همایش تجاری ایران و روسیه با حضور روسای مجلس دو کشور، رئیس اتاق بازرگانی فدراسیون روسیه، نایب‌رئیس اتاق ایران و فعالان اقتصادی دو کشور در اتاق ایران برگزار شد.
در این نشست که به همت اتاق مشترک ایران و روسیه برگزار شد، مهم‌ترین موانع و مشکلات پیش روی توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری بین ایران و روسیه مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در ادامه، فعالان اقتصادی دو کشور توانستند به صورت رودررو با یکدیگر ملاقات کنند.
مسعود خوانساری نایب‌رئیس اتاق ایران با اشاره به روابط ایران و روسیه طی دهه‌های گذشته تصریح کرد: خوشبختانه طی سال‌های اخیر دو کشور با رویکرد مثبت حرکت کرده و در این مسیر شاهد فراز و فرودهای بسیاری بوده‌اند که این امر در فضای بین‌المللی موضوعی طبیعی است، اما آنچه در اینجا اهمیت دارد تلاش مسئولان دو کشور در راستای ترسیم پایه‌های مناسبات بر اساس اصول محکم و قابل اعتماد به ویژه در سال‌های اخیر است.
وی تصریح کرد: تعاملات متقابل روسای جمهور ایران و روسیه و سایر مقامات عالی‌رتبه در هر دو کشور منجر به تبادل هیئت‌های سیاسی و اقتصادی در سطوح بالا شده که بیانگر دیدگاه مثبت نسبت به اهمیت توسعه همه‌جانبه روابط بین ایران و روسیه است.
خوانساری گفت: کشورهای منطقه با تکیه بر تاریخ و فرهنگ مشترک می‌توانند آینده مشترک خود را خلق کنند.
رئیس اتاق تهران رویکرد اصولی ایران را مشارکت سازنده با همسایگان برای تحقق نظم پایدار مبتنی بر امنیت جمعی و حمایت از توسعه کشورهای منطقه دانست و تصریح کرد: ایجاد پیوندهای متقابل اقتصادی رویکردی است که از سوی دولت ایران دنبال می‌شود. ریشه‌کن کردن خشونت در منطقه بدون تمرکز بر مردم‌سالاری، ارتقای حقوق شهروندی و توسعه اقتصادی میسر نمی‌شود. همچنین بخش خصوصی در راستای ایجاد محیط آرام برای فضای کسب‌وکار، استفاده از ظرفیت‌های دیپلماسی به منظور ایجاد چنین محیط امن و آرامی را خواستار است.
نایب‌رئیس اتاق ایران گفت: برگزاری منظم این قبیل نشست‌ها، فرصت‌هایی برای همکاری و تعامل همه‌جانبه میان تجار و بازرگانان فراهم می‌آورد، البته لازمه همکاری‌های تجاری بیشتر فراهم کردن امکانات و تسهیلات برای حضور عاملان اقتصادی ایرانی و روس در کشور مقابل است.
خوانساری ادامه داد: متأسفانه زیرساخت‌های کنونی به حد کافی توسعه نیافته و با ظرفیت‌های اقتصادی تجاری و تولیدی موجود در ایران و روسیه و حتی کشورهای مستقر در منطقه فاصله زیادی دارد.
نایب‌رئیس اتاق ایران همکاری بیشتر بخش‌های خصوصی دو کشور را مشروط بر حمایت دولتمردان در راستای رفع موانع و مشکلات موجود و برنامه‌ریزی بلندمدت به منظور ارائه تسهیلات در راستای مدیریت و توسعه شبکه حمل‌ونقل می‌داند و معتقد است: اهمیت دادن به امنیت حمل‌ونقل، استفاده از حمل‌ونقل ترکیبی، سازمان‌دهی خطوط کشتیرانی مسافری دریایی، ساخت و توسعه راه‌آهن، ترغیب سرمایه‌گذاری به منظور توسعه زیرساخت‌های دریای خزر، تأسیس صندوق مشترک تأمین مالی پروژه‌های مشترک، سهولت در صدور روادید تجاری، ارتباطات مستمر بانکی، حفاظت از محیط زیست و مبارزه با آلودگی‌های زیست‌محیطی از جمله موضوعاتی هستند که باید از سوی دولت‌های دو کشور مورد توجه قرار گیرد.
خوانساری همچنین بر اهمیت توسعه کریدورهای حمل‌ونقل بین‌المللی از جمله کریدور تراسیکا، کریدور شرق -غرب یا همان جاده باستانی ابریشم و کریدور شمال- جنوب به عنوان یکی از حلقه‌های اصلی و اجرایی حمل‌ونقل به اروپا- آسیا و برعکس به عنوان کوتاه‌ترین پل‌های ارتباطی میان کشورهای مسیر اشاره کرد و افزود: ایجاد امکانات و تسهیلات لازم برای گسترش حمل‌ونقل ترکیبی دریایی، ریلی و جاده‌ای در قلمروی کشورهای همسایه به استحکام روابط دو کشور کمک می‌کند، هرچند متأسفانه زیرساخت‌های کنونی در این حوزه به حد کافی توسعه‌نیافته و با ظرفیت‌های موجود فاصله دارد.
وی تصریح کرد: ضروری است به منظور ارتقای سطح همکاری‌های تجاری و رفاه اقتصادی، برنامه‌ریزی جامعی برای توسعه زیرساخت‌ها و انسجام حوزه حمل‌ونقل انجام شود.
نایب‌رئیس اتاق ایران با اشاره به وجود ۲۵ مرز ترانزیتی فعال جاده‌ای، ۵ مرز ریلی و ۱۳ بندر تجاری، 10 فرودگاه بین‌المللی و با بهره‌گیری کامل از ۱۸۵ میلیون تن ظرفیت عملیاتی بنادر تأکید کرد: ایران قادر است امکانات مناسب و مقرون به صرفه‌ای در حوزه ترانزیت در اختیار کشورهای همسایه قرار دهد. از سوی دیگر بهره‌برداری از دریای خزر به عنوان نماد توسعه، همکاری و مرکزی برای دوستی و پیشرفت ضرورت همکاری همه‌جانبه کشورهای ساحلی را می‌طلبد. تحقق این مهم مستلزم آن است که در حوزه‌های گوناگون نفع مشترک را تعریف کنیم و با سرمایه‌گذاری مشترک پیشرفت کار را سامان دهیم.
رئیس اتاق تهران با اشاره به تحقیقات صورت گرفته در دنیا تأکید کرد: ایران یکی از مهم‌ترین اقتصادهای رو به رشد، باثبات و تأثیرگذار در آینده نه‌چندان دور در منطقه خاورمیانه خواهد بود. در حال حاضر ایران به عنوان امن‌ترین و پربازده‌ترین مقصد سرمایه‌گذاری و مشارکت در منطقه، رشد اقتصادی بیش از ۴ درصد، تورم تک‌رقمی، افزایش صادرات غیرنفتی و شکوفایی بیشتر اقتصادی علمی و فناوری را شاهد بوده است. همچنین همکاری با ایران با توجه به نیروی انسانی تحصیل کرده، ذخایر طبیعی و ظرفیت‌های متعدد اقتصادی به‌عنوان سکویی برای دسترسی کشورها نه تنها به بازار داخل بلکه بازار ۴۰۰ میلیونی منطقه است.
به باور خوانساری همکاری دو کشور ایران و روسیه در زمینه ایجاد کریدور سبز گمرکی، توسعه روابط بانکی، ارائه تسهیلات صدور روادید تجاری، اکتشاف منابع آب‌های ژرف، همکاری در زمینه خدمات فنی مهندسی، کشت فرا سرزمینی، صادرات محصولات کشاورزی، آبزی‌پروری، مواد غذایی و انواع کالاهای مصرفی از اقداماتی است که در راستای تسهیل تجارت بین بخش‌های خصوصی دو کشور مطرح است.
وی به جایگاه بین‌المللی ICRIC که تحت پوشش اتاق ایران فعالیت می‌کند اشاره و تصریح کرد: با توجه به تفاهم‌نامه‌های داخلی و بین‌المللی این مرکز در زمینه حلال و صدور گواهی حلال در صنایع غذایی، گردشگری و تحقیقات در سطح ملی و بین‌المللی، اتاق ایران آمادگی دارد تا دفتر نمایندگی موسسه جهانی حلال را تأسیس کرده و همچنین عقد تفاهم‌نامه در زمینه‌های مذکور که موجب افزایش حجم مبادلات تجاری میان دو کشور می‌شود را انجام دهد.
سطح روابط ایران و روسیه محدود به حوزه انرژی نباشد
ویاچسلاو ولودین، رئیس مجلس دومای روسیه با اشاره به دیدار روسای جمهور دو کشور در آنکارا تصریح کرد: رهبران دو کشور به دنبال تقویت روابط دوستانه هستند. این روابط باید سازنده باشد و مبنای حرکت ما در آینده قرار گیرد.
وی تصریح کرد: دستورکار ما این است که روابط اقتصادی بین دو کشور را توسعه دهیم، به همین منظور کمیسیون بین پارلمانی تشکیل شده است که می‌تواندروی موضوعات مهم تمرکز کند و زمینه‌ساز تماس‌های مستمر و مداوم بین دو کشور باشد.
رئیس دومای روسیه در ادامه به وضعیت گمرکی در سال ۲۰۱۶ بین دو کشور اشاره و تأکید کرد: در این سال جایگاه ایران بین شرکای تجاری روسیه ۴۲ و سهم ایران در گردش کالاهای روسیه بالغ بر 0.4 درصد بود. این رقم در مورد روسیه 2.5 درصد و جایگاه این کشور در بین شرکای تجاری ایران هشتم برآورد می‌شود که به‌هیچ‌وجه رقم قابل قبولی نیست.
وی تأکید کرد: باید سطح روابط بین دو کشور را توسعه دهیم و در این رابطه نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر هستیم. استفاده صلح‌آمیز از برنامه‌های هسته‌ای، حمل‌ونقل و ماشین‌سازی موضوعاتی هستند که باید در راستای توسعه روابط دو کشور مورد توجه قرار گیرد.
ولودین گفت: نباید به پروژه‌های انرژی محدود شویم و در این رابطه توسعه روابط بین استان‌های دو کشور بسیار اهمیت دارد. محافل تجاری زیادی وجود دارند که خواستار توسعه روابط با یکدیگر هستند بنابراین می‌توان در قالب دیدارهای پارلمانی زمینه برقراری روابط تجاری بین آنها را فراهم کنیم.
وی در ادامه به ظرفیت‌های بالایی که برای همکاری بین ایران و روسیه وجود دارد اشاره کرد و گفت: در حوزه نفت و گاز اقدامات خوبی صورت گرفته اما کافی نیستند.
رئیس مجلس روسیه در ادامه به روابط بانکی بین دو کشور اشاره و تصریح کرد: در حال حاضر تسویه‌حساب‌های متقابل بین دو کشور از طریق روبل انجام می‌شود. باید زمینه‌ای فراهم شود که مشکلات در نقل و انتقالات ارزی برطرف شود. تا زمانی که نظام بانکی، زیرساخت‌های مناسب برای نقل و انتقالات پول فراهم نکند استان‌های دو کشور نمی‌توانند در راستای توسعه همکاری‌ها قدم‌های لازم را بردارند.
در توسعه روابط ایران روسیه خواستار شفافیت هستیم
در ادامه اسدالله عسگراولادی، رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه حجم ۲ میلیارد دلاری روابط ایران و روسیه را ناکافی خواند و تأکید کرد: امروز زمان آن رسیده است که دولت‌های دو کشور راه‌ها را برای توسعه همکاری‌های اقتصادی باز کنند. شفافیت مهم‌ترین نکته‌ای است که در این رابطه به آن نیاز داریم. از طرفی تسهیل حمل‌ونقل و ایجاد خط هوایی مستقیم بین شهرهای شمالی ایران و مناطق جنوبی روسیه از مهم‌ترین خواسته‌های فعالان اقتصادی دو کشور است.
این فعال اقتصادی تأکید کرد: امکان صادرات کالا و بار تجاری به صورت هوایی وجود ندارد، از طرفی زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی بین ایران و روسیه چندان مناسب نیست. این در حالی است که توسعه و ارتقای سطح مناسبات دو کشور نیازمند حل مسائل موجود در حوزه حمل‌ونقل است.
وی تأکید کرد: اگر می‌خواهیم به اهداف موردنظر دست پیدا کنیم باید موضوعاتی که در این نشست مطرح می‌شود را پیگیری کنیم. مهم‌ترین این مسائل حل مسائل و روابط بانکی بین ایران و روسیه است.
حقوق گمرکی روسیه برای محصولات ایرانی بسیار بالاست
عبدالله مهاجر، رئیس اتاق ساری مهم‌ترین مانع صادرات ایران به روسیه را حقوق گمرکی عنوان کرد و گفت: در حال حاضر ایران ۲۰ درصد حقوق گمرکی برای حضور در بازار روسیه پرداخت می‌کند که در مقایسه با دیگر کشورها که در حدود 5 درصد حقوق گمرکی پرداخت می‌کنند بسیار بالاست و این مسئله قدرت رقابت محصولات ایرانی در بازار این کشور را از بین می‌برد.
اعطای مجوز برای ورود کشتی های ایرانی به بنادر رودخانه ولگا
کاوه زرگران، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تهران ورود کشتی‌های ایرانی به رودخانه ولگا را مورد تأکید قرار داد و افزود: از آنجایی که اختیار بررسی این مسئله به مجلس روسیه داده شده، ضروری است موضوع امکان حضور کشتی های ایرانی در در بنادر مستقر در رودخانه ولگا در دستور کار قرار گیرد. این اقدام می‌تواند زمینه تجارت کم‌هزینه‌تر را برای تجار ایرانی فراهم کند.
وی همچنین درباره ضرورت تجدیدنظر در خصوص تعرفه واردات و صادرات در مورد محصولات خام کشاورزی و صنایع غذایی ایران به روسیه سخن گفت و خواستار پیگیری مسئله از سوی پارلمان روسیه شد.
توافقات خوب ایران و اوراسیا برای حل مشکلات ناشی از حقوق گمرکی
در این نشست علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی ایران با اشاره به لزوم بیان مشکلات و موانعی که در تجارت بین دو کشور وجود دارد تأکید کرد: موانع و مسائلی که مطرح شد با توجه به نگاه مثبت رئیس مجلس روسیه به لزوم توسعه مناسبات اقتصادی بین دو کشور از سوی ایشان پیگیری خواهد شد.
وی قدم‌های برداشته شده در حوزه انرژی را مورد توجه قرار داد و تأکید کرد: درست است که دو کشور در این حوزه اقدامات خوبی انجام داده‌اند اما این مسئله کافی نبوده و باید در سایر زمینه‌ها نیز همکاری‌ها را توسعه دهیم.
لاریجانی در مورد حقوق گمرکی نیز گفت: این مسئله در مذاکرات ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا نیز مورد توجه قرار گرفته و به توافقات خوبی رسیدیم که ظرف یک ماه آینده اقداماتی در راستای حل موانع در حوزه حقوق گمرکی انجام می‌شود.
از قوانین و مسائل یکدیگر بی اطلاع هستیم
سرگئی کاترین، رئیس اتاق بازرگانی روسیه در مورد مشکلات مطرح شده، گفت: برخی از این مسائل و مشکلات نیز برای تجار روس وجود دارد، بنابراین لازم است ابزاری در اختیار داشته باشیم که بتواند این مسائل را حل کند. در قدم اول شفافیت در قوانین و مقررات بین دو کشور بسیار مهم است. اتاق‌های بازرگانی ایران و روسیه هر کدام قوانین و چهارچوبی دارند که از طریق این قوانین و اطلاع از آنها می‌توانیم به صورت کلی مشکلات را برطرف کرده و به سرعت سطح همکاری‌ها را وسعت دهیم.
کاترین تصریح کرد: لازم است اطلاعات خود را نسبت به قوانین یکدیگر به روز کنیم و از طرفی اعزام و پذیرش هیئت‌ها می‌تواند در این راستا کمک بزرگی باشد.
رئیس اتاق روسیه همچنین به موضوع گمرکات بین دو کشور اشاره کرد و افزود: اظهارنامه‌های الکترونیکی و رسیدگی به مسائل گمرکی از جمله مواردی هستند که در توسعه مناسبات اقتصادی نقش مهمی دارند. همچنین استفاده از ظرفیت‌های داوری به منظور حل‌وفصل اختلافات موجود بین تجار و سرمایه‌گذاران را باید در دستور کار قرار داد.
به اعتقاد وی برای توسعه روابط دو کشور باید زمینه همکاری و مشارکت بین واحدهای کوچک و متوسط دو کشور فراهم شود؛ در حدود ۷۵ درصد زیرمجموعه اتاق‌ها همین واحدها هستند که می‌توانند با همکاری یکدیگر به توسعه مناسبات دو کشور کمک کنند.
در بخش دوم نشست تجاری ایران و روسیه سرگئی کاترین، گفت: شورای مشترک فعالان اقتصادی ایران و روسیه در این دو کشور فعال بوده و تجار می‌توانند درباره مسائل اقتصادی با یکدیگر گفتگو کنند.
او ادامه داد: ایران نه تنها همسایه که شریک استراتژیک برای روسیه و اوراسیا محسوب می‌شود. شورای مشترک می‌تواند در حل مسائل کمک کرده و جو تفاهم و اعتماد متقابل ایجاد کند.
او با اشاره به پروتکل تنظیم‌شده در چهاردهمین اجلاس ایران و روسیه که در ماه مارس امسال تشکیل شد، گفت: قرار شد مرکزی برای گفتگو درباره تضمین مسائل مالی و اوراق بهادار تشکیل شود.
رئیس اتاق روسیه بر اهمیت کریدور شمال-جنوب و کریدورهای سبز گمرکی تاکید کرد.
کاترین با اشاره به لزوم ایجاد اعتماد بین فعالان تجاری ایران و روسیه بیان کرد: مرکز همکاری‌های صنعتگران و فعالان ایران و روسیه تشکیل شده که می‌توانند آنجا درباره مسائل مختلفی از جمله توریسم فعالیت داشته باشند.
سپس هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق گیلان به تشکیل سرای تجاری ایرانیان در آستاراخان اشاره کرد و گفت: این مرکز تجاری به تمامی تاجران سرویس رایگان می‌دهد و چند ماه از آغاز فعالیت آن می‌گذرد.
او با بیان اینکه روند تجارت با روسیه تا سال 2010 رو به افزایش بوده، ادامه داد: از 2010 به بعد روند تعاملات این دو کشور شیب نزولی پیدا کرده و ایران نهایتاً 350 میلیون دلار واردات و صادرات به روسیه دارد.
پس از پایان همایش تجاری ایران و روسیه، سه پنل تخصصی با موضوع کشاورزی، حمل‌ونقل و لجستیک و سرمایه‌گذاری تشکیل شد که فعالان اقتصادی ایران و روس با توجه به حوزه فعالیت خود در آنها شرکت کردند.