نشست «هم‌اندیشی بایدها و نبایدها در پلتفرم‌ها» با حضور حسین سلاح‌ورزی نایب‌رئیس اتاق ایران، فرشاد فاطمی اقتصاددان، ولی رستمی استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران، رحیم پیلوار مدیرکل برنامه‌ریزی و هماهنگی و حمایت از حقوق مالکیت صنعتی وزارت دادگستری و جمعی از فعالان استارتاپی کشور برگزار شد.
سلاح‌ورزی در این نشست گفت: به‌رغم شعار دولت مبنی بر حمایت از کسب‌وکارهای مبتنی بر نوآوری، عملاً تصمیماتی گرفته می‌شود که خلاف این ادعاست. برای نمونه در حوزه تاکسی‌های آنلاین که ظرفیت بسیار خوبی در توسعه و بهبود حمل‌ونقل دارند اما فعالان این کسب‌وکار در شهرهای مختلف با مشکلات متعددی به دلیل چالش‌های اخذ مجوز مواجه هستند.
نایب‌رئیس اتاق ایران تأکید کرد که باید به این سؤال اساسی در حوزه کسب‌وکارهای اینترنتی پاسخ داده شود که به چه مجوزی نیاز است. آیا کسب این مجوز کلی است و به دریافت مجوز از اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی کفایت می‌کند یا اینکه باید بر اساس محدوده جغرافیایی یا ارتباطی که با دستگاه‌های اجرایی دارند از هر نهاد مجوز مخصوص به خود را دریافت کنند؟
سلاح‌ورزی تصریح کرد: در ماه‌های اخیر بحث‌های بسیاری درباره کپی‌رایت به وجود آمده و این سؤال مطرح است که وقتی یک پلتفرم نوین در کشور راه‌اندازی می‌شود و پس از آن ده‌ها پلتفرم مشابه دیگر به وجود می‌آید، قانون کپی‌رایت دراین‌باره به چه شکل عمل خواهد کرد؟ آیا اصلا نهادی به‌منظور نظارت بر بحث کپی‌رایت وجود دارد؟
به گفته نایب‌رئیس اتاق ایران شائبه انحصار و شکل‌گیری فضای رقابت در میان پلتفرم‌ها یکی دیگر از مسائلی است که میان کسب‌وکارهای اینترنتی وجود دارد.
سلاح‌ورزی با اشاره به‌ضرورت مقررات و مقررات در حوزه کسب‌وکارهای مجازی تأکید کرد که می‌توان از طریق ظرفیت‌های شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی، هیات مقررات‌زدایی و کمیته ماده 12 اقدام به حذف مقررات زائد از کسب‌وکارهای مجازی کرد.
نایب‌رئیس اتاق ایران همچنین از آمادگی فراکسیون تولید و اشتغال مجلس با همکاری اتاق ایران به‌منظور مقررات در حوزه کسب‌وکارهای مجازی خبر داد.
او همچنین تأکید کرد تا در صورت ارائه پیشنهاد مدون از سوی فعالان این عرصه می‌توان اقدام به مقررات در فضای کسب‌وکارهای مجازی کرد.
سلاح ورزی همچنین خطاب به فعالان استارت‌آپی حاضر در نشست پیشنهاد داد تا مسائل و مشکلات مرتبط با حوزه کاری خود را از طریق رسانه‌های سراسری به فضای عمومی جامعه منتقل کنند.
پلتفرم‌ها نیازمند مقررات‌گذاری هستند
در ادامه، فاطمی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و عضو شورای رقابت، گفت: متأسفانه اهمیت کسب‌وکارهای اینترنتی چه در فضای عمومی و چه در میان سیاست‌گذاران به‌خوبی درک نشده است. حتی به نظر می‌رسد در میان اعضای شورای رقابت هم کج‌فهمی‌هایی درباره کسب‌وکارهای مجازی وجود دارد که به نظر می‌رسد اول‌ازهمه خود این کسب‌وکارها باید اقدام به فرهنگ‌سازی کنند.
به اعتقاد فاطمی کسب‌وکارهای مجازی نیازمند مقررات گذاری هستند. اما در سطح کلان و دولت این مقررات گذاری به‌درستی صورت گرفته نشده است. در همین رابطه این سؤال پیش می‌آید که آیا با محوریت اتاق و فعالان استارت‌آپی می‌توان به یک نوع خودتنظیمی دست‌یافت؟
عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: همه به‌خوبی می‌دانیم که دولت عادت به دخالت در اقتصاد دارد و چون تقسیم‌کاری هم وجود ندارد بنابراین دولت این حق را به خودش می‌دهد که در همه امور دخالت کند. در این میان چون توافقی بر تقسیم‌کار در پلتفرم‌ها صورت نگرفته است، بر همین اساس هر وزارتخانه‌ای اجازه دخالت در این عرصه را به خود می‌دهد. بر همین اساس ضروری است که اول‌ازهمه نهاد متولی کسب‌وکارهای مجازی مشخص شود.
عضو شورای رقابت تأکید کرد: منظور از این خودتنظیمی این نیست که تبانی صورت بگیرد. بلکه هدف این است که در غیاب قوانین دولتی، کسب‌وکارها خودشان مقررات مربوط به خود را تنظیم کنند.
به اعتقاد فاطمی در این راستا اتاق ایران می‌تواند نقش ناظر را ایفا کند.
مالکیت فکری دولتی نیست
رحیم پیلوار مدیرکل برنامه‌ریزی، هماهنگی و حمایت از حقوق مالکیت صنعتی وزارت دادگستری در این نشست تأکید کرد که متأسفانه در کشور ما بحث مالکیت فکری که موضوعی خصوصی و مردمی است اما به‌غلط دولتی تلقی شده است.
او با اشاره به فعالیت‌های وزارت دادگستری در حوزه مالکیت صنعتی افزود: خوشبختانه همکاری بسیار خوبی میان اتاق ایران و وزارت دادگستری شکل‌گرفته و می‌توان انتظار داشت تا از این طریق فعالان بخش خصوصی با مباحث مرتبط با مالکیت فکری و صنعتی به‌خوبی آشنا شوند.
با تورم قوانین و مقررات مواجهیم
ولی رستمی استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران و نماینده دولت در مرکز ملی رقابت بابیان این نکته که در کشور با تورم قوانین و مقررات مواجه هستیم، تأکید کرد: همین تورم قوانین و مقررات باعث شده تا در حوزه کسب‌وکارهای نوین هم ابهامات فراوانی شکل بگیرد.
رستمی بر تدوین قوانین مقررات تسهیل‌گر و رفتارهای ضد رقابتی که در حوزه کسب‌وکارهای مجازی بسیار رایج است، اشاره و تأکید کرد: کسب‌وکارهای مجازی نیازمند فهم جدیدی هستند.
فرهنگ‌سازی، اولویت اساسی پلتفرم‌ها
در ادامه، فعالان استارت‌آپی حاضر در نشست هم‌اندیشی بایدها و نبایدهای پلتفرم‌ها به بحث و تبادل‌نظر درباره مهم‌ترین مشکلات کسب‌وکارهای مجازی در کشور و راهکارهای پیشنهادی پرداختند.
تغییر نگاه به کسب‌وکارهای مجازی، تأکید بر مشخص کردن جایگاه قانونی پلتفرم‌ها، ضرورت مشخص کردن وظایف نهادهای مرتبط با کسب‌وکارهای مجازی، اصلاح قوانین و مقررات، اصلاح مالیات، اصلاح قوانین مرتبط با تأمین اجتماعی و بیمه و ضرورت فرهنگ‌سازی در میان مردم و سیاست‌گذاران ازجمله مهم‌ترین مواردی بود که فعالان کسب‌وکارهای نوپا به طرح آنها پرداختند.
فعالان حاضر در نشست پیشنهاد دادند تا با همکاری اتاق ایران و سازمان ملی کارآفرینی کارگروه مشترکی باهدف بررسی مجوزها، امور مالیاتی و تأمین اجتماعی مرتبط با پلتفرم‌ها شکل بگیرد تا تصمیمات مرتبط با این کسب‌وکارهای مجازی به شکل کارشناسی گرفته شود.