هفتمین همایش مشترک انجمن مدیریت ایران و دانشگاه خاتم، با عنوان همایش علمی، کاربردی اقتصاد مقاومتی در تاریخ ٣٠ خرداد سال ١٣٩٥، در محل دانشگاه خاتم و با حضور استادان برجسته کشور، اقتصاددانان، اعضای انجمن‌های علمی، اعضای انجمن مدیریت ایران، کارشناسان و جمعی از دانشجویان برگزار شد. در این همایش شهاب جوانمردی، مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک پاسارگاد (فناپ)، حامد ساجدی، مدیرعامل شرکت پیشگامان امین سرمایه پاسارگاد (شناسا) و مهدی صفاری‌نیا، رئیس پارک علم و فناوری پردیس، از مدیران جوان کشور درباره «اقتصاد دانش‌بنیان» از منظر اقتصاد مقاومتی سخنرانی کردند و در قالب پنلی، پاسخ‌گوی سؤالات حاضران در جلسه بودند.
مدیرعامل فناپ: نگاه به اقتصاد مقاومتی یک نگاه ریاضت اقتصادی نیست
شهاب جوانمردی، مدیرعامل شرکت فناپ، در سخنرانی خود با عنوان بازخوانی اقتصاد مقاومتی از منظر اقتصاد دانش‌بنیان، گفت: تعریف اقتصاد مقاومتی بسته به زمان و مکان، متفاوت است پس تعریف این نوع اقتصاد در زمان تحریم و پساتحریم با هم فرق خواهد داشت.وی با بیان این نکته که نگاه به اقتصاد مقاومتی یک نگاه ریاضت اقتصادی نیست، بلکه باید به سیاستی مهاجم و منعطف فکر کنیم، تأکید کرد: برای ایجاد قابلیت‌ها و ظرفیت‌ها در بحث اقتصاد مقاومتی باید مباحثی مانند منابع طبیعی، سرمایه‌های ملی، دقت و زمان، فناوری و... موردتوجه قرار گیرند. مدیرعامل فناپ به مؤلفه‌های کلیدی در یک اقتصاد دانش‌بنیان اشاره کرد و افزود: در این نوع اقتصاد، منبع اصلی دانش است که قابل‌وصول است، نرخ بازگشت سرمایه بالاست و درگیرنشدن در مسابقه سابقه تاریخی در حوزه‌های فناوری، یک ضرورت است؛ چون درگیرشدن در این مسابقه باعث می‌شود نتوانیم سهم بازار موردنظر خود را به‌راحتی به‌دست بیاوریم. وی خاطرنشان کرد: ارزش افزوده اقتصاد دانش‌بنیان با هیچ عرصه‌ای از عرصه‌های پیشین قابل مقایسه نیست. دکتر جوانمردی با اشاره به معیارهای لازم برای اولویت در سرمایه‌گذاری در اقتصاد دانش‌بنیان، گفت: داشتن مزیت نسبی، راهبردی‌بودن در سطح جهانی، بدیع‌بودن حوزه‌ها و ضریب ماندگاری بالا، ازجمله این معیارهاست. به گفته وی، اگر خدمت یا محصول راهبردی تولید کنیم، اقتصاد جهانی دیگر نخواهد توانست ما را هضم کند ضمن اینکه در اقتصاد دانش‌بنیان، تمرکز روی حوزه‌هایی خواهد بود که در بلندمدت ارزش‌آفرین خواهند بود؛ مانند حوزه‌هایی که هم‌اکنون در سطح اول دانش جهانی قرار می‌گیرند.
وی در ذکر مثال از حوزه‌هایی که می‌توانیم در آن ارزش ماندگار خلق کنیم، به کنوانسیون حلال یا بازی و محتوای حلال اشاره و اظهار امیدواری کرد ایران در فضای دانش‌بنیان جهانی حضور مؤثری داشته باشد.
مدیرعامل فناپ درعین‌حال با تأکید بر این نکته که اقتصاد مقاومتی به معنای بسته‌شدن درهای کشور به روی واردات فناوری نیست، تصریح کرد: هم‌اکنون کشوری مثل چین هم‌زمان که بزرگ‌ترین صادرکننده فناوری است، بزرگ‌ترین واردکننده فناوری هم محسوب می‌شود و این دو منافاتی با هم ندارند. وی با بیان این نکته که برای موفقیت در بحث اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد مقاومتی باید همه مؤلفه‌ها به‌طور هماهنگ با هم حرکت کنند، ادامه داد: نگاه به نرم‌افزار و مالکیت معنوی در ایران با ایراد روبه‌روست به‌همین‌دلیل نهادهای تولید نرم‌افزار تضعیف می‌شوند و نمی‌توانند به نحو بهینه کار خود را به انجام برسانند. جوانمردی نقش‌آفرینی در بازارهای جهانی را مستلزم توجه ویژه به مقوله استاندارد دانست و تصریح کرد: در این زمینه استانداردهایی که بین‌المللی هستند باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند، این در حالی است که متأسفانه در برخی از حوزه‌ها، استانداردها مؤخر بر تولید محصولات هستند. به گفته وی، نگاه به بازارهای جهانی بدون نقش‌آفرینی در بازار استانداردها، امکان‌پذیر نخواهد بود.
رئیس پارک علم و فناوری پردیس: اقتصاد مقاومتی باید اقتصادی متنوع باشد نه تک‌محصولی
مهدی صفاری‌نیا، رئیس پارک علم و فناوری پردیس، هم در سخنانی با موضوع اقتصاد دانش‌بنیان و رویکردهای صحیح در اقتصاد مقاومتی، گفت: اقتصاد دانش‌بنیان اقتصادی است که براساس تولید، توزیع و کاربرد دانش و اطلاعات شکل گرفته است، سطح بالاتری از سرمایه‌گذاری در آن به ابداع و نوآوری اختصاص می‌یابد و فناوری‌های کسب‌شده با شدت بالایی مصرف می‌شوند و نیروی کار آن هم از تحصیلات عالیه برخوردار است. وی در تبیین شاخص‌ها و شرایط نهادی اقتصاد دانش‌بنیان به شاخص نوآوری جهانی، نهادها، سرمایه انسانی و تحقیقات، آموزش، آموزش دانشگاهی و تحقیق و توسعه اشاره کرد و در توضیح بایدهاونبایدهای اقتصاد مقاومتی، اظهار کرد: این نوع اقتصاد انعطاف‌پذیر و پویاست، شکننده و متحجر نیست، به رفاه بیشتر با اصلاح الگوی مصرف دعوت می‌شود، با اقتصاد جهانی مرتبط و متکی بر توان داخلی است، متناسب با وضعیت امروز و فرداست و مقطعی و صرفا متناسب با شرایط تحریم نیست.
رئیس پارک علم و فناوری پردیس در بیان الزامات بلندمدت اقتصاد مقاومتی، ادامه داد: تکیه بر مردم، مقاوم‌بودن اقتصاد، توجه به اقتصاد دانش‌بنیان، کاهش وابستگی به نفت، تبیین دانشگاهی و آکادمیک اقتصاد مقاومتی، ازجمله این الزامات است.
وی به الزامات کوتاه‌مدت اقتصاد مقاومتی نیز اشاره کرد و یادآور شد: این الزامات شامل حمایت از تولید داخلی، مدیریت منابع ارزی، مدیریت مصرف، استفاده حداکثری از زمان، منابع و امکانات و حرکت براساس برنامه است. صفاری‌نیا با تأکید بر این نکته که اقتصاد مقاومتی باید اقتصادی متنوع باشد نه تک‌محصولی، خاطرنشان کرد: اقتصاد مقاومتی باید اقتصادی شفاف باشد نه زیرزمینی، ضمن اینکه با اقتصاد کوچک نمی‌توان انتظار اقتصاد مقاومتی را داشت. به گفته وی، اقتصاد مقاومتی اقتصادی است که مبتنی بر رقابت است نه حمایت و برای تحقق این نوع اقتصاد، باید اقتصاد واردات‌محور جای خود را به اقتصاد صادرات‌محور دهد. رئیس پارک علم و فناوری پردیس به برخی از کدهای صحیح در زمینه اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و ادامه داد: نگاه هزینه‌ای به بودجه دولت باید به نگاه اهرمی و تسهیل‌گیری به بودجه تغییر کند.
وی اضافه کرد: لزوم حمایت از صادرات بدون توجه به بودجه دولتی، تمرکز روی هدف و پیداکردن ابزارها و روش‌های مناسب و نه الزاما روش‌ها و ابزارهای نوین، کارگردانی دولت و قرارگرفتن در کنار بخش غیردولتی و تأکید بر استفاده از منابع مالی و انسانی بخش غیردولتی، تأکید بر متعهدکردن اعطای هرگونه اختیارات و امتیاز به تضمین مسئولیت و خروج معین (بروز خلاقیت و انعطاف در تصمیم‌گیری به صورت غیرمتمرکز)، ازجمله کدهای صحیح در بحث اقتصاد مقاومتی است. وی با بیان این نکته که پارک علم و فناوری پردیس سه برنامه برای استارت‌آپ‌ها دارد، افزود: اگر مجموعه‌های توانمند، مدیریت و راهبری استارت‌آپ‌ها را انجام دهند، الگوی مناسبی در این زمینه ایجاد خواهد شد. رئیس پارک علم و فناوری پردیس به آغاز لیزینگ محصولات دانش‌بنیان اشاره و تصریح کرد: با فعال‌شدن این مبحث، به خریداران محصولات دانش‌بنیان، وام ترجیحی با نرخ سود ٩ درصد از سوی صندوق شکوفایی تعلق می‌گیرد. وی همچنین از علاقه‌مندی چند بانک برای ورود به عرصه لیزینگ محصولات دانش‌بنیان خبر داد و اظهار کرد: ما در پی فعال‌کردن سطح تقاضا با ارائه تسهیلات ارزان‌قیمت به خریداران هستیم.
مدیرعامل شناسا: تعادل بین دانش، فناوری و نیازهای داخلی، مهم‌ترین عامل در افزایش دانش‌های معیشتی است
حامد ساجدی، مدیرعامل شرکت پیشگامان امین پاسارگاد (شناسا)، هم در سخنانی عوامل کلیدی پیشبرد اقتصاد را شامل نیروی کار و سرمایه، دانش و فناوری و کارآفرینی خواند و گفت: تغییرات فناوری و نوآوری، استانداردهای بالای آموزش، تعلیم و تربیت، فراهم‌بودن زیرساخت‌های کارا و محیط مناسب، از ویژگی‌های اقتصاد مقاومتی است. وی با اشاره به خروج سرمایه‌های انسانی از کشور، ارزش این سرمایه‌ها را میلیاردها دلار خواند و افزود: متأسفانه در بحث نوآوری‌های جهانی رتبه خوبی نداریم و با اینکه ظرفیت‌هایی در کشور وجود دارد، اما در برخی از حوزه‌ها خیلی غفلت کرده‌ایم؛ به عبارت دیگر، در زنجیره تولید دانش، برخی حلقه‌ها را نادیده گرفته‌ایم. استادیار گروه الکترونیک دانشکده فنی دانشگاه شاهد ادامه داد: برای داشتن حرف در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان باید نگاه جدی به خلق بازار، کشف نیاز و توسعه نوآوری برای پاسخ به نیازها داشته باشیم. ساجدی تأکید کرد: در کشورهای درحال‌توسعه، تعادل بین دانش و فناوری و نیازهای داخلی، مهم‌ترین عامل در افزایش دانش‌های معیشتی است. وی به شرایط اکوسیستم کارآفرینی در آمریکا اشاره کرد و افزود: انضباط‌بخشی به سیاست‌های بودجه‌ای، کاهش مخارج عمومی، اصلاح مالیاتی، آزادسازی تجاری، خصوصی‌سازی واقعی بنگاه‌های دولتی، حمایت ویژه از حقوق مالکیت فکری، بهبود فضای سرمایه‌گذاری، ارتقای تحصیلات و توسعه فناوری، ازجمله این شرایط است. مدیرعامل شناسا با بیان این نکته که کارآفرینی درواقع مدیریت است، ادامه داد: کارآفرینی نوع خاصی از مدیریت در شرایط نبود اطمینان و ریسک را می‌طلبد. به گفته وی، کارآفرینی باید به عنوان یک فعالیت در همه سازمان‌هایی که رشد آینده‌شان در گرو نوآوری است، نگریسته شود که به این جنبه از کارآفرینی، کارآفرینی سازمانی گفته می‌شود.
ساجدی با تأکید بر این نکته که کسب‌وکارهای نوپا صرفا برای ایجاد پول نیستند و آنها باید پایدار بمانند، اظهار کرد: سوق‌دادن استعداد نخبگان به توسعه ایده‌هایی در جهت رفع نیاز و مشکلات پنهان و بی‌پاسخ جامعه و صنعت، ضروری است. وی با اشاره به این نکته که هنوز شرکت‌ها و مراکز دانش‌بنیان کشور با بازار مصرف این محصولات آن‌گونه که باید، ارتباط ندارند، بر ضرورت ایجاد حلقه واسط برای ارتباط بین این شرکت‌ها و بازار مصرف تأکید کرد.
فیروزه خلعتبری، اقتصاددان: دانش‌بنیان‌بودن باید در تاروپود اقتصاد کشور وارد شود
فیروزه خلعتبری، اقتصاددان برجسته کشورمان نیز که در این مراسم حاضر بود، در سخنانی کوتاه اظهار کرد: دانش‌بنیان‌بودن باید آن‌چنان در تاروپود اقتصاد وارد شود که وقتی بخش دانش‌بنیان شروع به توسعه می‌کند، اقتصاد هم در پی آن بزرگ شود و توسعه یابد. به گفته وی، سرمایه مالی هرچند هم افزایش یابد اما وقتی خلق دانش رخ ندهد و این فرایند ایجاد نشود، موفق نخواهیم بود. این اقتصاددان تأکید کرد: باید سیاست‌گذاری‌های منسجم و منظم در زمینه اقتصاد دانش‌بنیان از سوی دولت صورت گیرد.
رئیس دانشگاه خاتم: آینده‌نگری نقش مهمی در اقتصاد دانش‌بنیان دارد
مجید قاسمی، مدیرعامل بانک پاسارگاد و رئیس دانشگاه خاتم، نیز در این همایش با اشاره به فعالیت‌های بانک پاسارگاد در زمینه تحقق اقتصاد مقاومتی، شرکت فناپ را نمونه‌ای از این اقدامات خواند که فقط چند ماه پس از آغاز فعالیت این بانک و با همکاری گروهی از جوانان نخبه و تحصیل‌کرده کشور، شروع به فعالیت کرده است. وی با تأکید بر این نکته که فناپ، امروز به عنوان بزرگ‌ترین شرکت در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات بخش خصوصی مطرح است، تصریح کرد: این شرکت به پنج بانک و مؤسسه مالی، خدمات کربانکینگ ارائه می‌دهد و در بازار، متقاضیان زیادی برای خدمات خود دارد. رئیس انجمن مدیریت ایران با بیان این نکته که در سال‌های آینده، پاشنه‌آشیل بانک‌ها، خدمات الکترونیک آنها خواهد بود، تصریح کرد: سرمایه اصلی فناپ، لیاقت و شایستگی مدیران و سرمایه انسانی با دانش آن است و ثبات مدیریت در گروه مالی پاسارگاد، عامل اصلی موفقیت این شرکت بوده است. وی با بیان این مطلب که جوانان این مملکت لیاقت و شایستگی‌های فراوان دارند ولی مدیریت ما قابل بحث است، به سلایق مدیریتی اشاره کرد و گفت: مدیران کشور نتوانسته‌اند از سرمایه‌های ملی ما که همین جوانان هستند، حمایت کنند. رئیس دانشگاه خاتم، اقتصاد دانش‌بنیان را فرایندی دانست که باید در لحظه‌لحظه زندگی ما، خود را تعریف کند که این امر نیازمند فرهنگ‌سازی و فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم است.وی درعین‌حال افزود: ما نمی‌توانیم صبر کنیم تا زیرساخت‌ها آماده شوند، بلکه باید کاری کنیم که زیرساخت‌ها حرکت کنند. دکتر قاسمی با اشاره به این نکته که استفاده از دارایی‌های موجود کشور به شکل بهینه و حداکثری، در اقتصاد مقاومتی دیده شده است، اظهار کرد: نقشه راه، از حلقه‌های مفقوده در بحث اقتصاد دانش‌بنیان است و باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که همه در مقابل ایده خود، از ابتدا تا انتهای راه احساس مسئولیت کنند. وی بازرگانی را مقدم بر تولید دانست و ادامه داد: بازرگانی باعث می‌شود تولید انجام شود و در بحث اقتصاد دانش‌بنیان باید براساس تقاضا و مصرف، پیشنهاداتی صورت گیرد. وی با تأکید بر این نکته که باید کمی نسبت به بازار، تخیل داشته باشیم، اضافه کرد: آینده‌نگری نقش مهمی در اقتصاد دانش‌بنیان دارد، چون ذهنی که می‌تواند پرواز کند، می‌تواند دانش را هم ایجاد کند. قاسمی با اشاره به تکلیف دولت برای اختصاص یک درصد از بودجه کشور به بحث تحقیق و توسعه، خاطرنشان کرد: این رقم تا آخر برنامه توسعه باید به چهار درصد افزایش یابد. وی دولت را یک بنگاه بزرگ اقتصادی خواند که باید از حجم و بزرگی آن کاسته شود، زیرا با این حجم نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد. به گفته وی، در بحث نفت هم باید به سمت تولید فراورده‌های نفتی و صادرات آن پیش برویم و از خام‌فروشی پرهیز کنیم. وی در پایان خاطرنشان کرد: هر گوشه از اقتصاد مقاومتی یک دنیا حرف دارد و مباحثی که در این همایش‌ها مطرح می‌شود، فقط گوشه‌ای از این دنیای بی‌کران است.