شرکت آمریکایی اوبر اخیراً پس از چندین ماه مذاکره و گمانه‌زنی اعلام کرد رقیب اصلی خود در خاورمیانه و شمال آفریقا یعنی شرکت همسفری آنلاین «کریم» امارات را به مبلغ 3.1 میلیارد دلار خواهد خرید.
در اختیار گرفتن شرکت اماراتی کریم برای شرکت اوبر که خود را برای عرضه اولیه سهامش در بورس نیویورک آماده می‌کند از اهمیت خاصی برخوردار است. در عین حال نباید از بازار بسیار پررونق شرکت کریم در منطقه که اکنون در اختیار اوبر قرار می‌گیرد نیز غافل شد.
شاید شرکت کریم برای خانوارهای آمریکایی نامی آشنا نباشد اما این شرکت در اکوسیستم نوپای کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا جزو شرکت‌های پیشرو محسوب می‌شود. کریم که اولین تک‌شاخ (استارتاپی با ارزش بیش از 1 میلیارد دلار) در خاورمیانه و شمال آفریقا بوده است، اکنون به اولین شرکت چند میلیارد دلاری منطقه نیز بدل شده است. لحظه توافق 3.1 میلیارد دلار مقامات اوبر و کریم را باید یک لحظه واقعاً سرنوشت‌ساز برای کسب‌وکارهای منطقه دانست.
سرمایه‌گذاری 3.1 میلیارد دلاری اوبر برای خرید شرکت کریم بدون شک نقش مهمی در شکوفایی استارتاپ‌های منطقه خواهد داشت. از این پس می‌توان انتظار داشت که استارتاپ‌های دیگری از این منطقه نیز در چنین قیمت‌هایی به فروش برسند.
کریستوفر راجرز و پیتر وید که در کنار یکدیگر شرکت سرمایه‌گذاری جسورانه لومیا کپیتال را در آمریکا اداره می‌کنند و خود جزو اولین سرمایه‌گذاران غیربومی شرکت کریم بوده‌اند، معتقدند خاورمیانه بستر بسیار مناسبی برای رشد استارتاپ‌های مبتنی بر فناوری است. این دو سرمایه‌گذار آمریکایی اخیراً طی یادداشتی در نشریه فوربس، دلایلی را برای امیدواری خود به آینده کسب‌وکارهای جدید در خاورمیانه و شمال آفریقا برشمرده‌اند:
چشم‌انداز متنوع و گسترده برای سرمایه‌گذاری
خروجی‌های مهم همواره نقش یک کاتالیزور قدرتمند را برای پیشرفت یک اکوسیستم نوظهور در عرصه فناوری ایفا می‌کنند. سرمایه‌گذاری 580 میلیون دلاری شرکت آمازون برای تملک شرکت اماراتی «سوق» در سال 2017 جایگاه کسب‌وکارهای منطقه را به‌شدت تقویت کرد و اکنون انتظار می‌رود توافق 3.1 میلیارد دلاری اوبر و کریم حتی توجه سرمایه‌گذاران بیشتری را به استارتاپ‌های منطقه جلب کند.
ارزش سرمایه‌گذاری جسورانه خارجی‌ها در استارتاپ‌های منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا از 128 میلیون دلار در سال 2014 به 893 میلیون دلار در سال 2018 رسید که حدود 600 درصد رشد نشان می‌دهد. اما برای منطقه‌ای که مجموع تولید ناخالص کشورهای آن بیش از 3 تریلیون دلار است، باید ارقام بالاتری را برای سرمایه‌گذاری جسورانه انتظار داشت.
اجتماع کارآفرینان باانگیزه
مدثر شیخا و مگنوس اولسون از مؤسسان شرکت کریم در همان ابتدای کار اعلام کردند که می‌خواهند شرکتی بزرگ و پایدار بسازند که الهام‌بخش سایر استارتاپ‌های منطقه باشد و آنها را به این باور برساند که تبدیل شدن به یک شرکت یک میلیارد دلاری در این بخش از جهان کاملاً امکان‌پذیر است.
به فروش رسیدن شرکت کریم با قیمتی بیش از 3 میلیارد دلار نه‌تنها اهداف اولیه مؤسسان این شرکت را محقق ساخته بلکه به استعدادهای برتر منطقه در عرصه کارآفرینی نیز انگیزه مضاعفی بخشیده است تا با قدرت و جسارت بیشتری به تلاش‌های خود ادامه دهند.
از طرفی مؤسسان شرکت کریم که اکنون شرکت خود را به قیمت خوبی فروخته و منبع مالی قابل توجهی به دست آورده‌اند، می‌توانند در استارتاپ‌های دیگری سرمایه‌گذاری کنند و یا تجربیات خود را در اختیار مدیران آنها قرار دهند. البته مدثر شیخا و مگنوس اولسون حتی قبل از فروش کریم به اوبر نیز حمایت فعال از استارتاپ‌هایی در امارات و پاکستان را آغاز کرده‌اند.
همان‌طور که شرکت کریم در رقابتش با اوبر در بازار منطقه نشان داد، شرکت‌های محلی همواره در منطقه خود از یک مزیت رقابتی برخوردارند که آنها را به یک رقیب جدی برای شرکت‌های بین‌المللی در بازارهای منطقه‌ای بدل می‌کند. این شرکت‌ها حتی قادرند با تکیه بر شناختی که از جنبه‌های مختلف بازار منطقه دارند، جایگاه شرکت رهبر را در بازار به خود اختصاص دهند. این مسئله باعث می‌شود که استارتاپ‌هایی که تمرکزشان روی بازار منطقه خودشان است، گزینه‌هایی جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی باشند.
بازاری بزرگ و جذاب
منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا یک منطقه وسیع و مملو از مصرف‌کنندگان جوان، تحصیل‌کرده و تشنه فناوری است. این منطقه بیش از 600 میلیون نفر جمعیت دارد و از این لحاظ با آمریکای لاتین برابری می‌کند. از طرفی نیمی از جمعیت منطقه را افراد کمتر از 25 سال تشکیل می‌دهند و همچنین نیمی از جمعیت منطقه به اینترنت دسترسی دارند. تولید ناخالص داخلی منطقه نیز 1.5 برابر تولید ناخالص داخلی هند است.
این منطقه به لطف سرمایه‌گذاری گسترده دولت‌های منطقه برای توسعه زیرساخت‌ها، برخورداری از استعدادهای در حال رشد، نظام مالی و موقعیت جغرافیایی مناسب برای دسترسی به سایر نقاط مهم جهان می‌تواند پذیرای شرکت‌های برتر جهان در عرصه فناوری باشد.
برخی کشورهای منطقه از لحاظ ضریب نفوذ تلفن‌های همراه هوشمند جزو کشورهای برتر جهان به شمار می‌روند و این مزیت به شرکت‌هایی مانند کریم فرصت رشد و شکوفایی می‌دهد.
موفقیت‌های چشمگیر استارتاپ‌ها در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا این واقعیت را به همه یادآوری می‌کند که نوآوری تنها به آمریکا و چین منحصر نمی‌شود دیگر مناطق جهان به‌ویژه خاورمیانه و شمال آفریقا نیز در عرصه فناوری حرف‌های زیادی برای گفتن دارند.