رونق کانال های تلگرامی سبب شده است کسب و کار تازه ای در ایران شکل بگیرد که از آن تحت عنوان خرید و فروش "ممبر" (عضو)یا افزایش تضمینی "بازدید" یاد می شود .
این کسب و کار برای بسیاری درآمدهای هنگفت را رقم زده است . تبلیغات در این خصوص کم کم در حال فراگیر شدن است و بسیاری از کسانی که از آنها تحت عنوان دلال "ممبر" و "بازدید" یاد می شود ، دست به تبلیغات مستقیم برای ادمین های کانال ها می زنند و همچنین سایت هایی را در اینترنت ایجاد کرده اند.
شاید برای بسیاری از کسانی که آشنایی چندانی با کانال ها و کارکردشان ندارند، این سئوال پیش بیاید که افزایش اعضا یا بازدیدها چه منافع مادی برای گردانندگان کانال های تلگرامی خواهد داشت ؟ بسیاری از کانال های تلگرامی امکان کسب سود را برای گردانندگانشان فراهم می کنند .هر چه تعداد اعضای یک سایت و تعداد بازدید پست های آن بیشتر باشد، تعرفه آگهی در این کانال ها بالاتر خواهد رفت . در حال حاضر کانال هایی که اعضایی بیش از 300 هزار نفر دارند، تعرفه های بالایی را برای آگهی سایر کانال ها و سایت ها و ... طلب می کنند .
در این میان اما برخی به خرید و فروش اعضا، به صورت واقعی و غیر واقعی بسنده کرده اند و بازاری را در حاشیه فعالیت اصلی کانال های تلگرامی و صفحات اینستاگرم به راه انداخته اند .
10 هزار تا 5 میلیون تومان
تعرفه ها در این بازار مجازی بسیار متفاوت است . نرخ ها تنها به کیفیت خدمات ارائه شده باز نمی گردد چرا که فعالان این بازار از تعرفه مشخصی پیروی نمی کنند . بسته های متعددی از سوی فروشندگان "عضو"، تضمین کنندگان "بازدید" و ... معرفی می شود که قیمت هایی متعدد را داراست . یکی از فعالان این بازار در گفتگویی آنلاین با نگارنده درباره بسته های موجود گفت: اگر بسته 200 نفری افزایش اعضا در تلگرام را خرید کنید باید 10 هزار تومان پرداخت کنید .
او در پاسخ به این سئوال که آیا اعضایی که به کانال و سوپرگروه های تلگرامی اضافه می کنید، فعالند یا خیر گفت: من به شما اعضایی را اضافه می کنم که هیچ دردسری برایتان به وجود نیاورند، در حقیقت نه مطالب شما را فوروارد می کنند و نه گروهتان را ترک ( از واژه left استفاده کرد) خواهند کرد .
او با تاکید بر اینکه تمام اعضایی که به کانال یا گروه های تلگرامی خریدار منتقل می شوند، خارجی اند، گفت: من تضمین می دهم که اگر 10 هزار تومان بدهید 200 نفر اعضایتان بالا می رود . بین یک ساعت تا 24 ساعت پس از خرید این اتفاق می افتد وبعد از آن هم عددتان (اعضای کانال) ثابت می ماند .
او همچنین در جواب این سئوال که آیا امکان رویت "آی دی" اعضا برای ادمین کانال فراهم است، یا خیر گفت: شما بالاخره تا دویست نفر از اعضای کانالتان را می توانید ببینید . روشن بگویم ، خیر نمی توانید آی دی آنها را ببینید و این هم اصلا مساله مهمی نیست . عددی مهم است که بالای کانال شما درج می شود و نشان می دهد مخاطبانتان چقدر زیاد است .
این فعال بازار فروش ممبر و لایک در جواب این سئوال که آیا این اعضا بازدید سایت را بالا می برند یا خیر توضیج داد : بسته هایی روزانه، هفتگی و ماهانه برای افزایش بازدید داریم که هزینه های جدا دارد و بازدید پست های شما را به سادگی به 1k یا 2k یا حتی بیشتر می رساند .
وی که حاضر نشد دیداری برای انعقاد قرارداد داشته باشد ، درباره چرایی امتناع از این اقدام گفت: شما وقتی کار اینترنتی می کنید، باید قراردادهایتان را هم اینترنتی ببندید . وقتی امکان انتقال پول از طریق شبکه شتاب هست، چه نیازی وجود دارد که شما من را ببینید .
او تنها کسی نبود که از ملاقات حضوری طفره رفت . غالب فعالان این حوزه شماره هایی اعتباری در اختیار داشتند و تنها حاضر به گفتگوی مجازی می شدند . برخی نیز پس از جواب دادن تلفن، در تلگرام شرایط خود را برای خریدار توضیح می دادند .
ممبر ایرانی گران تر از ممبر خارجی
در این میان برخی از فعالان این حوزه بسته هایی برای افزایش اعضا را پیشنهاد می دادند که گران تر از سایر بسته ها بود . اگر خریداران نیاز به اعضای ایرانی برای کانال خود داشته باشند، باید هزینه بیشتری را پرداخت کنند . بر این اساس در حالی که بسته افزایش 10 هزارتایی اعضای خارجی برای خریداران چیزی بین 280 تا 300 هزار تومان هزینه دارد، همین بسته با اعضای ایرانی بین 990 تا یک میلیون صد هزار تومان برای خریدار آب می خورد .
بسته های 15 هزار تایی اعضای ایرانی نیز در حالی بیش از یک میلیون و پانصد هزار تومان قیمت دارد که بسته 50 هزار تایی اعضای خارجی ، در حدود یک میلیون و یکصد هزار تومان می ارزد . در این میان بسته هایی برای افزایش غیر واقعی اعضا نیز وجود دارد . گفته می شود قیمت هزار "ممبر فیک "(عضو غیرواقعی) بین 30 تا 80 هزار تومان و قیمت هزار ممبر واقعی از 130 هزار تا 200 هزار تومان است. برخی نیز به جای واژه "ممبر خارجی"، "ممبر فیک" را به کار می بردند و این دو را مترادف هم می دانستند .بررسی ها نشان می دهد" ممبرهایی" که از این طریق به کانال ها اضافه می شوند، چه ایرانی و چه خارجی، با عبارت Name Hidden"" برای ادمین نمایش داده می شوند.
اینستاگرام ، شعبه دوم بازار
هر چند خرید و فروش اعضا در اینستاگرم نیز رواج دارد و در این فضا لایک است که قیمت دارد اما شواهد نشان می دهد این بازار برای کاربران عادی چندان جذاب نیست و برخی چهره های مشهور و خاص دست به خرید و فروش "فالور"(follower)- دنبال کننده - و "لایک" (like)می زنند . در این میان بالاتر بودن تعداد فالورهای برخی بازیگران تلویزیونی ایرانی نسبت به چهره های مشهور بین المللی چندان تعجب آور نیست. قیمت ها نیز در این فضا پایین تر است . 100 "فالور" اینستاگرام تنها قیمتی معادل 4 هزار تا 10 هزار تومان دارد و کسانی که قصد دارند تا 5 هزار "فالور" بخرند، باید هزینه ای بین 70 تا 100 هزار تومان را بپردازند.
البته این بسته ها تنها یک بار امکان فعال شدن ندارد و برخی می توانند تا چندین بار از این بسته ها را بر روی اینستاگرامشان فعال کنند . بسته های صد هزار تایی فالور نیز قیمتی در حدود یک میلیون و 200 تا یک میلیون و پانصد هزار تومان دارد . برخی دیگر نیز نسبت به خرید بسته های "لایک" اقدام می کنند . این بسته ها که" لایک" پست های اینستاگرامی را تضمینی افزایش می دهد، دو ساعت بعد از خرید فعال می شود. بسته های "لایک" غالبا در پکیج های صد تایی تا 10 هزار تایی طراحی شده اند و قیمتی بین 3 تا 120 هزار تومان را دارا هستند . این بسته ها برای هر یک پست فعال می شود . پیش نیاز فعال شدن "لایک" خروج صفحه اینستاگرام از حالت خصوصی به عمومی است
به نظر می رسد در این فضای غبار آلود مشخص نیست آگهی دهندگان و بینندگان تلگرام تا چه میزان می توانند به واقعی بودن یا غیر واقعی بودن تعداد اعضا و بازدیدها اطمینان کنند . باید دید شغلی که برق آسا در فضای مجازی ایران رونق گرفته است تا چه میزان پایداری خواهد داشت .