اولین روز «عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی در داخل کشور به‌صورت ارزی» که روز گذشته به مرحله اجرا رسید، یکی از راهکارهای دولت برای کاهش تأثیر تحریم‌های نفتی جدید است که شورای عالی هماهنگی اقتصادی در آخرین روزهای شهریورماه باهدف متنوع سازی روش‌های فروش نفت، آن را تصویب کرد.
در اولین روز عرضه نفت خام در رینگ بین‌الملل بورس انرژی، رقابت میان خریداران یک‌میلیون بشکه نفت عرضه‌شده در بورس از ساعت 14 روز گذشته با حضور 3 رقیب آغاز شد.
طبق اعلام امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، در این عرضه هر خریدار می‌توانست ۳۵ هزار بشکه یا مضربی از آن را تا سقف یک میلیون بشکه خریداری کند.
قیمت پایه هر بشکه نفت در معاملات دیروز، 79 دلار بود که خریداران باید 10 درصد از مبلغ کل را بر اساس زمان‌بندی اعلام‌شده از قبل واریز می‌کردند. ضمن اینکه ۲۰ درصد ثمن معامله نیز به صورت ریالی و ۸۰ درصد آن به صورت ارزی تسویه خواهد شد.
با گذشت حدود 90 دقیقه از آغاز معاملات عرضه نفت در بورس، سه شرکت کارگزاری بانک پارسیان، شرکت کارگزاری بانک رفاه کارگران و شرکت کارگزاری خبرگان سهام سه کارگزار خریدار ۸ محموله نفت خام سبک ایران به قیمت 74 دلار و 85 سنت در بورس انرژی بودند.
شرکت کارگزاری خبرگان سهام وابسته به صندوق بازنشستگی نفت، از طرف مشتریان خود، خریدار ۱۴۰ هزار بشکه نفت خام از بورس انرژی بود و ۱۴۰ هزار بشکه مابقی را دو شرکت کارگزاری بانک پارسیان و بانک رفاه کارگران به سفارش مشتریان خود خریداری کردند.
طبق پیش‌بینی دست‌اندرکاران بورسی، چند شرکت بازرگانی زیرمجموعه بانک‌ها و چند شرکت حقوقی غیر بورسی از جمله خریداران نفت خام در بورس انرژی بودند. با این حال به گفته شاپور محمدی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، اطلاعات مشتریان تا لحظه آخر محرمانه است و اعلام نخواهد شد.
قرار بر این است که عرضه محموله‌های یک میلیون بشکه‌ای نفت خام در بورس انرژی به صورت هفتگی و در یک نوبت ادامه یابد.
عرضه بورسی نفت برای مشارکت بخش خصوصی
عرضه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی یکی از راهکارهای دولت برای کاهش اثرگذاری تحریم‌های نفتی بر صادرات نفت کشور و همچنین وارد کردن بخش خصوصی در حوزه صادرات نفت اعلام شده که در آخرین روزهای شهریورماه توسط شورای عالی هماهنگی اقتصادی و باهدف متنوع سازی روش‌های فروش نفت به تصویب رسید.
طرح عرضه نفت خام ایران در بورس، طرحی است که پس از گذشت 7 سال اجرایی شده و به گفته وزیر نفت قرار است پس از اجرای آزمایشی و عرضه محدود و بعد از گرفتن نتایج و انجام ارزیابی در مورد تداوم آن تصمیم‌گیری شود.
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور هدف از عرضه نفت خام در بورس را مشارکت بخش خصوصی دانست و تأکید کرد: باعرضه نفت خام در بورس، بخش خصوصی شفاف می‌تواند نفت بخرد و صادر کند و به میزانی که نیاز داشته باشیم. علاوه بر این، بخش خصوصی در تناژهای مختلف وارد عرصه خواهد شد.
بر اساس این طرح، شرکت‌هایی که توانایی خریداری و فروش نفت خام در بازار جهانی دارند می‌توانند در بورس، رقابت و نفت خام را خریداری و در بازار بفروشند.
پیش از این شرکت ملی نفت ایران از عرضه قریبالوقوع 1 میلیون بشکه نفت خام در رینگ بین‌الملل بورس انرژی خبر داده بود که دیروز اجرایی شد و 280هزار بشکه از آن به فروش رفت.
به‌رغم اینکه گفته می‌شود سودبخش خصوصی در این بازار در اینجاست که می‌تواند نفت خام را به قیمت بالاتر از قیمت خرید بفروشد، اما فعالان بخش خصوصی معتقدند زیرساخت‌های اجرایی این طرح هنوز آماده نیست. در همین زمینه رضا پدیدار نائب رئیس گروه انرژی، صنایع پالایشی و پتروشیمی اتاق ایران در گفت‌وگو با «پایگاه خبری اتاق ایران» می‌گوید: در دو دهه گذشته بحث‌های مطرح‌شده درباره فروش نفت به بخش خصوصی با تجارب موفقی همراه نبوده است چراکه وزارت نفت مقررات و ضوابطی دارد که برای ساختار دولتی تعریف شده نه بخش خصوصی. بر این اساس ابتدا بورس انرژی باید آمادگی خود را برای پوشش دادن این معاملات اعلام کند.
به اعتقاد پدیدار، تحریم‌های آمریکا دولت را نشانه می‌گیرد نه بخش خصوصی را، بر همین اساس در دوره قبلی تحریم‌ها هم بخش خصوصی تحریم را دور زد اما نبود سازوکار شفاف در حوزه فروش نفت باعث ظهور دلالان نفتی شد.