علی‌رغم آنکه نرخ سود تسهیلات خرید مسکن از محل صندوق مسکن یکم کاهش یافته است، اما به دلیل آنکه قیمت مسکن در ماه‌های گذشته افزایش یافته، قدرت خرید این وام در تهران کاهش چشمگیری داشته است.
صندوق پس‌انداز مسکن یکم در طول دو سال گذشته، یکی از مهم‌ترین اهداف سیاست‌گذاران بخش مسکن در دولت بوده و بخش عمده‌ای از منابع بانکی به‌خصوص اقساط بازگشتی مسکن مهر، به این صندوق تعلق گرفته است.
بر اساس اعلام بانک مسکن، تاکنون برای حدود ۴۰ هزار واحد مسکونی در سراسر کشور از محل صندوق پس‌انداز مسکن یکم تسهیلات پرداخت شده است که با توجه به استقبال گسترده‌ای که در ماه‌های پایانی سال گذشته از این صندوق شد و میانگین افتتاح کنندگان حساب در این صندوق به روزانه هزار نفر رسید، پیش‌بینی می‌شود در طول بیش از یک سال آینده، به بیش از ۳۰۰ هزار نفر برسد.
درعین‌حال، مدیرعامل بانک مسکن نیز در ابتدای سال جاری عنوان کرده بود که قرار است امسال برای ۸۰ هزار واحد مسکونی در سراسر کشور، ویژه دارندگان حساب‌های تکلیفی از جمله صندوق یکم تسهیلات پرداخت شود.
در این میان اگرچه میزان کسانی که با استفاده از تسهیلات صندوق یکم، خانه‌دار شده‌اند، نسبت به تعداد واحدهای مسکونی که در طول یک سال گذشته خریدوفروش شده‌اند، درصد چندان حائز اهمیتی نیست، اما با توجه به اینکه تعداد و تنوع و سقف وام‌های مسکنی که از سوی شبکه بانکی پرداخت می‌شود، بسیار ناچیز است و دریافت تسهیلات از این محل، جزو معدود کانال‌های دریافت تسهیلات با مبالغ نسبتاً اثرگذار خرید مسکن به‌خصوص برای خانه اولی‌ها محسوب می‌شود، قدرت خرید مسکن این تسهیلات پس از افزایش ناگهانی قیمت مسکن، افت بالایی داشته است.
بررسی‌های میدانی خبرنگار ما نشان می‌دهد وام‌های مذکور، در محلات مختلف پونک واقع در منطقه ۵ تهران که بر اساس اعلام آخرین گزارش بازار مسکن بانک مرکزی، میانگین قیمت هر مترمربع در آن بیش از ۷ میلیون تومان است، بین ۳۵ تا ۴۰ درصد قیمت هر واحد مسکونی را پوشش می‌دهد.
به‌عنوان‌مثال یک دستگاه آپارتمان ۸۰ متری واقع در خیابان امام رضا منطقه پونک با ۱۵ سال ساخت و دوخوابه با آسانسور و پارکینگ، ۶۶۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است. درحالی‌که زوجینی که ۱۶۰ میلیون تومان وام به همراه ۸۰ میلیون تومان اندوخته خود که یک سال در صندوق یکم سپرده‌گذاری کرده‌اند، می‌توانند تنها کمتر از ۴۰ درصد هزینه این واحد را تأمین کنند.
در خیابان کمالی واقع در منطقه پونک نیز یک دستگاه آپارتمان نوساز ۷۵ مترمربعی با آسانسور و پارکینگ، از سوی مالک متری ۱۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده است. این در حالی است که زوجین متقاضی خرید مسکن می‌توانند تنها کمتر از ۳۰ درصد قیمت این ملک را با استفاده از تسهیلات صندوق مسکن یکم تأمین اعتبار کنند.
در محله نیروی دریایی واقع در منطقه ۸ تهران که جزو مناطق میانی و موردپسند اقشار متوسط نیز هست، بر اساس اعلام بانک مرکزی میانگین قیمت در این منطقه متری بیش از ۴ میلیون تومان است؛ درحالی‌که یک دستگاه آپارتمان ۷۵ متری ۸ سال ساخت دو خوابه با آسانسور و بدون پارکینگ در این محله از سوی مالک ۵۲۰ میلیون تومان (متری ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان) قیمت‌گذاری شده که جزء موارد با قیمت مناسب در پایتخت محسوب می‌شود. این در حالی است که دارنده وام مسکن یکم تنها می‌تواند تا ۵۰ درصد قیمت این ملک را با استفاده از این نوع تسهیلات خریدار کند.
این در حالی است که فردی که همین تسهیلات (۱۶۰ میلیون تومان) را در آبان ماه امسال دریافت کرده بود، توانسته بود ملک با موقعیت مشابه را در منطقه مورد نظر با استفاده از این وام خریداری کند. میزان پوشش این وام در این منطقه حدود ۸۰ درصد بود.
فرهاد حسینی، کارمند دستگاه نیمه‌دولتی در گفتگو با خبرنگار ما با بیان اینکه وی و همسرش هر دو کارمند یک دستگاه هستند و برای خرید مسکن با استفاده از تسهیلات صندوق مسکن یکم در اوایل اسفندماه سال ۹۵ در بانک عامل بخش مسکن سپرده‌گذاری کرده‌اند، افزود: در آن زمان می‌توانستیم با استفاده از وام مسکن از محل اوراق تسهیلات، تا بیش از ۵۰ درصد قیمت یک ملک در مناطق میانی تهران را با استفاده از پس‌انداز ۸۰ میلیون تومانی و وام مسکن (اوراق تسهیلات) خریداری کنیم. ولی ترجیح دادیم این مبلغ را برای دریافت وام صندوق یکم در بانک عامل سپرده‌گذاری کنیم. نهایتاً نیز در زمان سررسید دریافت این تسهیلات، به دلیل آنکه فرآیندهای بوروکراتیک و استعلامات آن بسیار طولانی است و از سوی دیگر به روزهای پایانی سال نزدیک شدیم، بالاخره توانستیم وام مسکن را در فروردین‌ماه امسال بگیریم؛ ولی به خاطر افزایش ناگهانی قیمت مسکن، قدرت خرید واحد مسکونی مورد نظر خود را که در یک سال قبل از آن می‌توانستیم بخریم را از دست دادیم.
وی ادامه داد: در حال حاضر نه می‌توانیم با وام دریافتی خانه مناسبی بیابیم و نه می‌توانیم از دریافت آن انصراف بدهیم. اتفاقی که شاید برای بسیاری از سپرده‌گذاران تهرانی در صندوق یکم که در زمستان سال ۹۵ اقدام به این کار کردند، رخ داده است.
محمدحسین جعفری، مشاور مسکن واقع در منطقه نارمک نیز در گفتگو با خبرنگار ما گفت: در این منطقه در پاییز سال گذشته یک خریدار واحد مسکونی توانست با استفاده از وام «انفرادی» (۸۰ میلیون تومانی) صندوق مسکن یکم، یک واحد ۶۰ متری تک خوابه با آسانسور و پارکینگ را به قیمت ۲۲۰ میلیون تومان خریداری کند که این وام تا ۶۰ درصد قیمت ملک را پوشش می‌داد؛ اما در حال حاضر به دلیل افزایش قیمت ۴۰ درصدی همین واحد مسکونی و رسیدن آن به قیمت ۳۰۰ میلیون تومان، امکان خرید آن با استفاده از وام «زوجین» (۱۶۰ میلیون تومانی) صندوق مسکن یکم تا حدود ۶۰ درصد قیمت این ملک پوشش داده می‌شود.