حسن روحانی، رئیس‌جمهوری قرار است به سوئیس و اتریش سفر کند، این سفر به دعوت رسمی رؤسای جمهوری دو کشور در نیمه اول تیرماه انجام می‌شود.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه بااشاره به اهمیت سفر رییس‌جمهور به دو کشور سوئیس و اتریش در هفته پیش رو، گفت: «این سفر در مقطع کنونی می‌تواند بر روابط ایران با این دو کشور اروپایی و همچنین اتحادیه اروپا تاثیرمثبتی داشته باشد»
قاسمی گفته است: «با توجه به استمرار استراتژی ضد ایرانی دولت ترامپ علیه ایران و خروج این کشور از این توافق بین‌المللی، اکنون در شرایطی هستیم که دیگر اعضای برجام و اتحادیه اروپا باید در عمل تعهد خود به برجام و تأمین منافع ایران از این توافق بین‌المللی را اثبات کنند.» او بابیان اینکه رییس‌جمهور طی روزهای دوشنبه و سه‌شنبه در رأس یک هیات بلندپایه سیاسی و اقتصادی و به دعوت روسای جمهور سوئیس و اتریش به برن و وین سفر خواهد کرد، تصریح کرد: «این سفر سفری از پیش تعیین شده بود و دستور کارهای مهمی برای انجام رایزنی‌ها در جریان این سفر تعیین شده است.» در این سفر هیات تجاری 110 نفره به ریاست غلامحسین شافعی، رئیس اتاق ایران، رئیس‌جمهور را همراهی می‌کند.
پرویز اسماعیلی، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور، هم گفته که «رئیس‌جمهور را در سفر به اروپا تعدادی از وزرا و مقامات سیاسی و اقتصادی همراهی می‌کنند، همچنین گروهی از کارآفرینان و فعالان بخش خصوصی کشورمان با حضور در سوئیس و اتریش با طرفین تجاری خود مذاکره خواهند داشت.»
این اولین سفر اروپایی روحانی بعد از خروج آمریکا از برجام است و در شرایطی انجام می‌شود که بسیاری معتقدند این توافق قابل احیا نیست. این در حالی است که سوئیس و اتریش به‌عنوان میزبان سفر پیش‌روی روحانی در دوران مذاکرات هسته‌ای نیز نقش میزبان را ایفا می‌کرده‌اند سه دور مذاکرات در ژنو سوئیس و حدود 15 ماه مذاکره در شهر وین اتریش درنهایت به توافق هسته‌ای ایران و 1+5 منجر شد. اتریش در همه این دوران موافق مذاکره و حامی برجام بوده است. صدراعظم جوان اتریش که هفته گذشته به اسرائیل سفرکرده بود در مواجهه با تمایل نتانیاهو برای پیوستن به‌صف مخالفان برجام، همچنان در نقش حامی حاضر شد. سباستین کورتز که اکنون صدراعظم اتریش است، در دوران مذاکرات هسته‌ای وزیر خارجه این کشور بود.
رابطه ایران و اتریش رابطه‌ای دوستانه به طول پنج قرن است و آغاز آن به دوران صفویه و شاه‌اسماعیل صفوی برمی‌گردد، اما رابطه دو کشور در دوران قاجار اوج بیشتری گرفت، در مدرسه دارالفنون معلمان اتریشی تدریس می‌کردند و در قالب توافقی در سفر ناصرالدین‌شاه، چاپارخانه‌های کشور به یک اداره پست منسجم تبدیل شد و پلیس تهران تشکیل شد و تلفن‌خانه از کاخ شاه به مرکز شهر راه‌اندازی شد؛ اما همه اینها در حالی بوده که سیطره روسیه و بریتانیا بر فضای کلی سیاست خارجی ایران موجب شد رابطه ایران و اتریش اوج چندانی نگیرد. امسال صدوشصتمین سال روابط دیپلماتیک اتریش و ایران است.
قاسمی با اشاره به اینکه اتریش از چند روز آینده (اول جولای) ریاست دورهای اتحادیه اروپا را بر عهده خواهد گرفت، گفت: «آقای روحانی اولین مقام بلندپایه‌ای است که بعد از واگذاری ریاست دورهای اتحادیه اروپا به اتریش، به این کشور سفر می‌کند.»
یک همکار هسته‌ای اروپایی
بعد از برجام رابطه تهران- وین روزهای شکوفایی خود را تجربه کرد. سال گذشته کلنگ اولین بیمارستان هسته‌ای و مرکز ملی یون‌درمانی سرطان که قرار است با مشارکت اتریش احداث شود، به زمین زده شد. این همکاری در حوزه‌های سیاسی هم به همین شکل پیش رفت؛ نمونه بارز آن، فروردین‌ماه و زمانی بود که انگلیس، فرانسه و آلمان برای جلب نظر ترامپ برای ماندن در برجام، طرح تحریم‌های جدیدی علیه ایران را روی میز گذاشتند. آن‌ها پیشنهاد کرده بودند ۱۵ شخص یا نهاد ایرانی به‌واسطه نقششان در برنامه موشکی ایران یا جنگ داخلی سوریه تحریم شوند؛ اما در جلسه نمایندگان اعضای اتحادیه اروپا با تردیدهایی از طرف ایتالیا، اسپانیا و اتریش روبه‌رو شد. «اوبربانک اتریش» یکی از بانک‌هایی است که بعد از برجام در حال همکاری با ایران است. دیدار باهم‌وطنان مقیم اتریش، دیدار و مذاکره با رئیس‌جمهور، همچنین صدراعظم اتریش و نیز امضای اسناد در عرصه‌های مختلف همکاری از مهم‌ترین برنامه‌های روحانی در وین خواهد بود
سوئیس در این سفر اروپایی مقصد اول سفر رئیس‌جمهوری است. ایران و سوئیس از قرن هفدهم باهم در رابطه هستند، اما وجود دفتر نمایندگی سازمان ملل در ژنو موجب شد رفت‌وآمدهای دیپلماتیک ایرانیان به ژنو، زیاد باشد. به‌ویژه آنکه مباحث حقوق بشری که ایران عمدتاً در نگاه جهانی در مظان اتهام است از مقر سازمان ملل در ژنو پیگیری می‌شود. پس از تصویب برجام، سوئیس تحریم‌های همسو با تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را لغو کرد. این تحریم‌ها مواردی از قبیل محدودیت در معامله فلزات گران‌بها، انتقال نفت خام، محصولات پتروشیمی و نقل‌وانتقال پول بوده. هفتم اسفند ۱۳۹۴ رئیس‌جمهور سوئیس در سفری سه‌روزه به تهران آمد. دیدار و مذاکره با رئیس‌جمهور سوئیس، دیدار با ایرانیان مقیم و نیز امضای اسناد همکاری در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از مهم‌ترین برنامه‌های روحانی در سفر به سوئیس است.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با اشاره به نگاه سیاسی دولت سوئیس به مسائل جهانی، تصریح کرد: « سوئیس کشور مستقلی است و همواره این کشور حتی در دوران تحریم‌ها با توجه به نوع نگاهش تلاش کرده روابط خود را با ایران حفظ کند و از طرف دیگر شاهد این هستیم که دومین مقر مهم سازمان ملل متحد نیز در این کشور قرار دارد.»
بیانیه دولت سوئیس
دولت سوئیس ضمن اعلام سفر رئیس‌جمهور ایران به این کشور، در بیانیه‌ای تصریح کرد: «سفر حسن روحانی به سوئیس فرصتی را برای رایزنی درباره نقشه راه تقویت روابط دو کشور فراهم می‌کند».
به گزارش ایسنا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سوئیس، اینفو، دولت سوئیس با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده: «حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران قرار است روزهای دوم و سوم جولای به سوئیس سفر کند و رئیس‌جمهور این کشور در شهر زوریخ از او استقبال خواهد کرد. دولت سوئیس در ادامه اعلام کرد یک‌سری توافق‌ها و اعلامیه‌ها قرار است در جریان این دیدارها امضا شود و به‌علاوه توافق هسته‌ای با ایران و وضعیت کنونی خاورمیانه نیز موردبحث و رایزنی قرار خواهد گرفت. بنابر اعلام دولت سوئیس، موضوع دیگری که در دستور کار قرار دارد، رایزنی درباره چگونگی تعمیق روابط دوجانبه میان تهران و برن پس از تصمیم آمریکا برای خروج از توافق هسته‌ای با ایران و بازگرداندن تحریم‌ها علیه این کشور است.»
وزارت امور خارجه سوئیس اعلام کرد: «ایران برای این کشور به‌لحاظ سیاسی و اقتصادی یک شریک مهم محسوب می‌شود.»
دو کشور اواخر فوریه ۲۰۱۶ زمانی که رئیس‌جمهور سوئیس به تهران سفرکرده بود، یک نقشه راه برای تقویت روابط دوجانبه امضا کردند که بنا بر اعلام وزارت امور خارجه سوئیس، انگیزه‌ای برای آغاز یا ازسرگیری گفت‌وگوهای منظم درزمینهٔ اقتصادی و مالی، حقوق بشر و عدالت، ایمنی هسته‌ای و مهاجرت به شمار می‌آید. وزارت امور خارجه سوئیس همچنین تأکید کرد سفر رئیس‌جمهوری ایران فرصتی برای گفت‌وگو درباره گام‌های بعدی به‌منظور اجرای این نقشه راه فراهم می‌کند.
سفیر سوئیس در تهران نیز بابیان اینکه مطمئن هستیم همکاری‌های هسته‌ای ما با ایران ادامه پیدا خواهد کرد، اظهار کرد: اقدامات بسیاری در حال انجام است تا سرمایه‌گذاری میان ایران و اروپا حفظ شود و در هفته‌های آینده نتایج این اقدامات را خواهیم دید. مارکوس لایتنر در گفت‌وگو با ایسنا درباره موضع دولت سوئیس درباره تحریم‌های آمریکا گفت: ما همیشه گفته‌ایم طرفدار برجام هستیم و از آن حمایت می‌کنیم و می‌خواهیم برجام موفق باشد.