رئیس جمهوری روز گذشته در جمع وزیر، معاونان و مدیران وزارت نیرو نکاتی را درباره الزام حفاظت از منابع آب کشور و سازگاری با کم آبی عنوان و به مسئولان گوشزد کرد که مبنای اداره منابع آبی را باید بر پایه ادامه خشکسالی گذاشت. آقای روحانی با تأکید بر ضرورت تأمین آب و برق، برای امنیت و آرامش خاطر مردم مهمترین قدم را هم به حداقل رساندن هدر رفت منابع آبی و برقی دانست. در راستای دستور رئیس جمهوری نکاتی را مطرح میکنم:
1 -با توجه به تحولات اخیر، ایران از نظر جغرافیایی در محدودهای قرار دارد که آینده آن دارای دمای بیشتر و بارش کمتر خواهد بود (c ْ 1.5 گرم شدن تاکنون و کاهش منابع تجدیدپذیر آب ایران از 130 میلیارد متر مکعب به حدود 90 میلیارد متر مکعب در سال)
2- برای بقای اکولوژی ایران از آبهای تجدیدپذیر باید در ابتدا سهم طبیعت را کنار گذارد. (حداکثر برداشت از منابع طبیعی آب 40 تا 60 درصد)
3- راهبرد اصلی برای آب ایران «سازگاری با تغییر اقلیم و آینده خشکتر» است.
4- برای شرب با توجه به ارقام فعلی مصرف آب (حدود 220 لیتر به ازای هر نفر در روز) در ایران تا 50 درصد راهکارهای صرفهجویی وجود دارد.
5- برای مصارف کشاورزی باید ارزش تولیدات کشاورزی به ازای هر متر مکعب آب مصرفی معیار قرار گیرد.
این عدد از رقم حدود آب یک کیلوگرم بر مترمکعب محصول کشاورزی به دو برابر و بیشتر افزایش یابد. آن هم با محصولات باارزش (مثلاً تولید کیوی به جای هندوانه برای صادرات)
6- برای مصارف صنعتی ارزش تولید به ازای هر متر مکعب آب مصرفی اهمیت دارد. در بخش خدمات و توریسم ارزش اقتصادی به بیش از 200 دلار هم به ازای هر متر مکعب آب مصرفی میرسد.
7- آب اضافی مورد نیاز برای توسعه براساس هزینه واقعی از منابع آب غیرقابل تجدیدپذیر با اولویتهای زیر صورت گیرد:
الف- ابتدا فرآیند تکنولوژیهایی که آب مصرفی از منابع تجدیدپذیر را کاهش میدهد.
ب- بازچرخانی فاضلابهای شهری
ج- بازچرخانی فاضلابهای صنعتی در داخل کارخانه
د- شیرین کردن آب شور برای مصارف در فاصله نزدیک (سواحل) که هزینه حمل زیاد نداشته باشد.
در آخر لازم است که اشارهای به این سخن رئیس جمهوری در مورد بارورسازی ابرها کنم. «این گونه مطالب که با باروری ابرها مشکل حل میشود، در سالهای 43 و 44 و رژیم شاهنشاهی مطرح شد و این از نمونه تفکرات شاهانه بود که با بارور کردن مشکل آب حل میشود و حتماً این موضوع راهحل اساسی نیست.» باروری ابرها و استفاده از آبهای ژرف فعلاً در مرحله مطالعات است و توجیه اقتصادی ندارد. معتقدم با هزینههای به مراتب کمتر میتوان راهکارهای بهتر به کار برد.
مسئولان باید با توجه به این مسائل پیش از آن که دیر شود، یک برنامهریزی صحیح انجام دهند و اجرای آن را با جدیت دنبال کنند. در این مسیر مصرفکنندگان اعم از بخشهای خانگی، کشاورزی و صنعت را نیز با خود همراه سازند.