یادداشت تفاهم همکاری میان دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه ایران و موسسه روابط بین الملل وزارت امور خارجه ترکمنستان
- یادداشت تفاهم دوجانبه همکاری علمی-آموزشی میان دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه کشاورزی ترکمن بنام صفرمراد آتایویچ نیازاف
- یادداشت تفاهم دوجانبه همکاری‌های علمی-آموزشی میان دانشگاه فردوسی مشهد و موسسه ملی زبانهای خارجی ترکمن دولت محمد آزادی