سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب، با رشد کمی کتاب‌های عرضه شده توسط ناشران داخلی در حال برگزاری است، اما آمار منتشر شده در سایت رسمی این نمایشگاه و مقایسه آن با سال گذشته، حاکی از حضور کمرنگ ناشران و کشورهای خارجی در بخش بین‌الملل نمایشگاه امسال است که برخی دلیل این موضوع را ناشی از نوسانات نرخ ارز می‌دانند.
نخستین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، پس از انقلاب در سال 1366 و در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی استان تهران برگزار شد. پس از استقبال ناشران و مردم از برگزاری چنین رویداد فرهنگی، مجوز سالانه شدن نمایشگاه بین‌المللی کتاب صادر شد و پس از آن، نمایشگاه کتاب هر ساله در اردیبهشت ماه، میزبان بزرگترین ناشران داخلی و خارجی است.
سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب، چهارشنبه 12 اردیبهشت با شعار «نه به کتاب نخواندن» در حالی در مصلی امام خمینی (ره) افتتاح شد که پس از گذشت سی دهه از برگزاری این رویداد بین‌المللی، هنوز مکان برگزاری این نمایشگاه با چالش مواجه است.
دوری راه و عدم دسترسی به «شهر آفتاب» با وسایل نقلیه عمومی، آبگرفتگی غرفه‌های مستقر در نمایشگاه پس از بارش باران سنگین در روزهای برگزاری، باعث شد تا شهر آفتاب تنها دو سال محل برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب باشد و طبق روال گذشته، مصلی امام خمینی (ره) میزبان ناشران داخلی و خارجی باشد.
به گفته امیرمسعود شهرام نیا قائم مقام نمایشگاه کتاب، هرچند برگزاری امسال نمایشگاه در مصلی با تمهیدات ویژه‌ای همراه بوده است؛ اما هنوز با شرایط ایده‌آل و مطلوب فاصله زیادی وجود دارد.
حضور کمرنگ خارجی‌ها در نمایشگاه امسال
تعداد ناشران داخلی حاضر در سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب با حضور 233 ناشر بیشتر از سال قبل، به 1817 ناشر داخلی رسیده است. در مقابل، نمایشگاه کتاب امسال میزبان کمتری از ناشران خارجی است. سال گذشته مجموع تعداد غرفه‌های ناشران عرب و لاتین 141 غرفه بود، اما امسال 131 غرفه به ناشران خارجی اختصاص پیدا کرده است. همچنین در مقایسه با سال گذشته که نمایشگاه کتاب میزبان 29 کشور خارجی بود، در نمایشگاه کتاب امسال 22 کشور خارجی حضور دارند.
برخی دلیل این موضوع را نوسانات شدید بازار ارز و تفاوت قیمت فاحشی که از سوی دولت و نرخ آزاد ارز وجود دارد می‌دانند که باعث شده در بخش قیمت‌گذاری کتاب‌های بین‌الملل مشکلاتی را بوجود بیاورد.
آلمان، عمان، روسیه، فنلاند، ژاپن، اتریش، مکزیک، ترکیه، چین، صربستان، مجارستان، ایتالیا، لبنان، هندوستان، کرهجنوبی، تونس، یونان، ارمنستان، سوریه، افغانستان و عراق از جمله کشورهای حاضر در نمایشگاه سی و یکم هستند.
فضای نمایشگاه کتاب امسال بیش از 130 هزار متر مربع اعلام شده است که 75 درصد فضای اصلی نمایشگاهی مسقف شده و از این فضا، متراژ بیشتری به 301 ناشر حوزه کودک و نوجوان در مقایسه با سال قبل، اختصاص داده شده است.
در سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب، مجموعاً 515 هزار عنوان کتاب در دو بخش داخلی و خارجی عرضه می‌شود که در مقایسه با سال گذشته که مجموعاً 426هزار و 598 عنوان کتاب داخلی و خارجی عرضه شد، با رشد کمی همراه بوده است.
نمایشگاه کتاب امسال رکورد می‌زند؟
بنا بر اعلام حسین صفری مدیر کمیته اجرایی و رفاهی سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب، در نمایشگاه امسال بیش از ۴ هزار دستگاه کارتخوان در غرفه‌ها تعبیه شده است و برخی از غرفه‌ها همزمان از بیش از ۲۰ دستگاه کارتخوان استفاده می‌کنند. همچنین ۲۰ دستگاه ATM و سه دستگاه شهرنت برای استفاده بازدیدکنندگان نمایشگاه کتاب در مصلی امام خمینی (ره) مستقر شده است.
او با اعلام این خبر گفت: «در بررسی‌هایی که به صورت اتفاقی انجام دادیم، به این نتیجه رسیده‌ایم که نمایشگاه کتاب امسال در دو حوزه رکورد بزند؛ هم از نظر تعداد بازدیدکنندگان و هم میزان فروش کتاب، ۲۰ درصد نسبت به دوره قبل بیشتر خواهد بود. این مسئله به خاطر موقعیت استراتژیک مصلی از نظر دسترسی آزاد شهروندان و همچنین فراهم کردن امکانات رفاهی از طرف مسئولان نمایشگاه برای بازدیدکنندگان است.»
تراکنش‌های ثبت شده تا پایان روز شنبه 15 اردیبهشت (چهارمین روز از برگزاری نمایشگاه)، حاکی از فروش 233 میلیارد ریالی کتاب‌های عرضه شده در سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب به مخاطبان این دوره از نمایشگاه است. در نمایشگاه کتاب سال 96، تعداد تراکنش‌های ثبت شده در 10 روز تعداد یک میلیون و 477 هزار و 419 تراکنش و مبلغ تراکنش‌ها نیز 765 میلیارد و 779 میلیون و 930 هزار و 877 ریال بوده است.
صربستان؛ مهمان ویژه نمایشگاه کتاب 97
یکی از مهمترین برنامه‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، حضور کشورها به عنوان «مهمان ویژه» همزمان با برگزاری این رویداد فرهنگی است. از 5 سال گذشته، با هدف گسترش ارتباطات فرهنگی میان ایران با کشورهای خارجی از دریچه کتاب و فرهنگ، هرساله از کشورهای مختلفی به عنوان مهمان ویژه نمایشگاه بین‌المللی کتاب دعوت می‌شود.
پس از حضور افغانستان، روسیه و ایتالیا به عنوان مهمانان ویژه دوره‌های گذشته، نمایشگاه بین‌المللی کتاب امسال میزبان «صربستان» است. ملادن وسکوویچ مشاور ارشد وزارت فرهنگ کشور صربستان، در نشست خبری که به مناسبت اعلام برنامه‌های کشور مهمان سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد، از تهیه و رونمایی از بروشورهایی به زبان فارسی خبر داد که حاوی بیوگرافی مختصری از نویسندگان مطرح ۲۰۰ سال اخیر صربستان و همچنین جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری این کشور است.
علاوه بر این، رونمایی از ترجمه صربی کتاب «مربای شیرین» اثر هوشنگ مرادی کرمانی، از دیگر مهمترین برنامه‌های کشور صربستان به عنوان مهمان ویژه نمایشگاه بین‌المللی کتاب امسال است.
سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تا پایان روز شنبه 22 اردیبهشت ادامه خواهد داشت.