مفاهیم و ارکان اقتصاد آزاد، ارتباط آن با رفاه اجتماعی و اثرات آن بر توسعه اقتصادی، امروز در نشست معاونت اقتصادی اتاق ایران با حضور پویا ناظران مورد بررسی قرار گرفت.
پویا ناظران، فارغ‌التحصیل دکترای اقتصاد از دانشگاه اوهایو که امروز میهمان اتاق ایران بود، بر این باور است که در ایران برخی مفاهیم به درستی تعریف نمی‌شوند و موجب سوء برداشت می‌شود. در حال حاضر دیدگاه‌های متعددی نسبت به مفهوم اقتصاد آزاد وجود دارد و شاید از آن با عنوان عامل اشرافیت و رنج بیشتر فقرا یاد شود.
وی با رد تعاریف مطرح شده از مفهوم اقتصاد آزاد در ایران می گوید: هدف اقتصاد آزاد تخصیص بهینه منابع است که با صراحت در متن نامه حضرت علی (ع) به مالک اشتر نیز مورد توجه قرار گرفته است. در واقع بشر به دلیل محدود بودن منابع باید سعی کند آنها را در بهترین حالت مورد مصرف قرار دهد. تا امروز اقتصاد آزاد توانسته بهترین روش را جلوی پای انسان ها قرار دهد.
البته این اقتصاددان این را هم گفت که تا به امروز هیچ کشوری نتوانسته اصول این مفهوم را به طور کامل و دقیق اجرایی کند. تنها برخی کشورها به اجرایی شدن آن نزدیک‌تر و برخی دورتر هستند.
بر اساس اظهارات ناظران، پیش فرض‌هایی در بازار وجود دارد که می تواند به اصطلاح، بازار را بشکنند و آن را از حالت تعادلی خارج سازد. پیش‌فرض‌هایی مانند انحصار، اثرات جانبی تولید، مالکیت خصوصی و عواملی از این دست که طبق مکانیسم تعریف شده، جامعه قائل به اقتصاد آزاد با این عوامل مقابله کرده تا بازار را به حالت تعادلی خود برگرداند.
وی در ادامه توضیح می دهد: مفهوم اقتصاد آزاد در پی آن است که جدا از صداقت یا صادق نبودن عوامل بازار که فروشندگان و خریداران کالا یا خدمات هستند، بتوان با فرآیند مناسبی بازار را به تعادل رسانده و منابع را به بهترین حالت تخصیص داد.
این استاد دانشگاه در ادامه به اهمیت مالکیت خصوصی در اقتصاد آزاد اشاره می کند و معتقد است اگر مالکیت خصوصی در جایی باعث برهم زدن اصول اولیه تعادل در بازار شود، اقتصاد از آن عبور کرده و آن را نقض می‌کند.
عدالت مفهوم دیگری است که در ارتباط با اقتصاد آزاد مطرح شده و ناظریان در این مورد تاکید می کند: عدالت در این وادی به معنای نتیجه کار و میزان تولید ارزش در جامعه است. در حقیقت تلاش یک نفر در تولید ارزش، ملاک نبوده و خروجی کار، مهم تلقی می شود چراکه سایر افراد می توانند از نتیجه به دست آمده بهره ببرند، نه از تلاش‌هایی که صورت گرفته است.
به اعتقاد وی اقتصاد آزاد هیچ گونه بحث ضد اخلاقی ندارد و آزادی را ابزاری می‌داند که با آن بتوانیم موفق به تخصیص بهتر منابع محدود شویم.