نخستین هدف توسعه پایدار «پایان بخشیدن به فقر مفرط به هر شکلی در هر جایی» است. این بند از توسعه پایدار دو هدف مهم را نشانه رفتهاست. نخست اینکه فقر مفرط تا سال 2030 به طور کامل در تمامی کشورهای جهان ریشهکن شود و به این ترتیب اصطلاح فقر مفرط برای همیشه از میان برداشته شود. فقر مفرط بین سالهای 1990 تا 2012 از 37 درصد به 13 درصد رسیدهاست. بررسیهای پایگاه خبری اتاق ایران از گزارش بانک جهانی در این زمینه نشان میدهد فقر مفرط در سال 2015 با توجه به کاهش نرخ رشد ملی به زیر 10درصد رسیدهاست. به این ترتیب از درصدهای سال 1990 بسیار دور شدهایم.
بررسیها نشان میدهد قرار بود تا سال 2015 تعداد افرادی که با درآمد زیر 1.25دلار در هر روز زندگی میکنند در جهان نصف شود. اکنون نیز هدف از این قرار است که تا سال 2030 هیچ کسی با فقر مفرط یعنی درآمد زیر 1.25دلار در هر روز در جهان زندگی نکند. البته خط فقر بینالمللی که در جهان تعریف شده برای سال 2015 حدود 1.90دلار در روز است که با توجه به قیمتهای سال 2011 در نظر گرفته شدهاست اما آنچه در اینجا از آن صحبت میشود، فقر مفرط است.
بر اساس گزارش بانک جهانی، جمعیت جهان از سال 1990 تا کنون 2میلیارد نفر بیشتر شدهاست اما تعداد افراد فقیر حدود 500میلیون نفر کمتر شدهاست. نرخ فقر مفرط تا میزان چشمگیری کاهش یافتهاست.
البته نرخ پایین فقر در یک کشور به این معنا نیست که فقر دیگر در آن کشور یا منطقه، دغدغه اصلی نیست. در حال حاضر بسیاری از کشورها به نرخ پایین فقر دست یافتهاند. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد نیز تفاوت نرخ فقر با جمعیت فقیر است. نرخ فقر به نسبت جمعیت یک کشور سنجیده میَشود و گاهی این نرخ میتواند در برابر جمعیت فقیر قدری گولزننده باشد. یعنی گاهی نرخ فقر بسیار پایین است مثلاً در هند این نرخ بسیار پایین است اما جمعیت فقیر این کشور بسیار زیاد است چرا که کل جمعیت این کشور زیاد است.
به این ترتیب ریشهکنی فقر تا سال 2030 یک چالش جهانی است که همه کشورها با آن روبهرو هستند. شاید ریشهکنی فقر شدید تا سال 2030 به نظر بلندپروازانه بیاید اما تجربه ثابت کرده که هدفی دستیافتنی است. اما علاوه بر نرخ فقر، خط فقر نیز باید پس از سالها تغییراتی را تجربه کند. این جریان میتواند در رصد کردن وضعیت فقر جهانی بسیار موثر باشد و چشمانداز جدیدی را در برابر افراد قرار بدهد.