اطلاعات دریافتی رویترز از منابع آگاه حاکی از این است که صادرات نفت ایران در نخستین ماه سال 2019 فراتر از انتظارات کارشناسان و فعالان حوزه انرژی بوده و این روند در ماه جاری میلادی نیز ادامه یافته است.
کارشناسان شرکت Refinitiv Eikon با استفاده از اطلاعات به دست آمده از رهگیری نفتکش‌های حامل نفت ایران برآورد کرده‌اند که ایران در ماه ژانویه (11 دی تا 11 بهمن) بین 1.1 تا 1.3 میلیون بشکه در روز نفت صادر کرده است. آنها همچنین میانگین صادرات روزانه نفت ایران در ماه جاری میلادی –که قریب به سه هفته از آن گذشته است- را 1.25 میلیون بشکه تخمین زده‌اند.
آمریکا در ماه نوامبر هشت کشور چین، هند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، ترکیه، یونان و ایتالیا را به مدت شش ماه از اجرای تحریم‌های نفتی علیه ایران معاف کرد و رویترز این اعطای این معافیت‌ها را عاملی بسیار مؤثر در صادرات فراتر از انتظار نفت ایران طی دو ماه نخست سال جاری میلادی خوانده است.
این خبر که ایران توانسته است حداقل در اوایل سال 2019 بیش از انتظارات بازار نفت صادر کند، شاید برای سایر کشورهای عضو اوپک خبر خوبی قلمداد نشود زیرا آنها طی دو ماه اخیر سعی داشته‌اند با کاهش عرضه نفت به رشد قیمت آن کمک کنند و احتمالاً در این مسیر روی کاهش صادرات نفت ایران به کمتر از 1 میلیون بشکه در روز بر اثر تحریم‌های نفتی آمریکا نیز حساب کرده بوده‌اند. البته در نشستی که اعضای اوپک در اواخر سال 2018 در مقر اصلی این سازمان واقع در وین اتریش به‌منظور تصمیم‌گیری در مورد طرح کاهش تولید نفت برگزار کردند، ایران از مشارکت در این طرح معاف شده بود.
کشورهایی که از اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران معاف شده‌اند، انگیزه زیادی دارند که قبل از پایان یافتن مهلت تعیین‌شده برای این معافیت (اواسط اردیبهشت 98) نفت بیشتری از ایران وارد کنند زیرا بعید نیست که آمریکا معافیت برخی از این کشورها را تمدید نکند. بر اساس گزارش‌های دریافتی از شرکت Refinitiv Eikon، همه کشورهایی که موقتاً از اجرای تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران معاف شده‌اند، در هفته‌های اخیر از ایران نفت وارد کرده‌اند.
از طرف دیگر شاید افزایش صادرات نفت ایران باعث شود که آمریکایی‌ها در صدد افزایش مجدد فشارهای خود بر ایران جهت مقابله با افزایش درآمدهای نفتی آن برآیند. البته در شرایطی که آمریکا یکی دیگر از کشورهای مخالف خود یعنی ونزوئلا را نیز تحریم کرده و تلاش می‌کند تا صادرات نفتی این کشور را به حداقل برساند، افزایش فشار بر واردکنندگان نفت ایران می‌تواند ریسک افزایش بیش از حد قیمت نفت را دوچندان کند.
از اوایل ماه نوامبر (اواسط آبان) یعنی از زمانی که تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران رسماً اجرایی شد، رقم دقیق صادرات نفت ایران به یک علامت سؤال بزرگ برای بازارهای جهانی بدل شده است. اگرچه اغلب کارشناسان در مورد اینکه صادرات نفت ایران کاهش چشمگیری داشته است، با یکدیگر هم‌عقیده هستند، اما در خصوص میزان این کاهش اختلاف نظرها بسیار زیاد است؛ اختلافی در حد چندصد هزار بشکه در روز که برای تأثیرگذاری بر قیمت نفت کفایت می‌کند.
در هر صورت وجه اشتراک شرکت‌ها و کارشناسان مختلفی که صادرات نفت ایران را دنبال می‌کنند این است که همه آنها رقمی بالاتر از یک میلیون بشکه در روز را برای صادرات نفت ایران در ماه گذشته و ماه جاری میلادی برآورد کرده‌اند، در حالی که انتظار می‌رفت این رقم کمتر از یک میلیون بشکه در روز باشد.
مثلاً به‌جز شرکت Refinitiv Eikon که صادرات نفت ایران در ماه جاری میلادی را به‌طور میانگین 1.25 میلیون بشکه در روز برآورد کرده است، یک منبع دیگر که رویترز مستقیماً از آن نام نبرده است نیز متوسط صادرات نفت ایران طی 10 روز نخست ماه جاری میلادی را 1.1 میلیون بشکه در روز تخمین زده است.
صادرات نفت ایران در ماه آوریل سال گذشته میلادی (12 فروردین تا 10 اردیبهشت 1397) یعنی قبل از آن‌که دونالد ترامپ خروج کشورش از برجام و بازگشت تحریم‌های یکجانبه علیه ایران را اعلام کند، دست‌کم 2.5 میلیون بشکه در روز بود.
آمریکا بارها اعلام کرده است که صادرات نفت ایران را به صفر خواهد رساند اما هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به این هدف دارد. از سوی دیگر ایران که نمی‌خواهد یک منبع درآمدی مهم را از دست بدهد، از هیچ تلاشی برای صادر کردن نفت خود و ناکام گذاشتن واشنگتن فروگذار نخواهد کرد.