نشست ظرفیت سنجی فرصت‌های تجارت غیررسمی در مرزهای شمال غرب و غرب کشور با دعوت مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری از فعالان اقتصادی استان‌های کردستان و آذربایجان غربی و به میزبانی اتاق ایران برگزار شد. در این نشست نمایندگانی از مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری، وزارت امور خارجه و گمرک روبروی فعالان اقتصادی بخش خصوصی نشستند تا جمع‌بندی پیشنهادها و نظرات آنها را به دستگاه مربوطه منعکس کنند.
معاون امور بین‌الملل اتاق ایران گفت: در شرایط فعلی کشور با توجه به فشارهای یک‌جانبه آمریکا، باید همگرایی و همکاری بیشتر میان تصمیم‌سازان و فعالان اقتصاد ایجاد شود و در کنار هم برای برون‌رفت از فضای فعلی دست‌به‌دست بدهند و راه‌های مختلفی که در حمایت از سیاست‌های کلی نظام است را اجرا کنند.
محمدرضا کرباسی، در نشست ظرفیت سنجی فرصت‌های تجارت در مرزهای شمال غرب و غرب کشور، افزود: ما در کشورهای مختلف تعداد قابل‌توجهی از ایرانیان را داریم که می‌توانند در دوره تحریم در چارچوب سیاست‌های کلی نظام با کشورهایی که ما به تعامل با آنها نیاز داریم مراوده داشته باشند و نیازهای کشور را برطرف کنند.
کرباسی با تأکید بر اینکه ظرفیت ایران در توسعه تجارت با همسایگان بسیار بالاست، تصریح کرد: بر اساس آمارها در سال گذشته 36 درصد از تجارت خارجی ایران به کشورهای هم‌جوار بوده است اما در سال جاری به دلیل مشکلاتی که در روابط بین‌المللی کشور بروز کرده، این بخش از تجارت پررنگ‌تر شده و در 7 ماهه امسال 40 درصد از کل تجارت خارجی ایران با همسایگان انجام شده است.
او با اشاره به اینکه بخشی از این تجارت به‌صورت رسمی بوده و بخشی به‌صورت غیررسمی و از طریق بازارچه‌های مرزی انجام شده است، گفت: اگر ما همه مباحثی که برای تسهیل تجارت ایران با خارج مانند راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی اروپا را نادیده بگیریم، می‌توانیم تا 80 درصد حجم تجارت خارجی را با همسایگان و حتی آن دسته از کشورهای منطقه که با ما هم‌مرز نیستند، انجام دهیم.
کرباسی ادامه داد: در حوزه واردات تلاش می‌شود نیازهای ضروری کشور از طریق مرزها و با همکاری فعالان اقتصادی مرزنشین تأمین شود و در حوزه صادرات نیز از ظرفیت تجارت مرزی برای صادرات استفاده شود اما برای این دو هدف باید در نظر داشت که مشکلات زیرساختی و غیر زیرساختی مرزها باید مرتفع شوند.
در ادامه فعالان اقتصادی استان‌های کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی نظرات، سؤالات و پیشنهادهای خود را در جلسه مطرح کردند. آنها با اشاره به اینکه فعلاً در مبادلات مرزی استفاده از کارت بازرگانی امکان‌پذیر نیست، مشخص شدن فهرست کالاهای مدنظر برای ورود به کشور را خواستار شدند.
یکی از فعالان اقتصادی کردستانی با اشاره به اینکه این کار باید با بررسی ظرفیت‌های مرزها انجام شود، از تعدد دستگاه‌های مرزی در تجارت مرزی انتقاد کرد و گفت: از یک‌سو چندین نهاد و دستگاه خود را متولی تجارت مرزی می‌دانند و از سوی دیگر سال‌هاست به وعده تأمین امکانات زیرساختی مرزهای غیررسمی کردستان عمل نشده است؛ در این وضعیت ازیک‌طرف تجارت مرزی بسیار سخت شده و از سوی دیگر بی‌اعتمادی بزرگی به همکاری دولت وجود دارد.
او تأکید کرد: اگر دولت برای تأمین نیازهای کشور در دوره تحریم می‌خواهد از ظرفیت مرزها استفاده کند ضمن رفع مشکلات موجود باید از صدور مجوزهای موردی برای افراد خاص جلوگیری کند و اجازه بدهد خود مرزنشینان ابتکار عمل را در دست داشته باشند.
یکی دیگر از فعالان اقتصادی کردستانی نیز در این نشست گفت: متأسفانه دولت‌ها برنامه‌ریزی بلندمدت ندارند و قواعد و قوانینی را ابلاغ می‌کنند که گاهی فقط چند روز اعتبار دارد.
او ادامه داد: دولت ابتدا باید تصمیمات اقتصادی را از مسائل سیاسی و ایدئولوژیک جدا کند و برای دوره زمانی بلندمدت برنامه و ضمانت اجرایی ارائه دهد.
یکی از فعالان اقتصادی با تأکید بر اینکه مرزنشینان همواره در موقع نیاز کشور آماده همکاری بوده‌اند از مقطعی بودن تصمیمات دولت برای این مناطق انتقاد کرد و گفت: توسعه و امنیت پایدار مرهون مرزنشینان است اما تصمیمات مقطعی برای این نواحی باعث شده معیشت ساکنان این مناطق تحت تأثیر قرار بگیرد و اعتماد آنها به تصمیمات دولتی سلب شود.
یکی از فعالان اقتصادی از مریوان نیز در این نشست خواستار تداوم تعامل میان دولت و فعالان اقتصادی مناطق مرزی شد منتها این تعامل در مناطق مرزی و با حضور کولبران مردم انجام شود تا مسئولان از نزدیک با شرایط و درد مردم آشنا شوند و بهترین برنامه را برای استفاده از ظرفیت‌های تجارت مرزی در نظر بگیرند.
عضو هیات رئیسه اتاق ایران نیز در این نشست با تأکید بر لزوم توسعه تجارت مرزی با همسایگان، گفت: ما در مرزها دو مشکل داریم که یکی در حوزه زیرساختی است و دیگری به عدم هماهنگی بین دستگاهی در مرزها برمی‌گردد.
کیوان کاشفی، با اشاره به اینکه تجارت ایران با کشورهای همسایه، به دو حوزه رسمی و غیررسمی تقسیم می‌شود، افزود: در تجارت غیررسمی آئین‌نامه‌هایی تحت عنوان کولبری و مرزنشینی داریم که باید به‌صورت کارشناسی اصلاح شوند تا وضعیت تجارت غیررسمی با عراق نیز مانند تجارت رسمی سامان‌دهی شود.
او با اشاره به اینکه تجار ایرانی نیز روابط همکاری خوبی با تجار عراقی و کردستان عراق دارند، تصریح کرد: برای استفاده از این ظرفیت‌ها، اول باید نقشه راه تدوین شود و مشخص کنیم که می‌خواهیم تجارت مرزی را تا چه عددی و در چه مقیاسی توسعه دهیم.
عضو هیات رئیسه اتاق ایران در ادامه با تأکید بر اینکه باید تکلیف معیشت مرزنشینان مشخص شود، تصریح کرد: مسائل ارزی مربوط به واردات غیررسمی نیز ازجمله مسائلی است که باید رویه مشخصی برای آن تدوین شود؛ چراکه با سیاست‌های فعلی در حوزه تجارت خارجی، محدودیت‌هایی ایجاد شده که تجار واقعی را از مسیر اصلی خارج می‌کند.
در پایان، محمدرضا کرباسی، معاون امور بین‌الملل اتاق ایران اعلام کرد: جمع‌بندی نظرات و پیشنهادهای این نشست به مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری ارسال خواهد شد.