هند با 330میلیون نفر جمعیت اکنون پس از دو سال خشکسالی متوالی با مشکل کمآبی دستوپنجه نرم میکند و حدود یکچهارم از مردم این کشور در حال حاضر با کمبود آب روبهرو هستند. تابستانهای داغ و سوزان به اوج خود رسیدهاند: کشاورزانی بیچاره و تهیدستی از شدت اندوه و ناراحتی دست به خودکشی میزنند و منابع آب هر روز خشکتر از دیروز میشوند. مقامات رسمی در مادهیا پرادش در مرکز هند از نیروهای ارتشی و امنیتی برای محافظت از منابع آبی این کشور استفاده میکنند. ماه گذشته مقامات برای نجات منطقهای در 400کیلومتری شرق مومبای میلیونها لیتر آب را به وسیله قطار به آنجا رساندند تا جان افراد را نجات بدهند. در اواسط ماه آوریل پیشبینی بارندگی در هند «بالاتر از هند نرمال» بود که یک نعمت الهی به شمار میآمد و این کشور را از بحران آبی که چهار دهه در آن گرفتار شده، نجات داد. اوایل این ماه نیز پیشبینیها از این قرار است که در هفتم ژوئن بارانها نیسان آغاز خواهد شد.
اگر باران حسابی در این کشور ببارد میتواند روح تازهای در کشاورزان و اهالی کسبوکار بدمد. بیش از 600میلیون نفر از مردم هند برای گذران زندگی خود به کشاورزی وابسته هستند و حدود دو سوم از زمینهای زیر کشت آنها از هیچ سیستم آبی برخوردار نیست و تنها به بارش باران نیاز دارد. ماههای ژوئن تا سپتامبر در حقیقت سه ماه طلایی به شمار میآید که در آنها تمام بارندگی هند رخ میدهد اما مشکل اینجاست که این بارندگیها در هر ده سال تنها چهار بار به صورت پراکنده انجام میشود. ماه گذشته همراه با پیشبینی خوشحالکننده در مورد بارش باران، ارزش سهام در بازار بورس هند به بالاترین میزان خود در چهار سال گذشته رسید. به همین خاطر است که آرون جتلی وزیر اقتصاد و دارایی هند رشد 8.5درصدی را برای اقتصاد این کشور پیشبینی کردهاست. فروش خودرو به عنوان یکی از فاکتورهای تشخیص هزینه مصرفکننده در حال حاضر بسیار بالاست. طبق گفته شورای جهانی طلا که از گروهی از معدنکاران طلا تشکیل میشود تقاضا برای طلا حدود 10درصد افزایش خواهد داشت. بانک مرکزی هند در ماه آوریل نرخ بهره را برای نخستین بار در شش ماه گذشته کاهش داد و اکنون یک بارش باران خوب میتواند احتمال کاهش دیگر نرخ بهره را بالا ببرد. اما این خوشحالیهای کوتاهمدتی که برای یک بارش ساده وجود دارد تنها عمق بحران و مشکلی که هند با آن درگیر است را روشن میکند.
کشاورزان به کمک یارانهها برق از پمپهای آب استفاده میکنند و منابع آب زیرزمینی را از دل زمین بیرون میکشند؛ به همین خاطر هند سالانه آب بیشتری نسبت به چین و ایالات متحده امریکا با هم مصرف میکند. گزارش جدیدی که از طرف کمیسیون اروپایی صورت گرفته نشان میدهد در حال حاضر بیش از 20میلیون چاه در این کشور وجود دارد. این در حالی است که در دهه 60میلادی این رقم حدود صدهزار چاه بود. متوسط سطح آب در این کشور حدود 0.3متر کاهش پیدا کرده و در برخی از مناطق به 4متر نیز رسیدهاست. در برخی از مناطق محصولاتی مانند پنبه و نیشکر کشت میشود. پنجاب در نواحی شمالی خود با مشکل جدی در زمینه بحران آب مواجه شده و اکنون در مورد مالکیت رودخانهها درگیر کشمکشهای بسیاری شدهاست. مشکل هند کمبود یا فقدان آب کافی نیست بلکه مشکل اصلی این کشور سوءمصرف و استفاده بدون تدبیر از منابع آبی این کشور است. چین جمعیتی بسیار بیشتر از هند دارد اما 28درصد کمتر از هند آب نوشیدنی سالم را مصرف میکند.
دولت باید رویکرد خود را تغییر بدهد
طرح بلندپروازانه 165میلیارد دلاری در مورد رساندن آب به مناطقی که با خشکسالی درگیر است در حال حاضر در این کشور اجرایی شدهاست. حدود 15هزار کیلومتر از راههای آب مصنوعی تنها به 37 رودخانه در این کشور متصل هستند. این طرح قصد دارد حدود 174کیلومتر مکعب از آب را به بیش از 100کلانشهر به اندازه مومبای برساند. نارندرا مودی نخستوزیر هند در ماه فوریه اعلام کرد درآمد کشاورزی تا سال 2022 تقریباً دو برابر خواهد شد. اما پیش از آنکه پروژههای بزرگ و وعدههای بزرگتر در مورد بحران آب در هند داده شود، قدمهای کوچکتر باید برداشته شود. کشت بارانی یکی از روشهایی است که قدمتی به اندازه بارش بارانهای نیسان دارد، میتواند در طول یک سال آب لازم را برای کشت و کار در این کشور فراهم کند. ساختن سدهای ویژه در برخی از مناطق میتواند سطوح آبهای زیرزمینی را در سطح معقولی حفظ کند. اکنون کشاورزان هم باید آموزش ببیند و هم ترغیب شوند که از سیستمهای آبیاری جدید نظیر سیستم آبیای قطرهای برای کار خود استفاده کنند. دولت نیز باید به غیر از اینکه در انتظار بارانهای خدادادی باشد به دنبال راهکارهای جدید باشد؛ در ماه آوریل یکی از مقامات هندی به دیدار یکی از مناطق درگیر خشکسالی رفته بود، مردم این شهر تنها برای استقبال از او بیش از 10هزار لیتر آب به هدر دادند. به هر حال تا زمانیکه این سیستم تغییر نکند هند نباید انتظار بهبود اوضاع را داشته باشد.