ظریف در گفت‌وگویی با «یورونیوز» تاکید کرد: ایران نباید تنها طرف حاضر در توافق باشد که هزینه کرده است، اروپایی‌ها اگر واقعا علاقمند به حفظ توافق هستند برای حفظ آن آماده هزینه کردن باشند.
برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام، توافقی که پس از دو سال دیپلماسی فشرده در تیرماه 1394 به امضای ایران و گروه کشورهای 1+5 رسید، با خروج آمریکا از برجام وارد مرحله‌ای تازه شده است.
جمعه ۱۵ تیر،شهر وین میزبان وزیران امور خارجه کشورهای چین، روسیه، فرانسه، انگلیس و آلمان به همراه وزیر خارجه ایران و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود تا اولین نشست مشترک وزرای خارجه کشورهای امضاکننده برجام بدون آمریکا برگزار شود.
نشستی که به اعتقاد محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، یک گام سیاسی روبه‌جلو محسوب می‌شود و اگر اراده سیاسی هم در کنار روش‌های عملیاتی که پیشنهاد داده شد، وجود داشته باشد، می‌توان کارها را بدون هیچ مشکلی پیش برد.
وزیر امور خارجه کشورمان ۱۴ روز پس از آن انتشار بسته پیشنهادی اروپا برای حفظ برجام، در گفت و گو یی با یورونیوز که مشروح آن روز جمعه منتشر شده است، در رابطه با میزان رضایت ایران از بسته پیشنهادی اروپا گفت: ما بسته‌ای دریافت کردیم که رضایت‌بخش نبود. اکنون در حال همکاری با اروپایی‌ها هستیم. در حالی که ما مشغول صحبت هستیم، همکاری‌ها در جریان است. برای آزمودن امکان [حفظ توافق] به اروپا فرصتی داده‌ایم. از سوی اروپا، شاهد تعهد سیاسی بوده‌ایم. ما شاهد اقدامات فنی بوده‌ایم که ارائه شده است. اما اینها کافی نیست. دو چارچوب زمانی مشخص وجود دارد. اولی، چارچوب زمانی اولین دسته از تحریم‌های آمریکاست که در ماه اوت اجرا می‌شود و چارچوب زمانی دیگر، دومین دسته از تحریم‌های آمریکاست که در ماه نوامبر اجرا می‌شود و ما خواهیم دید که اروپا چطور با آن دست و پنجه نرم می‌کند و کاملا مطابق با آن، پاسخ خواهیم داد و برنامه مشخصی برای آن داریم.
ظریف در پاسخ به این سوال که ایران به چه نوع تضمین‌هایی از سوی اتحادیه اروپا نیاز دارد؟ تصریح کرد: شاهد هستیم که برخی از شرکت‌های اروپایی تحت فشار آمریکا و تحت فشار جو روانی که آمریکا سعی کرده بوجود بیاورد، شروع به خروج از ایران کرده‌اند. اروپایی‌ها باید با این مسئله مقابله کنند، البته اگر آنها واقعا علاقمند به حفظ توافق هستند. اگر واقعا شرکای اروپایی ما چنین اعتقادی دارند و دنبال چنین موضوعی هستند باید برای حفظ آن آماده هزینه کردن باشند. ایران نباید تنها طرف حاضر در توافق باشد که هزینه کرده است، ما باید شاهد فعالیت و تبادلات بانکی و افتتاح حساب باشیم. باید شاهد این باشیم که شرکت‌های متوسط و کوچک تجاری به ایران بیایند و با شرکایشان در بخش خصوصی تعامل کنند و موارد مشابه دیگر.
وزیر امور خارجه ادامه داد: اگر آنها بر این باورند که در حقیقت می‌توانند نظام جهانی جدید را بپذیرند در آن یک کشور تصمیم نهایی را می‌گیرد و دیگران از آن پیروی کنند و گاهی، احساس می‌کنید که حتی یک کشور هم نیست، بلکه یک شخص یا گروهی از اشخاص هستند که تصمیم‌ها را براساس منافع شخصی خود یا برای منافع شخصی خود می‌گیرند و از همه انتظار پیروی دارند. اکنون بخصوص بعد از دیدار رئیس جمهور ترامپ و رئیس جمهور پوتین، نگرانی‌هایی در آمریکا مشاهده می‌شود که رئیس جمهور ترامپ لزوما منافع ملی آمریکا را دنبال نمی‌کند.
وی افزود: حتی اگر به‌دنبال منافع ملی آمریکا می‌بود، آیا مردم اروپا می‌پذیرفتند که منافع ملی آمریکا بر روند تصمیم‌گیری در اقتصاد جهانی چیرگی داشته باشد؟ آیا آنها حاضرند این را بپذیرند؟ آیا آنها آمادگی ایستادن مقابل این را دارند؟ این سوالی است که شرکت‌های اروپایی باید از خود بپرسند؛ سوالی که دولت‌های اروپایی نیز باید از خود بپرسند. وانگهی راه‌های گوناگونی برای همکاری وجود دارد. همه شرکت‌های اروپایی سهامدار آمریکایی ندارند. شرکت‌های اروپایی بسیاری وجود دارد که نه معامله‌ای با آمریکا دارند و نه تعلق و حضوری در آن کشور.
دادن نفت در برابر کالا به روسیه را در دستور کار نداریم
ظریف در پاسخ به سوالی مبنی بر توافق احتمالی میان روسیه و آمریکا پس از نشست هلسینکی میان ترامپ و پوتین در رابطه با سوریه نیز گفت: ایران و روسیه به مردم سوریه کمک کرده‌اند و ما این کار را تا زمانی که ضروری باشد ادامه می‌دهیم اما در پایان، این سوری‌ها هستند که تصمیم می‌گیرند. ما روابط و همکاری خوبی با روسیه و دولت سوریه داریم و به این کار ادامه می‌دهیم. هدف ما در اینجا کاملا مشخص است هدفی که هدف فدراسیون روسیه هم هست. هدف، مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی است. امروز اگر رئیس جمهور ترامپ می‌خواهد اعتباری به نام خود ثبت کند باید آن را در حمایت از داعش جستجو کند، کاری که آمریکا و متحدانش در تمام این مدت انجام می‌داده‌اند. این واقعیت که تسلیحات آمریکایی در دستان داعش و دیگر سازمان‌های افراط‌گرا کشف شده، توسط منابع غربی مستند شده است.
او در رابطه با برخی گزارش ها و اظهار نظرات مبنی بر احتمال تبادل نفت با کالا میان ایران و روسیه تاکید کرد: اینها بخشی از بسته بزرگتری از همکاری ایران و روسیه است که شامل فعالیت‌های بسیار و سرمایه‌گذاری توسط روسیه در بخش انرژی ایران، مشارکت این کشور در فعالیت‌های زیرساختی ایران و تعامل بین دو طرف در حوزه تجارت و نفت می‌شود. این بسته همکاری بزرگی است که ما با روسیه داریم. اما من بر این باور نیستم که بخشی از آن بسته، فروش یا دادن نفت به روسیه و دریافت کالا در قبال آن است. این بسته بسیار بزرگتری است و شامل موارد دیگری می‌شود؛ از جمله امکان همکاری در حوزه انرژی بین ایران و روسیه و همچنین امکان اینکه ایران پول نقد دریافت کند.