افزایش قیمت جهانی کاغذ از 2 سال پیش، رفته رفته تمامی صنایع مرتبط با آن را تحت‌تأثیر قرار داده است. در این میان روزنامه‌های کاغذی از آنجا که طی این مدت با بحران درآمدزایی نیز مواجه بوده‌اند بیش از دیگران آسیب دیده‌اند.
صنعت تولید کاغذ و خمیر کاغذ در جهان، صنعتی قوی و رو به رشد به‌شمار می‌رود که در آن آمریکا، کانادا، ژاپن، چین و برخی کشورهای اروپایی دست بالا را دارند. میزان مصرف کاغذ در جهان طی 2 سال گذشته حدود 400 میلیون تن در سال بوده اما پیش‌بینی می‌شود این میزان تا سال2020 به حدود 500 میلیون تن افزایش پیدا کند.
افزایش مصرف کاغذ در جهان باعث افزایش تقاضا برای مواد اولیه یا همان خمیر کاغذ شده است. در قدم بعدی، ناتوانی تولیدکنندگان مواد اولیه برای تامین نیاز کارخانه‌های کاغذسازی باعث افزایش قیمت مواد اولیه و درنتیجه گران‌تر شدن قیمت کاغذ شده است. طبق آمار منتشر شده از سوی انجمن‌های تولیدکننده کاغذ در آمریکا، میزان تولید خمیر کاغذ در جهان اکنون در پایین‌ترین سطح خود طی 2 دهه گذشته است.
تخریب تعدادی از کارخانه‌های تولیدکننده خمیر کاغذ در آمریکا بر اثر توفان‌های سال‌های اخیر و همچنین کاهش تولید چوب در شمال اروپا، کانادا و روسیه باعث کاهش تولید خمیر چوب شده است. طی 2 سال گذشته، چین که بزرگ‌ترین تولیدکننده کاغذ جهان و در نتیجه بزرگ‌ترین مصرف‌کننده خمیر چوب است، نیز تغییراتی در سیاست‌های خود داده است. این کشور تحت فشار سیاست‌های زیست‌محیطی جهانی مجبور شده واردات خمیر ترکیبی یا همان فیبر بازیافت شده را ممنوع کند. در پی این سیاست، تقاضا برای خمیر چوب (فیبر طبیعی) در بازار جهانی با افزایش ناگهانی روبه‌رو شده است. طبق آمار شاخص قیمت تولیدکننده، هزینه خمیر کاغذ تنها طی یک سال گذشته 25درصد افزایش داشته است. این افزایش قیمت در برخی از نقاط جهان تا 60درصد نیز بوده است.
تغییر ریل تولیدکنندگان کاغذ
تولیدات صنعت کاغذ به 4 گروه عمده تقسیم می‌شود. انتشارات و تحریر، بسته‌بندی، مطبوعات و کاغذهای بهداشتی، 4 گروهی هستند که نسبت میزان مصرف کاغذ در آنها طی سال‌ها ثابت بوده است، اما طی 10سال گذشته تغییراتی در جهان رخ داده که نسبت را در این 4 گروه بر هم زده است. طی این سال‌ها توسعه تجارت الکترونیک و افزایش اقبال مردم جهان به خرید آنلاین، باعث افزایش تقاضا در گروه بسته‌بندی شده است. توسعه فعالیت فروشگاه‌های اینترنتی ازجمله آمازون و علی‌بابا نتیجه چنین رویکردی در میان مصرف‌کنندگان است. همزمان تغییر سبک زندگی در کشورهای در حال توسعه باعث افزایش تقاضا برای کاغذ در گروه بهداشتی شده است. این در حالی است که مصرف بالای دستمال و حوله‌های کاغذی تنها در کشورهای توسعه‌یافته قابل توجه بود.
تغییرات ایجاد شده در 4 گروه صنعت کاغذ را باید در کنار تغییر ذائقه مردم جهان در زمینه مطالعه در نظر گرفت. طی یک دهه گذشته، اقبال عمومی به مطالعه آنلاین و مطالعه روی دستگاه‌های الکترونیک بیشتر شده و همین موضوع تقاضا برای کاغذ در 2 گروه انتشارات و مطبوعات را کاهش داده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس با انتشار نتایج یک پژوهش در آمریکا، از کاهش 75درصدی اقبال به روزنامه‌های کاغذی در میان مردم خبر داده است. با تغییر تقاضا در بازار، تولیدکنندگان نیز به سمت افزایش تولید در 2 گروه پرمصرف بسته‌بندی و بهداشتی روی آورده و فعالیت خود را به 2 گروه سود‌ده محدود کرده‌اند.
این تغییر ریل‌در تولید کاغذ نیز به افزایش قیمت کاغذ در 2 گروه انتشارات و مطبوعات دامن زده است. تعطیلی کارخانه‌های قدیمی‌تر تولید کاغذ روزنامه در چین متاثر از سیاست‌های زیست‌محیطی و به‌خاطر پسماندهای مضر آنها نیز شرایط را بحرانی‌تر کرده است. شرایط پیش‌آمده باعث افزایش قیمت کاغذ طی سال 2018 و رسیدن آن به حدود 650 تا 700 دلار به ازای هر تن شده است. این افزایش قیمت در چین به ازای هر تن 50 دلار، در اروپا به ازای هر تن حدود 50 یورو و در آمریکا به ازای هر تن 60 دلار بوده است. فارغ از بحرانی که افزایش قیمت کاغذ برای روزنامه‌ها ایجاد کرده است، کوچ دسته‌جمعی آگهی‌ها به فضای اینترنت نیز باعث کاهش درآمد روزنامه‌ها شده است. این را باید ناشی از افزایش ضریب نفوذ اینترنت در نقاط مختلف جهان و افزایش شمار کاربران فضای مجازی دانست. به نوشته روزنامه دیلی‌هرالد چاپ واشنگتن، درآمد روزنامه‌های آمریکایی از آگهی‌های چاپی از سال 2005 تاکنون 80 درصد کاهش داشته است. این موضوع باعث تعطیلی سازمان آگهی‌ها در بسیاری از روزنامه‌ها شده است.
تعدیل نیرو، راهکار ناگزیر
این موضوع باعث شده تا روزنامه‌ها برای زنده‌ماندن غیر از توجه به منابع درآمدی به‌روز، به برخی شیوه‌های معمول ازجمله کاهش نیروها روی آورند. طبق آمار وزارت کار آمریکا، هم‌اکنون حدود 150هزار نفر در مطبوعات این کشور مشغول به‌کار هستند. این در حالی است که 2دهه قبل حدود 375هزار نفر در مطبوعات آمریکا فعالیت داشتند. طبق اعلام اتحادیه رسانه‌های خبری آمریکا که حدود 2 هزار روزنامه را شامل می‌شود، هزینه سالانه چاپ برای روزنامه‌های قطع مترویی در این کشور بیش از 3 میلیون دلار افزایش داشته است؛ وضعیتی که باعث تعطیلی بسیاری از روزنامه‌های محلی و ضعیف‌تر شده است. در برابر افزایش هزینه‌های تولید، تعدیل نیرو به یکی از نخستین راهکارهای مورد استفاده در روزنامه‌ها در کشورهای مختلف تبدیل شده است. غیر از این، روزنامه‌ها به سمت کاهش تیراژ نسخه‌های چاپی روی آورده‌اند. کاهش تولید اخبار محلی با هدف کاهش هزینه‌های جانبی، نتیجه دیگر شرایط بحرانی روزنامه‌ها در جهان بوده است.
کوچک‌تر، به صرفه‌تر
روزنامه گاردین یک سال پیش در یک تحول بزرگ، برای کاهش هزینه‌های چاپ، قطع نسخه چاپی خود را از «برلینی» به «تبلوئید» تغییر داد. منطق این کار، کاملا ساده است: قطع تبلوئید کوچک‌تر است، پس کاغذ کمتری مصرف می‌کند و در نهایت ارزان‌تر است. تغییر قطع گاردین و روزنامه خواهرخوانده آن «آبزرور»، بخشی از یک طرح سه‌ساله برای کاهش هزینه‌هاست. ناشر گاردین، علاوه بر تغییر قطع، 3 چاپخانه خود به ارزش 80میلیون پوند را در منچستر و لندن به فروش گذاشت. قطع برلینی، تازه در سال 2005توسط گاردین انتخاب شده و قطع محبوب خوانندگان به شمار می‌رفت؛ با این حال ضرورت کاهش هزینه چاپ، قطع تبلوئید را جایگزین آن کرد. زمانی که گاردین چاپ در قطع برلینی را شروع کرد، تیراژ این روزنامه 341هزار نسخه بود اما در طول زمان، تیراژ روزنامه سقوط کرده و به کمتر از 130هزار نسخه رسیده است.
افزایش قیمت؛ راهکار انگلیسی
بسیاری از روزنامه‌ها در جهان طی یک سال گذشته سعی کرده‌اند با کاهش هزینه‌های جانبی، افزایش قیمت کاغذ را جبران کنند اما بسیاری نیز ناچار به بالا بردن قیمت نسخه‌های خود شده‌اند. در انگلیس این افزایش قیمت حدود 10درصد بوده و شامل روزنامه‌های کوچک و بزرگ شده است. گاردین از 10روز پیش قیمت تک‌فروشی خود را در طول هفته از 2پوند به 2.20 پوند افزایش داده است. قیمت نسخه آخرهفته این روزنامه از 3پوند به 3.20 پوند رسیده است. هفته‌نامه آبزرور نیز قیمت را از 3 پوند به 3.20 پوند رسانده است. روزنامه سان با تیراژ 1.5میلیون نسخه در روز نیز از 2هفته پیش افزایش قیمت 10درصدی داشته است. قیمت هر نسخه روزنامه سان از 50 پنی (نیم پوند) به 55 پنی رسیده است. نسخه آخرهفته این روزنامه از 70 پنی به 75 پنی رسیده است. روزنامه‌های دیلی استار و دیلی میرور نیز افزایش قیمت 10درصدی داشته‌اند.