محیط کسب و کار ما چه مشخصه‌ای دارد؟ رضا پدیدار عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران می‌گوید: «بعد از امضای سند برجام و از زمان اجرایی شدن آن، ما در انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت، مطالعاتی را انجام داده‌ایم؛ این مطالعات ناظر بر دغدغه اول تشکل‌ها و بنگاه‌های اقتصادی است. اولویت اکثر شرکت‌ها و موسسات اقتصادی در حوزه انرژی، تامین منابع مالی و نرخ مناسب تامین سرمایه است.»
رییس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت می‌گوید: «بانک‌های ما توان تامین سرمایه برای فعالان اقتصادی را ندارند یا غیرفعال هستند. برای همین فعالان اقتصادی، تولید خود را در "سطح نگهداشت" یا کف فعالیت، حفظ می‌کنند. یا به بازار سرمایه غیررسمی مراجعه می‌کنند.»
پدیدار می‌گوید : «بازار سرمایه غیررسمی، برای فعالان اقتصادی نرخی را تحمیل می‌کند که هزینه زیادی به فعالان اقتصادی است و اثر برجام را کم‌رنگ می‌کند.»
پدیدار تصریح می‌کند: «از طرف دیگر سازمان‌ها، موسسات دولتی و خصولتی‌ها به تعهدات خود نسبت به فعالان اقتصادی پایبند نیستند و این مشکل دیگر فعالان اقتصادی است. مولفه اصلی کسب و کار اگر سفارش و تعهد اجرای قرارداد باشد و در نهایت تامین مالی قرارداد؛ این سازمان‌ها به بخش سوم آن عمل نمی‌کنند.»
عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران تاکید می‌کند: «مهمترین مسئله‌ای که فضای اقتصادی را زیرپای خود له می‌کند، مسئله مالی و عدم اجرای تعهدهای مالی است. این محیط مالی نامناسب باعث ایجاد بی‌ثباتی در فعالیت اقتصادی شده است.»
به گفته پدیدار، شاخص‌های اقتصادی در این مدت ضعیف‌تر شده است. البته دولت هم اقداماتی بازدارنده‌ای، مثل مبارزه با قاچاق را شروع کرده است. اما تاثیری که مولفه اصلی یعنی محیط مالی نامناسب بر اقتصاد دارد با دیگر عوامل قابل مقایسه نیست. پدیدار تاکید می‌کند، بازار سرمایه ما ضعیف استشفافیت اقتصادی و تاثیر آن و سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و موسسات به تعهد خود عمل نمی‌کنند.
شفافیت اقتصادی و تاثیر آن
رضا پدیدار، رئیس انجمن انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت می‌گوید: «مولفه دیگری که باعث شده محیط کسب و کار ما مناسب فعالیت اقتصادی نباشد، عدم شفافیت فعالیت اقتصادی است.»
او تصریح می‌کند: «فعالان اقتصادی باید بر شفافیت فعالیت خود تلاش کنند. در سایه شفافیت خیلی از موانع و مشکلات روز برطرف می‌شود و مفاسد اقتصادی چه در حوزه خصوصی و چه در حوزه دولتی با شفافیت کنار گذاشته می‌شود.»
به‌گفته پدیدار با شفافیت، و رفع موارد مفاسد اقتصادی، محیط امنی برای سرمایه پیش می‌آید. در آن موقع است که می‌توانیم شاهد این باشیم که خیلی از سرمایه‌ها از گنجه‌ها و پستوهای پنهان وارد بازار شود و خود مردم با سرمایه‌های خود، به کمک بخش خصوصی می‌آیند. اما در محیط ناسالم نباید انتظار داشت که سرمایه‌ها در اختیار بانک‌ها قرار بگیرد.
دیپلماسی اقتصادی و نقش آن
عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران، مورد دیگر را دیپلماسی اقتصادی مناسب و در نتیجه آن را سرمایه‌گذاری خارجی می‌داند. او درباره ارزیابی وضعیت دیپلماسی اقتصادی و دستاوردهای برجام گفت: «اینکه بعد از گذشت شش ماه، یک سال یا حتی دوسال از توافق انتظار رفع تمام مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌های اقتصادی را داشته باشیم، خواسته‌ای غیرمنطقی و غیرکارشناسانه است. تجربه دیگر کشورهایی که در دوره‌های مختلف دچار تحریم بودند نشان می‌دهد که آثار تحریم‌ها در طی چندین سال از اقتصاد کشورها محو نخواهد شد.»
او به تجربه کشورهایی که سابقه تحریم اقتصادی دارند و هنوز با آثار آن دست و پنجه نرم می‌کنند اشاره می‌کند. «تحریم‌های ایران به دلیل اینکه نشات گرفته از چندین منبع بود، سنگین‌تر، گسترده‌تر و متنوع‌تر از تحریم‌های اقتصادی دیگر کشورها ارزیابی می‌شود و این مسئله آثار تحریم‌ها بر اقتصاد کشور را تشدید کرده است.»
پدیدار گفت: «ما در دوره پسابرجام آنطور که باید یک صدا، منسجم و هم جهت حرکت نکردیم و در مقابل شاهد واکنش‌هایی از سوی طرف‌های مذاکره بودیم که آن را فرصت‌طلبی تعبیر کردیم. ما هنوز در انتظاراتمان از پسابرجام یک صدا عمل نمی‌کنیم و در عمل جز قدم‌های اجرایی کوتاه به نتایج مطلوب نرسیدیم.»
عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران می‌گوید: «به نظر من شرایط ما با این وجود از نظر دیپلماسی اقتصادی در وضعیت غیرطبیعی نیست و باید بردباری به خرج داد و البته بیشتر به دیپلماسی توجه کنیم. حتی یک جمله می‌تواند بهانه به دست کسانی بدهد که علاقمند به شکاف بین ایران و دنیا هستند و منافعشان را در ضعف ایران تعریف می‌کنند.»
او تاکید می‌کند: «ما راهی جز تعامل و هم فکری در شرایط فعلی نداریم. اما باید تلاش کنیم که سرمایه‌گذاری واقعی در کشور انجام شود و نیاز امروز ما فقط تامین منابع مالی یا فینانس نیست. باید قانون قرارداد 51+49 اجرا شود و خارجی‌ها وارد فعالیت اقتصادی مستقیم با ایران بشوند.»
او تصریح می‌کند: «ما در این حوزه و دیپلماسی و رایزن اقتصادی استراتژی درستی نداشتیم و دچار روزمرگی شدیم و مستشاران اقتصادی تاثیری در ظرفیت‌های بالای اقتصاد ایران در کشورهای محل ماموریت نداشتند. حتی مستشاران در ارتباط با راهنمایی تجار و مدیران اقتصادی که علاقمند به کار با اقتصاد ایران بودند به خوبی ایفای نقش نمی‌کردند. باید از نمایندگان بخش خصوصی در میان این رایزن‌ها حضور داشته باشند و البته باید فن رایزنی را هم مسلط باشند.»
پدیدار ادامه داد: «دیپلماسی اقتصادی ایران در مقایسه با گذشته رشد زیادی داشته است اما از لحاظ اقتصادی و ژئوپلتیکی که ایران دارد، هنوز از پتانسیل‌های لازم استفاده کافی نکرده‌ایم. البته دیپماسی به مرور تقویت می‌شود. به هرحال یک دوره طولانی با دنیای خارج، ارتباط فعال نداشته‌ایم. حالا این مراودات شکل گرفته است، به هرحال به لحاظ اقتصادی و سیاسی باید ظرفیت‌ها شکل بگیرد تا مذاکرات به مرحله اجرا برسد.»
پدیدار تاکید می‌کند: «ما باید هم به حل مشکلات داخلی توجه داشته باشیم و هم بخشی از راه‌حل‌ها را در بیرون از مرزهای کشور جست‌وجو کنیم. اما همه اینها نیاز به استراتژی منسجم و منظمی دارد.»