مدت‌هاست عرضه نفت خام در بورس انرژی با تصویب شورای عالی هماهنگی اقتصادی شروع‌شده است. شاید این مسئله به‌عنوان راهی برای دور زدن تحریم‌ها مورد توجه قرارگرفته، اما روز چهارشنبه، سیدعلی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی گفته است در هشتمین مرحله از عرضه نفت در بورس انرژی، معاملات آن بدون تقاضا ماند و مشتری برای معامله این کالا در بورس پیدا نشد.
نرسی قربان، تحلیل‌گر ارشد انرژی درباره این مسئله به پایگاه خبری اتاق ایران می‌گوید: ارائه انرژی در بورس با موانع و مشکلاتی روبرو است که عبارتند از: پرریسک بودن معامله نفت در بورس، مسائل مرتبط با ضمانت‌نامه‌های صادراتی و حمل‌ونقل و نقل‌وانتقال پول حاصل از فروش.
او می‌گوید: شکل گرفتن و ایجاد بورس در راستای شفاف‌سازی یا خصوصی‌سازی یک فراورده‌ای است. هر بورسی تا بتواند تاثیرگذار شود و مردم به آن رجوع کنند سال‌ها به زمان نیاز دارد. خریدوفروش نفت خام مکانیزم‌هایی دارد که شرکت ملی نفت ایران در دهه‌های گذشته با این مکانیزم آشناست و نفت در بازارهای جهانی به فروش می‌رساند.
قربان ادامه می‌دهد: نکته دیگر این است که نفت خام ایران تحریم است و فروش آن توسط شرکت یا شخص خاصی مشکلاتی دارد؛ به فرض اینکه هر شخص حقیقی یا حقوقی هم در بورس انرژی، نفت ایران را بخرد اما برای صدور آن دچار مشکل خواهد بود.
قربان ادامه می‌دهد: اگرچه برخی‌ها این حرکت را چندان مهم نمی‌دانند ولی من معتقد هستم که ارائه نفت خام در بورس به مسئله شفافیت کمک خواهد کرد و برای اینکه این بازار شکل بگیرد و دوام داشته باشد، باید صبور بود.
او ادامه می‌دهد: عرضه‌کننده انحصاری نفت خام ایران شرکت ملی نفت است، اما با راه افتادن بورس انرژی گفته می‌شود وزارت نفت می‌خواهد با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای صادرات، مقداری از نفت خام و فرآورده‌های نفتی را به قیمت رقابتی، در بورس داخل کشور به فروش برساند.
به گفته قربان، بخش خصوصی در زمینهٔ صادرات فراورده‌های فعال بوده ولی نفت خام در حجم بزرگ جابجا می‌شود و من فکر نمی‌کنم بخش خصوصی واقعی بتواند در این زمینه فعالیت جدی داشته باشد
او دلیل این مسئله را نبود امکانات کافی برای بخش خصوصی می‌داند. تولید نفت و تمام امکانات لجستیکی انتقال و صدور نفت خام در اختیار شرکت ملی نفت است و براساس سیاست‌های ابلاغی اصل 44 قانون اساسی نیز قرار نیست این بخش واگذار شود.
نفت خام تولیدی در مناطق مختلف خشکی برای صادرات از طریق خطوط لوله به جزیره خارک منتقل و از آنجا صادر می‌شود و نفت خام تولید دریایی نیز بسته به مورد از نزدیک‌ترین پایانه دریایی و عمدتاً از جزیره خارک بارگیری می‌شود. به نظر من در این شرایط بخش خصوصی نمی‌تواند نقش خاصی ایفا کند.
آیا ورود بخش خصوصی به بورس نفت می‌تواند رهگشای مشکلات حوزه نفتی باشد یا نه؟ قربان در پاسخ به این پرسش می‌گوید: ارائه نفت خام در بورس نفت، جایگزین صادرات نفت در کوتاه‌مدت و میان‌مدت نخواهد بود. اما هر نوع شفاف‌سازی و فعالیت در حوزه بورس خوب است. بخش خصوصی از هر شفاف‌سازی استقبال می‌کند.