پس از آغاز رسمی تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران، دونالد ترامپ در پیامی توییتری اعلام کرد هرکس با ایران تجارت کند، دیگر اجازه تجارت با آمریکا را نخواهد داشت.
قبل از اینکه ترامپ چنین تهدید سرسختانه‌ای را مطرح کند، وزرای خارجه آمریکا متحدان سنتی آمریکا شامل انگلیس، آلمان، فرانسه و نیز اتحادیه اروپا به نمایندگی از سایر کشورهای عضو، با انتشار بیانیه‌ای تأسف خود را از تصمیم ترامپ برای بازگرداندن تحریم‌های یکجانبه علیه ایران ابراز داشته و تأکید کرده بودند که اروپا از هیچ اقدامی برای حفظ منافع اقتصادی خود در رابطه با ایران فروگذار نخواهد کرد.
ناتالی توچی، از دستیاران فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دوشنبه شب در مصاحبه با رادیو 4 بی‌بی‌سی اعلام کرد اتحادیه اروپا قصد دارد اقداماتی را برای تحریم آن دسته از شرکت‌های اروپایی که در برابر فشارهای آمریکا جهت مشارکت در تحریم علیه ایران تسلیم می‌شوند، صورت دهد. توچی در این مصاحبه صریحاً هشدار داد: «اگر شرکت‌های اروپایی به تحریم‌های آمریکا علیه ایران تن دهند، در عوض با تحریم‌های اتحادیه اروپا مواجه خواهند شد». پس از اظهارات ناتالی توچی، اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که شرکت‌های اروپایی را از همراه شدن با تحریم‌های دولت ترامپ علیه ایران بازخواهد داشت.
بااین‌وجود، شرکت آلمانی دایملر (مالک شرکت معروف مرسدس بنز و چندین شرکت دیگر) روز سه‌شنبه از تعلیق کلیه فعالیت‌های خود در ایران تا اطلاع ثانوی خبر داد. به گزارش ان‌بی‌سی نیوز، این شرکت طی بیانیه‌ای در این خصوص اعلام کرده است: «ما همچنان تحولات سیاسی را به‌ویژه در ارتباط با آینده توافق هسته‌ای وین دنبال می‌کنیم و در آینده تصمیم مقتضی را خواهیم گرفت». قبل از دایملر، شرکت‌های فرانسوی پژو و رنو نیز گام‌هایی را برای آماده‌سازی خود جهت همراهی احتمالی با تحریم‌های آمریکا علیه ایران برداشته‌اند.
بر اساس آمارهای کمیسیون اروپا، اتحادیه اروپا سومین شریک تجاری بزرگ ایران به شمار می‌رود و 16.3 درصد از کل تجارت این کشور را در بر می‌گیرد. چین با 19.5 درصد و امارات با 16.8 درصد سهم از تجارت خارجی ایران، بزرگترین شرکای تجاری این کشور محسوب می‌شوند.
همچنین بنا بر مطالعات رصدخانه پیچیدگی اقتصادی دانشگاه ام آی‌تی آمریکا، بیشترین صادرات ایران را کالاهای همچون نفت خام و فرآورده‌های وابسته به آن تشکیل می‌دهند؛ هرچند در سال‌های اخیر صادرات غیرنفتی ایران نیز بهبود یافته و به‌عنوان مثال تنها در بخش‌های خودرو، قطعات، طلا و جواهرات به بیش از 1 میلیارد دلار در سال رسیده است.
تحریم‌های آمریکا علیه ایران، علاوه بر نفت و مشتقات آن، محصولات دیگری مانند طلا و فلزات قیمتی، گرافیت، آلومینیوم، فولاد و زغال‌سنگ را نیز هدف گرفته‌اند. از طرفی معاملات قابل‌توجه بر روی ریال ایران و نیز سرمایه‌گذاری در صنعت خودروسازی این کشور نیز از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا ممنوع اعلام شده است.
علاوه بر کشورهای اروپایی، دو کشور آسیایی ژاپن و کره –که از قضا آنها نیز جزو متحدان مهم آمریکا محسوب می‌شوند- نیز روابط تجاری نسبتاً قابل‌توجهی با ایران دارند. به گزارش خبرگزاری رویترز، این دو کشور صنعتی که روزانه دهها هزار بشکه نفت از ایران وارد می‌کنند، در حال رایزنی با کاخ سفید هستند تا به طریقی از تحریم نفت ایران معاف شوند و بتوانند به واردات نفت از این کشور ادامه دهند.
یوشیدا سوگا دبیر اول کابینه ژاپن اخیراً در یک نشست خبری اعلام کرد: «ما به‌دقت در حال بررسی تأثیرات تحریم‌های آمریکا علیه ایران بر منافع اقتصادی خود هستیم و علاقه داریم با کشورهای درگیر در این قضیه ازجمله آمریکا صحبت کنیم تا شرکت‌هایمان از این مسائل آسیب نبینند».
چین، بزرگترین شریک تجاری ایران، که این روزها درگیر کشمکش‌های تجاری با آمریکاست، به‌شدت از برجام حمایت می‌کند و قصد دارد از طریق همکاری‌های نزدیک با قدرت‌های اروپایی، این توافقنامه بین‌المللی را حفظ کند.
در مورد امارات، دومین شریک تجاری بزرگ ایران، اما وضعیت کاملاً متفاوت است. مقامات این کشور حاشیه خلیج‌فارس، به‌رغم روابط اقتصادی گسترده کشورشان با ایران، در سال‌های اخیر همواره جزو منتقدان اصلی سیاست‌های تهران بوده‌اند. پس از آن‌که در ماه می (اردیبهشت) دونالد ترامپ خروج کشورش از برجام را رسمیت بخشید، وزارت امور خارجه و همکاری‌های بین‌الملل امارات بلافاصله با انتشار بیانیه‌ای حمایت کامل این کشور از تصمیم بحث‌برانگیز ترامپ را اعلام کرد. این وزارتخانه همچنین از سایر امضاکنندگان برجام و نیز دیگر کشورهای جهان خواست که مواضع خود را با تصمیمات ترامپ همسو نمایند.
بیترایس مانشی، کارشناس توسعه و امنیت جهانی، اعتقاد دارد دولت ترامپ بخش‌هایی را برای تحریم‌های خود علیه ایران هدف گرفته است که منافع اقتصادی اتحادیه اروپا را تحت تأثیر قرار می‌دهند و به همین دلیل است که این اتحادیه با تصمیمات ترامپ همراهی نمی‌کند.
به گفته این تحلیلگر ایرانی-آمریکایی ساکن هلند، علاوه بر کشورهای اروپایی احتمالاً چین و روسیه نیز واکنش سختی به خواسته‌های آمریکا خواهند داشت و همچنان به تجارت با ایران ادامه خواهند داد؛ هرچند اقتصاد روسیه خود به‌عنوان یک شریک تجاری چندان قوی نیست و نمی‌تواند در راستای مقابله با تحریم‌های آمریکا کمک زیادی به اقتصاد ایران بکند.