عصر روز یک‌شنبه عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان در رأس هیاتی سیاسی و اقتصادی وارد ایران شد. نخست‌وزیر پاکستان در اولین سفرش به ایران، مشهد را اولین مقصد خود انتخاب کرد و از آنجا برای دیدار و مذاکره با حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران به تهران آمد. توسعه روابط تجاری یکی از محورهای مذاکره بین روحانی و عمران‌خان است.
مقامات ایران و پاکستان در بیستمین کمیسیون مشترک اقتصادی که در سال 1396 برگزار شد، عنوان کردند که حجم روابط تجاری‌شان، تا ظرفیت پنج میلیارد دلار قابل‌گسترش است.
عبدالحکیم ریگی میرجاوه، رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران درباره هدف مشترک تجاری ایران-پاکستان می‌گوید: بازار 200 میلیون نفری پاکستان بازار خوبی برای تجار ایرانی است و ایران هم کشوری ثروتمند است اما ما نتوانسته‌ایم از این ظرفیت‌ها به‌درستی استفاده کنیم.
او دلیل این مسئله را چنین توضیح می‌دهد: روال بازار تجاری ایران و پاکستان عادی است که برای آن هیچ برنامه‌ریزی بلندمدتی تدوین نشده و هیچ استراتژی منسجمی ندارد.
ریگی میرجاوه ادامه می‌دهد: ایران، پاکستان به همراه ترکیه همکاری تجاری خود را در سازمان اکو شروع کردند اما در عمل به نتیجه خاصی نرسیده است. ما اشتراک زیادی با پاکستان داریم اما در بخش تجارت و ترانزیت هرگز نتوانسته‌ایم با استراتژی منسجمی از این فرصت‌ها بهره بگیریم.
به گفته رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان نداشتن برنامه درازمدت را مانع اصلی گسترش تجارت بین دو کشور است. با این روال به‌هیچ‌وجه نمی‌شود به تجارت 5 میلیارد دلار رسید.
او موانع را چنین تبیین می‌کند: اولین مانع، اولویت‌های تجاری بین دو کشور است. مثلاً ایران به دلیل حمایت از محصولات تولیدشده در داخل به پاکستانی‌ها اجازه صادرات میوه‌هایی مثل مرکبات به ایران را نمی‌دهد. یا در روزهای اخیر اگرچه قیمت پیاز به‌شدت بالا رفته بود ولی اجازه واردات پیاز از پاکستان را که تولیدکننده این محصول است، ندادند.
او مانع بعدی را مانع تعرفه‌ای عنوان می‌کند: تعرفه‌های تجاری بین دو کشور بسیار بالاست و هنوز تعرفه ترجیحی به‌طور کامل برقرار نیست. یعنی محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های تعرفه‌ای مانعی بزرگ بر سر راه تجارت دو کشور است.
رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان ادامه می‌دهد: چشم‌انداز تجارت ایران و پاکستان، پنج میلیارد دلار است که صفر شدن تعرفه‌ها برای دست یافتن به این هدف، نقش مهمی دارد.
برقراری تجارت ترجیحی چه موانعی دارد؟ ریگی میرجاوه در پاسخ می‌گوید: «البته میان ایران و پاکستان قرارداد تعرفه ترجیحی بسته‌شده است که شامل 640 قلم کالا است. این تعرفه ترجیحی عملاً کارایی ندارد و از کالاهای کمی در تعرفه‌های ترجیحی استفاده می‌کنیم که حدود 120 قلم کالا است. درخواست ما این است که اگر امکان صفر شدن تعرفه‌ها نیست حداقل روی تعرفه‌های ترجیحی تجدیدنظر کنیم و با تقلیل 640 کالا به 120 کالا کارایی تعرفه‌های ترجیحی را افزایش دهیم. دلیل این مشکلات نداشتن استراتژی منسجم برای تجارت بین دو کشور است.»
او پیشنهاد بخش خصوصی را صفر شدن تعرفه‌ها میان دو کشور عنوان می‌کند: تعرفه‌های بالا عامل کاهش تجارت ایران و پاکستان است. برای گسترش مرزها نیاز به بازنگری در تعرفه‌ها و تجارت آزاد داریم. اما الزام تجارت آزاد را مصوبه مجالس دو کشور می‌داند؛ اگرچه برای تعرفه ترجیحی هم مصوبه قانونی داریم ولی اجرایی نمی‌شود.
ریگی، سیستم حمل‌ونقل نامناسب را از مشکلات بر سر راه تجارت دو کشور می‌داند: هنوز جاده امن و خوبی بین دو کشور وجود ندارد؛ سیستم راه‌آهن بین دو کشور برای چندین دهه قبل است و هنوز خط هوایی بین زاهدان-کراچه و برعکس برقرار نیست. توسعه مرزی و ترانزیتی، گمرک بیست‌وچهار ساعته و کاهش تعرفه‌ها موجب افزایش تجارت میان دو کشور خواهد شد. از طرفی در نبود آبادانی، حتماً امنیت تضعیف می‌شود.
ریگی درباره وضعیت ارتباطات بانکی بین ایران و پاکستان می‌گوید: ارتباط بانکی بین ایران و پاکستان بسیار مشکل است. باید مکانیزمی برای انتقال پول ایجاد شود. پیشنهاد بخش خصوصی این است که رابطه پولی بر مبنای ریال و روپیه توسعه یابد.
ریگی در کنار نهایی شدن موافقت‌نامه تجارت آزاد که از ملزومات اصلی دستیابی به هدف پنج میلیارد دلاری است، به بازارچه فعال بین مرزی اشاره دارد.
او معتقد است: اگرچه این بازارچه در ایران فعال است ولی طرف پاکستانی برای داشتن چنین بازارچه‌ای اهمیت خاصی نمی‌دهند و چنین فکر یا تعهدی برای توسعه بازارچه ندارند.
رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان می‌گوید: ما این پیشنهاد را به سفیر پاکستان در ایران هم ارائه داده‌ایم ولی متاسفانه نبود استراتژی منسجم تجاری، از بزرگ‌ترین عوامل بازدارنده تجارت میان دو کشور است؛ در چنین شرایطی رسیدن به حجم تجارت پنج میلیارد دلار در سال کار دشواری است. این هدف به همت دولت و مجلس هر دو کشور نیاز دارد.