شاخص بورس در هفته‌های اخیر نوسان‌های زیادی را به ثبت رسانده است. نماگر بازار سرمایه که در تابستان امسال و روزهای آغازین فصل پاییز به رکوردهای بی‌سابقه‌ای دست یافت و حتی به مرز 200 هزار واحد نزدیک شد، از اواخر هفته گذشته، به‌یک‌باره تغییر مسیر داد و افت شدیدی را تجربه کرد.
بورس در معاملات دیروز (دوشنبه) در حالی به کانال 175 هزار واحدی عقب‌نشینی کرد که همچنان با تب بالای فروش سهام همراه بود اما امروز کار خود را در بازه مثبت آغاز کرد و تا لحظه تنظیم این گزارش با بیش از 5900 واحد رشد همراه شد و به کانال 181 هزار برگشت.
افت شدید شاخص بورس در روزهای اخیر، نگرانی‌هایی را برای سهامداران ایجاد کرده است، از یک‌سو تازه‌واردانی که تحت تأثیر تبلیغات وارد بازار بورس شده‌اند، نسبت به سودآوری این بازار دچار تردید شده‌اند و از سوی دیگر، فعالان بازار سرمایه نیز نگران افت ارزش سبد سهام خود شده‌اند.
کارشناسان در مواجهه با این وضعیت می‌گویند که افت شاخص، امری عادی و طبیعی و جزئی از مسیر حرکت بورس است و جای نگرانی ندارد.
در واقع، اصلاح و تعدیل، همواره پس از رشد سریع شاخص رخ می‌دهد و بر اساس شرایط اقتصادی از چند روز تا چند ماه به درازا می‌کشد؛ پس از پایان روند اصلاح، شاخص بورس موج جدید رشد را در پیش می‌گیرد.
دلایل افت شدید شاخص بورس در روزهای اخیر
بهزاد صمدی، کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت بورس و علت کاهش شاخص در روزهای اخیر گفت: یکی از دلایل عمده افت شاخص، فروش‌های سنگین توسط افرادی بود که پیش‌تر از طریق اخذ اعتبار و منابع مالی از کارگزاری‌ها اقدام به خریدهای گسترده کرده بودند.
وی افزود: با توجه به سیاست جدید برای محدود کردن اعطای اعتبار توسط کارگزاری‌ها و اجرای سامانه «نامک» (نظارت بر معاملات) که از مهرماه به‌صورت آزمایشی آغاز شده است، فشار فروش توسط اعتباری‌ها افزایش یافت.
این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: در روزهای اخیر کارگزاری‌ها از افرادی که منابع اعتباری دریافت کرده بودند خواست تا حجم اعتبار خود را کم کنند بنابراین فشار فروش در بازار افزایش یافت.
صمدی یادآور شد: در زمان اوج‌گیری شاخص بورس در روزهای گذشته ۲۲ کارگزاری سقف واگذاری اعتبار خود را پر کرده بودند که این موضوع باعث شد تا در روزهای منفی، اعتباری‌ها فشار فروش را بیشتر کنند.
وی عامل دیگر افت بورس را کاهش نرخ ارز اعلام کرد و گفت: پایین آمدن قیمت دلار از 19 هزار به ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان باعث شد تا خوش‌بینی اهالی بازار سرمایه به سهام شرکت‌های ارز محور کاهش یابد.
این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: البته باید توجه داشت که این بدبینی نسبت به شرکت‌های ارز محور، جنبه روانی دارد و در عمل مشاهده می‌کنیم که بسیاری از این شرکت‌ها در گزارش‌های 6 ماهه حتی با نرخ فعلی ارز نیز می‌توانند سودهای خوبی را شناسایی کنند.
صمدی عامل دیگر افت شاخص بورس را تصویب CFT (لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم) در مجلس دانست و گفت: گروهی از فعالان بازار سرمایه اعتقاد داشتند که تصویب این قانون، باعث رونق بازار سرمایه می‌شود، اما باید توجه داشت با تصویب این قانون، نرخ ارز کاهش می‌یابد و درنتیجه بهای سهام شرکت‌های مرتبط با ارز در بورس نیز افت خواهد کرد.
وی در ادامه با اشاره به دلایل تکنیکال افت شاخص( تحلیل فنی نمودار) اشاره کرد و گفت: بررسی نماگرها و تحلیل فنی شاخص بورس نشان می‌دهد که میزان خرید توسط سهامداران به‌طور بی‌سابقه‌ای رشد کرده و به مرحله اشباع رسیده بود به‌طوری‌که در 23 سال اخیر بی‌سابقه بوده است؛ بنابراین از نظر تکنیکال انتظار می‌رفت که افت و اصلاح شاخص رخ دهد.
این کارشناس بازار سرمایه به افت بیش از هفت هزار واحدی شاخص در روز 15 مهر اشاره کرد و گفت: افت شاخص در روز یکشنبه، تحت تأثیر کاهش بهای سهام مرتبط با ارز رخ داد که البته بیشتر جنبه روانی و هیجانی داشت و پس از چند روز دوباره به تعادل خواهد رسید.
صمدی خاطر نشان کرد: در سال‌های گذشته نیز شاهد چنین رفتارهای هیجانی بوده‌ایم که پس از مدتی به وضعیت طبیعی و تعادل رسیده است.
وی ادامه داد: افراد تازه‌کاری که به‌تازگی وارد بورس شده اما بدون تحلیل اقدام به خریدوفروش کرده‌اند نیز در ایجاد این رفتار هیجانی نقش داشته‌اند.
تأثیر اندک تحریم‌ها
این کارشناس بازار سرمایه درباره چشم‌انداز بازار سرمایه نیز گفت: باوجوداینکه از اواسط آبان ماه قرار است تحریم‌های جدید آمریکا به‌ویژه در بخش فروش نفت اعمال شود، اما شواهد حاکی از آن است که در آن تاریخ، مشکل خاصی در فروش نفت نخواهیم داشت.
صمدی ادامه داد: اروپا، هند و چین اعلام کرده‌اند که خرید نفت از ایران را ادامه خواهد داد که این موضوع نشان‌دهنده ناتوانی ترامپ در به صفر رساندن صادرات نفت ایران است.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: همچنین در آبان ماه، گزارش‌های شش‌ماهه شماری از شرکت‌های بورسی منتشر خواهد شد که به نظر می‌رسد گزارش‌های خوب و جذابی باشند.
وی اضافه کرد: با سپری شدن بحران‌های پیش رو و خروج بازار از وضعیت هیجان، دوباره با روند رو به رشد شاخص مواجه خواهیم شد.
اصلاح و تعدیل شاخص، هراس ندارد
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه تعدیل و اصلاح برای ادامه حرکت صعودی شاخص، خوب و مناسب است، گفت: برخی فعالان بازار سرمایه نگران تکرار تجربه سال ۹۲ و افت شدید شاخص هستند، اما باید توجه داشت که شرایط امروز با سال ۹۲ تفاوت دارد.
وی افزود: رشد قیمت نفت، وضعیت مناسب قیمت ارز، گزارش‌های خوب و مناسب شرکت‌ها و ورود نقدینگی جدید به بازار همگی نشان‌دهنده وقوع تحولات مثبت در بازار سرمایه هستند بنابراین اهالی بازار سرمایه نباید از اصلاح و تعدیل شاخص، هراس داشته باشد.
تازه‌واردها از رفتار هیجانی خودداری کنند
این کارشناس بازار سرمایه درباره جذابیت بازارهای رقیب بورس نیز گفت: بعید است افرادی که به‌تازگی وارد بورس شده‌اند، به‌راحتی از این بازار خارج شوند و حتی با دارا بودن ضرر، امیدوار به بهبود شرایط خواهند بود.
صمدی یادآور شد: همچنین باید توجه داشت که سایر بازارهای رقیب مانند ارز و طلا نیز اکنون چندان جذاب نیستند، بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که فعالان بازار سرمایه از بورس به سمت طلا و ارز کوچ کنند
وی با توصیه به سهامداران تازه‌وارد، گفت: این افراد باید هیجانات خود را در بورس کنترل کنند و بدانند که اصلاح و تعدیل، جزئی ضروری از بازار بورس است و همیشگی نیست.
صمدی ادامه داد: همچنین تازه‌واردان باید از خریدوفروش سهام برمبنای سیگنال‌ها و صحبت‌های مطرح شده در فضای مجازی و افراد غیرمتخصص خودداری کنند.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: تازه‌واردها نباید شتاب‌زده عمل کرده و بلکه باید بر اساس تحلیل معامله کنند و از نظر افراد متخصص بهره‌مند شوند.
وی ادامه داد: در ماه‌های آینده شاهد عرضه‌های اولیه جدید خواهیم بود که جذابیت زیادی برای تازه‌واردها به بازار سرمایه خواهد داشت.
عبور شاخص بورس از مرز 200 هزار واحد پس از تکمیل اصلاح
این کارشناس بازار سرمایه گفت: بررسی تحولات اخیر نشان می‌دهد که عزم دولت برای کنترل بهای ارز، جدی است؛ ازاین‌رو پیش‌بینی می‌شود که بازار بورس پس از انتشار گزارش‌های ۶ ماهه به سراغ تک سهم‌هایی برود که از نظر بنیادی دارای ارزش باشند.
صمدی ادامه داد: به نظر می‌رسد شاخص بورس پس از تکمیل روند اصلاحی خود می‌تواند روند صعودی را در پیش گرفته و حتی از مرز ۲۰۰ هزار واحد نیز عبور کند اما باید توجه داشت که رشد بازار مانند قبل، پرشتاب نخواهد بود.