دیوارهای گچی ساختمان، پر از لک و خراشیدگی هستند. راه پله‌ها با سنگ‌های قدیمی و نرده‌های فلزی به سبک آنچه در خانه‌های دهه 50 مرسوم بود، ساخته شدهاند. کنار درهای سفید طبقه اول با گچ‌کاری‌هایی قدیمی، تابلوهایی فلزی نصب شدهاند و روی آن پرچم ایران کنار پرچم کشوری دیگر قرار گرفته است که نماد اتاق‌های بازرگانی مشترک است. اتاق مشترک بازرگانی، صنایع و معادن ایران و استرالیا، ایران و روسیه، ایران و سوئد و چند کشور دیگر، در ساختمانی انتهای محوطه فضای سبز اتاق ایران، دفتری کوچک و قدیمی را در اختیار دارند. معماری ساختمان شمالی، با معماری مدرن و سنگ‌های مرمر ساختمان اصلی پارلمان بخش خصوصی، هماهنگی ندارد. در میانه‌های کوچه‌ی کناری، تابلویی فلش مانند نصب شده که به اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین اشاره دارد. ساختمانی مستقل از ساختمان اتاق ایران، در انتهای کوچه فرعی قرار گرفته است و معماری آن با آجرهایی نارنجی رنگ میان فضایی سبز، جایی شبیه به خانه‌های ویلایی ساخته است. بر خلاف دفترهای قدیمی ساختمان شمالی اتاق ایران که تنها یک میز کار در آن قرار دارد، اتاق ایران و چین از چند بخش مختلف تشکیل شده است. سه دختر جوان با لباس‌هایی یک‌دست منشی اتاق هستند و پشت میزهایشان مشغول به کارند. دری شیشه‌ای، بخش کاری آن‌ها را از ساختمان اصل اتاق مشترک جدا می‌کند. مردی برای خوشامدگویی کنار در ایستاده، کف ساختمان موکت شده و دفتر دبیر کل اتاق ایران و چین، با کاغذدیواری‌هایی شیک به سبکی مدرن، طراحی شده است. خانم جوانی که پشت میز کار این اتاق نشسته، می‌گوید:«ما هم تا پارسال در همان ساختمان قدیمی اتاق بودیم. اتاق ایران و چین 6 هزار نفر عضو دارد و بزرگترین اتاق مشترک است. برای همین ساختمان‌مان هم با بقیه فرق می‌کند.»
تشکیلات اتاق‌های بازرگانی مشترک و معماری آن‌ها، گویاترین تصویر تجسم یافته را از وضعیت تجارت ایران نشان می‌دهد. در حالی که بیشتر اتاق‌های مشترک با کشورهای اروپایی دفتری قدیمی را در ساختمانی رنگ‌ورو رفته در اختیار دارند، اتاق بازرگانی ایران و چین در ساختمانی شیک و زیبا به ریاست اسدالله عسگر اولادی قرار گرفته است. این تاجر نام‌آشنا و موتلفه‌ای، چند روز پیش قاطعانه گفته بود:«جای چینی‌ها را با هیچ کشوری عوض نمی‌‌کنیم، هرچند غربی‌ها علاقه دارند جای آن‌ها را بگیرند.» پیرمرد بازاری که از محله عودلاجان تهران و سرمایه‌ای صفر به لقب سلطان خشکبار رسید، تمام تلاشش را می‌کند تا چین را به عنوان شریک اول تجاری ایران حفظ کند و آمارهای گمرک نیز نشان می‌دهد کماکان اوضاع تجاری به نفع کشور مورد علاقه اوست. حجم کل مبادلات بین ایران و چین در فروردین سال جاری به یک میلیارد و 167 میلیون دلار رسیده و نسبت به زمان مشابه در سال قبل با 77.2 میلیون دلار بیشتر شده و با 135 درصد رشد همراه بوده است. در دو ماهه اول سال 94، چین بزرگترین شریک تجاری ایران بود. بررسی گزارش های روزانه گمرک از وضعیت تجارت نیز نشان می‌دهد در دو هفته اول خرداد، باز هم چین بزرگترین شریک تجاری ایران بوده است.
بدبینی فعالان اقتصادی به دولت و برنامه‌هایش
هفته گذشته در روزهایی که محسن جلالپور، رئیس اتاق ایران به همراه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه با هیئتی 60 نفره از فعالان اقتصادی به 4 کشور فنلاند، سوئد، لهستان و لتونی سفر کرده بود، هیئتی 40 نفره نیز از چین به ایران آمده بودند. آن‌ها هم به دیدار محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت رفتند و هم سه ساعت با فعالان بخش خصوصی ایران دیدار داشتند. در جلسه‌ای که در اتاق ایران برای آشنایی رو در روی شرکت‌های تجاری چینی با شرکت‌های ایرانی برگزار شد، مقامات دولتی از سازمان توسعه تجارت نیز حضور داشتند. آنطور که آن‌ها خبر دادند برای سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه گردشگری، دولت 4 سال معافیت مالیاتی و برای سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های معدنی شهرک‌های صنعتی، 7 سال معافیت مالیاتی در نظر گرفته است. هم‌چنین اگر سرمایه‌گذارهای خارجی، سرمایه‌شان را در شهرک‌های صنعتی مناطق محروم به کار ببندند، 13 سال از مالیات معاف خواهند شد. این تمهید دولت، باعث خنده بعضی از فعال‌های اقتصادی حاضر در جلسه شد. یکی از آن‌ها که از شرکتی صنعتی آمده بود، می‌گفت:«چرا فکر کرده‌اند سرمایه‌‌گذار خارجی می‌رود در منطقه محروم ما سرمایه‌گذاری کند؟ رشد اقتصادی دهه 40، بیست درصد بوده، الان برنامه خوش‌بینانه برای رسیدن به 8 درصد است. همین برنامه‌های نسنجیده دولت‌ها، کار ما را به اینجا رسانده است.» فعالان اقتصادی در بخش خصوصی، چندان به اقدامات و اظهارنظرهای دولتی‌ها خوش‌بین نیستند. یکی از مسئولان هنگام شمردن زمینه‌های همکاری با چین به همکاری در مبارزه با فساد نیز اشاره کرد و این‌‌بار باز هم بعضی از فعالان اقتصادی به خنده افتادند. یکی از آن‌ها می‌گفت:«نصف مقامات دولتی چین به خاطر فساد در زندان هستند، بعد چطور بتوانند با ما برای مبارزه با فساد همکاری کنند؟»
هر قدر بعضی فعالان اقتصادی با بدبینی به رابطه با چین نگاه می‌کنند و البته خود را نیز ناگزیر از همکاری با آن‌ها می‌بینند، چینی‌ها برای داشتن رابطه بیشتر با ایران مشتاق هستند. مدیر یکی از شرکت‌های چینی که در زمینه صنایعی با تکنولوژی‌های بالا((High-Tech فعالیت می‌کند، با تسلط به زبان انگلیسی می‌گوید:«ما آماده‌ایم هم با شرکت‌های ایرانی شریک شویم و هم اگر پروژه خوبی پیدا شد، روی آن سرمایه‌گذاری کنیم. برای دوران بعد از تحریم ایران هم نگرانی نداریم. درست است که حالا شرکت‌های اروپایی هم به ایران می‌آیند، اما چین هر روز قدرتمندتر می‌شود، محصولات ما کیفیت بالایی دارد و به راحتی می‌توانیم با اروپایی‌ها رقابت کنیم.»
25 درصد از کل وارادات سال گذشته به ایران از کشور چین بوده است. ایران نیز در سال 94، 7 میلیارد و 227 میلیون تومان کالا به چین صادر کرده است. چینی‌ها هنوز هم می‌خواهند سهم بیشتری از بازار ایران به دست آورند.
باگی جائو، رئیس کمیته مشاورین بخش بینالملل آکادمی علوم اجتماعی، خانمی بود که هفته پیش هیئتی متشکل از 11 شرکت بزرگ چینی را در صنایع مختلف به ایران آورد. او معاون کمیته بینالملل حزب جمهوری خلق چین و یکی از قدرتمندترین زنان این کشور است. جائو، با کتی صورتی رنگ به تن، درباره بخش خصوصی ایران متاثر از قاعده مالکیت عمومی در کشور خودش می‌گوید:« در حقیقت، ما باید از شما یاد بگیریم. علتش را می‌دانید؟ شما قوانین شفافی برای محافظت از اموال و هم‌چنین محافظت از منافع مردم دارید.»