از ابتدای دولت یازدهم تا کنون یک بار لایحه افزایش تعداد مناطق ویژه اقتصادی به مجلس رفت که نمایندگان مجلس نهم به آن لایحه درخواست های خود را اضافه کردند که البته دولت موافق این پیشنهادات نمایندگان نبود و در نهایت هم لایحه دست کاری شده رای نیاورد و به دولت برگشت.
اما این بار دولت لایحه تشکیل 12 منطقه ویژه اقتصادی را به مجلس دهم ارائه کرده است که گویا این بار امید برای تصویب این لایحه البته بدون مطالبات بهارستانی ها و بدون دستکاری، بسیار زیاد است و با تصویب این لایحه تعداد مناطق ویژه اقتصادی از 64 منطقه به 76 منطقه می رسد.
هر چند دولت یازدهم و شورای عالی مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی دلایل محکمی برای تاسیس این مناطق جدید دارند باید دید چه سرنوشتی برای مناطق ویژه اقتصادی غیر فعال که شامل اکثریت این مناطق می شوند، رقم می خورد و یا تصمیم دولت برای بقای این مناطق چیست؟
غیرفعال‌ها در دولت احمدی نژاد راه افتادند
به طور قطع هدف از تاسیس مناطق ویژه اقتصادی و ارائه تسهیلات قانونی خاص، کسب درآمدهای بیشتر از این منطقه و افزایش اشتغالزایی است این در حالی است که در حال حاضر اغلب این مناطق هیچ فایده اقتصادی ندارند اما تنها عنوان منطقه ویژه را با خود یدک می کشند.
جعفر آهنگران، معاون امور مناطق ویژه اقتصادی، درباره مناطق ویژه اقتصادی غیر فعال گفت: اگربرخی از مناطق ویژه اقتصادی فعال نیستند این موضوع برمی‌گردد به درخواست های نمایندگان مجلس برای افزایش کارشناسی نشده تعداد مناطق ویژه اقتصادی و وقتی بررسی می‌کنیم درمی‌یابیم که تمام مناطق ویژه‌ای که کارشناسی شده به مجلس رفتند و تصویب شدند، فعال هستند در حال حاضر از 64 منطقه ویژه اقتصادی حدود 30 منطقه فعال داریم.
وی تاکید کرد: در حال حاضر 64 منطقه ویژه اقتصادی وجود دارد که 48 منطقه در دولت قبل تاسیس شده است که غالب این مناطق در آن دوره بدون بررسی و کارشناسی و معمولا در سفرهای استانی و با خواسته‌های نمایندگان مجلس تاسیس شده‌اند.
معاون ترکان ادامه داد: 16 منطقه دیگر هم در دولت دهه 70 یعنی در دولت‌های سازندگی و اصلاحات تاسیس شده‌اند اما اکثر مناطقی که امروز غیرفعال هستند جزو 48 منطقه ای هستند که در دولت احمدی‌نژاد تاسیس شده‌اند.
مناطق غیرفعال به حال خود رها می شوند
هر چند که شاید داشتن عنوان منطقه ویژه مزیتی نباشد اما از یک منطقه ویژه انتظاراتی وجود دارد که این نگاه را نسبت به سایر مناطق نداریم و نسبت به تعداد مناطق ایجاد شده انتظار افزایش اشتغال و افزایش درآمد وجود دارد بنابراین اگر این اهداف محقق نمی شود دلیلی هم برای بهره‌مندی یک منطقه از تسهیلات قانونی عنوان منطقه ویژه اقتصادی وجود ندارد.
معاون ترکان در پاسخ به این پرسش که آیا دولت برنامه ای برای لغو مجوز مناطق ویژه اقتصادی غیر فعال دارد، گفت: اگر منطقه ویژه‌ای فعال نباشد الزامی هم وجود ندارد که این عنوان را از روی آن منطقه حذف کنیم چرا که عنوان منطقه ویژه اقتصادی مطالبه ای را ایجاد نمی‌کند و امتیازی هم برای آن منطقه محسوب نمی‌شود.
وی با بیان اینکه طبق قانون از آنجایی که مجوز تاسیس این مناطق از طریق قانون انجام شده لغو مجوز آن هم باید در پروسه و روند قانونی انجام شود، گفت: در قانون مناطق ویژه اقتصادی این موضوع آمده است که به دولت اجازه تاسیس این مناطق را داده‌اند و نه اینکه دولت موظف به ایجاد این مناطق باشد.