صعود یک پله‌ای ایران در شاخص توسعه انسانی

سازمان ملل متحد جدیدترین نسخه از گزارش شاخص توسعه انسانی (HDI) را منتشر کرد که در این گزارش ایران با یک پله صعود نسبت به سال گذشته، بالاتر از کشورهایی مانند ترکیه، صربستان، مکزیک، برزیل، چین و ... در رتبه 60 جهان قرار گرفته است.

در گزارش مذکور که توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) و بر اساس آمارهای سال 2017 تدوین شده است، مطابق روال سال‌های گذشته معیارهای امید به زندگی، تعداد سال‌های مورد انتظار تحصیل، میانه تعداد سال‌های تحصیل و سرانه تولید ناخالص ملی، ملاک ارزیابی قرار گرفته و 189 کشور از این طریق رتبه‌بندی شده‌اند.

بر اساس این گزارش ایران با کسب امتیاز 0.798 در بین کشورهای با درجه توسعه انسانی «بالا» قرار گرفته است و فاصله بسیار ناچیزی تا کسب امتیاز 0.8 و قرار گرفتن در زمره کشورهای با درجه توسعه انسانی «بسیار بالا» دارد. در سال 2017 امید به زندگی ایرانیان در بدو تولد 76.2 سال بوده است؛ همچنین تعداد سال‌های موردانتظار تحصیل، 14.9 سال و میانه تعداد سال‌های تحصیل نیز 9.8 سال گزارش شده است. سرانه تولید ناخالص داخلی بر مبنای قدرت خرید دلار در سال 2011 نیز 19130 دلار برآورد شده است.

برخلاف بسیاری از شاخص‌های بین‌المللی دیگر، جایگاه منطقه‌ای ایران در شاخص توسعه انسانی نسبتاً قابل‌قبول است. در بین کشورهای خاورمیانه، امارات با کسب 0.863 امتیاز در رتبه 34 و قطر با کسب 0.856 امتیاز در رتبه 37 جهان قرار گرفته‌اند. کشور جنگ‌زده یمن نیز با کسب 0.452 امتیاز و قرار گرفتن در رتبه 178 جهان، پایین‌ترین جایگاه را در بین کشورهای منطقه داشته است.

شاخص توسعه انسانی ایران از سال 1990 تاکنون رشد بسیار خوبی را تجربه کرده است، به‌طوری که این کشور از لحاظ میزان رشد شاخص مذکور طی سال‌های 1990 تا 2017 در بین 10 کشور برتر جهان قرار دارد. این نرخ رشد مناسب باعث شده است که ایران تنها یک گام بسیار کوچک تا قرار گرفتن در بین کشورهای با درجه توسعه بسیار بالا فاصله داشته باشد. در سال 1990 یعنی 2 سال پس از پایان جنگ تحمیلی، شاخص توسعه انسانی ایران حتی از کشورهایی مانند کوبا، سری‌لانکا، فیجی، مغولستان و ... نیز پایین‌تر بوده است، اما پس از آن ایران توانسته است جایگاه خود را به میزان قابل‌توجهی بهبود بخشد.

گفتنی است در گزارش اخیر سازمان ملل متحد در مورد شاخص توسعه انسانی در جهان، کشورهای اروپایی بیشترین سهم را در بین رتبه‌های برتر داشته‌اند. کشورهای نروژ، سوئیس، استرالیا، ایرلند، آلمان، ایسلند، هنگ‌کنگ، سوئد، سنگاپور و هلند به ترتیب رتبه‌های اول تا دهم را در این شاخص بین‌المللی به خود اختصاص داده‌اند.