جمشید عدالتیان، عضو اتاق ایران در مورد پیشنهاد رئیس جمهور ترکیه مبنی بر استفاد از لیر در مبادلات دو جانبه گفت: پیشنهادهایی از این دست قبلا از سوی روسیه و چین نیز مطرح شده بود که عملی نشد.
وی گفت: مشکل اساسی در مورد استفاده از لیر تضعیف آن است و به همین دلیل بازرگانان مایل به استفاده از لیر نیستند، به ویژه آنکه درسال گذشته نیز روند کاهشی ارزش را تجربه کرده بود بنابراین این پیشنهاد با اما و اگرهایی روبه رو است.
عدالتیان ادامه داد: البته باید در نظر گرفت که این تنها یک پیشنهاد است و هیچ اجباری برای اجرای آن از سوی بازرگانان ایرانی وجود ندارد و طبیعی است که تاجر به دنبال استفاده از پول نیرومند باشد.
این کار‌شناس اقتصاد بین الملل متذکر شد: این پیشنهاد در صورتی می‌تواند عملی شود که ثبات نرخ لیر پایدار باشد که کسی نمی‌تواند آن را تضمین کند. مثلا بازرگانی که در قبال کالای خود لیر ترکیه دریافت می‌کند باید این ضمانت وجود داشته باشد که لیر در برابر دلار یا یورو تضعیف نخواهد شد. برای نمونه، اخیرا روبل روسیه تقریبا ۴۰ درصد افت ارزش داشته و صادرکننده‌ای که روبل دریافت کرده تقریبا ۴۰ درصد از ارزش دارایی خود را از دست داده است که نشان می‌دهد باید تضمینی باشد تا ریسک کاهش ارزش را پوشش دهد.
وی ادامه داد: این ضمانت باید به گونه‌ای باشد که مثلا لیر تا پایان سال آینده در یک نرخ ثابت باقی می‌ماند و این نرخ ثابت معمولا برحسب دلار یا یورو محاسبه می‌شود.
عدالتیان تاکید کرد: مهم‌ترین پارامتر در راستای این‌گونه طرح‌ها، تضمین ثبات پول است که البته امری بعید است و با توجه اینکه بیشترین صادرات ما به ترکیه نفت و گاز است خود دولت ایران نیز نمی‌تواند این پیشنهاد را بپذیرد.
وی یادآور شد: البته این پیشنهاد را قبلا کشورهای بریکس ارایه کرده بودند حتی روسیه طرح تاسیس بانک مرکزی مشترک را داده بود که عملی نشد. البته ایران نیز قبلا آن را مطرح کرده بود که به دلیل نبود ضمانت عملی اجرایی نشد. بویژه آنکه قبلا در قبال دریافت پول نفت بر حسب روپیه و روبل با مشکلات جدی روبه رو بودیم.
عضو اتاق ایران در مورد تاثیر این طرح بر کاهش اثرات تحریم‌ها گفت: قبلا این کار صورت گرفته بود که تقریبا با شش تا ۱۰ درصد هزینه همراه بود. مثلا ریال را به لیر و سپس لیر را به دلار تبدیل کنیم همیشه هزینه‌بر است و این نشان می‌دهد که مشکلات ارزی به این راحتی حل نمی‌شود.