حمید چیتچیان وزیر نیروی کشور تا کنون بارها نگرانی خود را در مورد بحران آب در ایران اعلام کردهاست. همین چند وقت پیش گفتهبود: «حیات، تمدن و بقا ایرانی به دلیل شرایط آبی کشور در معرض تهدید است.» همین سخنان باعث شده مورد تحسین بسیاری از فعالان حوزه آب و کشاورزی قرار بگیرد چرا که پیش از او هیچیک از وزرای نیروی ایرانی به بحران مایه حیات در کشور اشاره نکرده بودند. محمدحسین شریعتمدار رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران نیز جزو کسانی است که معتقد است وزارت چیتچیان از این لحاظ برای کشور فرصت خوبی را فراهم کردهاست.
شریعتمدار در گفتوگو با پایگاه خبری اتاق ایران گفت: «وزارت آقای چیتچیان از این نظر برای کشور غنیمت بود که اولین وزیری بود که گفت ما بحران آب داریم. قبل از او هر کسی هم که میگفت بحران آب داریم، تأیید نمیکردند.» او تأکید کرد: «حتی اگر در دل هم به این مسئله اعتقاد داشتند اما آن را به زبان نمیآوردند. اما آقای چیتچیان محکم ایستاد و اعتراف کرد که ما بحران آب داریم و باید فکری به حال آن بکنیم. به همین خاطر به نظر من وزارت این شخص برای کشور فرصت خوبی بود.»
آب کالایی فوق اقتصادی است
رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در حاشیه نخستین کنفرانس ملی اقتصاد آب در گفتوگو با پایگاه خبری اتاق ایران گفت: «مسلماً آب کالایی "اقتصادی" است. البته در شرایط حاضرِ کشور آب کالایی فوقِ اقتصادی به شمار میآید.» او ادامه داد: «با توجه به بحرانی که در حوزه آب در کشور ایجاد شده باید نگاه جامعالاطرافی از جمله اقتصادی، اجتماعی و امنیتی به آن صورت بگیرد. در حال حاضر اگر بحران آب از این فراتر برود، امنیت ملی به خطر میافتد. نزاعهای محدودی که اکنون با آن درگیر هستیم، با تشدید بحران آب، شکل جدیتری به خود خواهد گرفت.»
شریعتمدار تأکید کرد: «نگاهی به کشورهای اطراف که در آنها بحران آب جدیتر است به خوبی نشان میدهد که بحرانهای دیگر به چه صورت میتواند شکل بگیرد.»
آب مثل جان آدمیزاد است
هفته پیش نخستین کنفرانس ملی اقتصاد آب در سالن همایشهای بینالمللی برج میلاد برگزار شد. رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در این باره گفت: «نخستین کنفرانس ملی اقتصاد آب که با همکاری وزارت نیرو و اتاق ایران برگزار شد، میتواند آغازی باشد برای اینکه به مسئله آب از ابعاد گوناگونی پرداخته شود.» او ادامه داد: «نگاه به آب نه تنها اقتصادی بلکه باید فرا اقتصادی باشد. امروز آب مثل جان آدمیزاد است؛ جان هم که قیمت ندارد. پس باید نگاهی فوق اقتصادی به آن داشته باشیم. اگر به آن برسیم جانمان را نجات دادهایم اما اگر از آن غفلت کنیم جانها از بین خواهد رفت.»
راهکارهایی که ارائه میشوند باید جامعالاطراف باشند
رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران تأکید کرد: «امروز ما امید داریم قوههای عاقلهای در کشور برای حل بحران آب به وجود بیاید. در واقع این بحران فعلی هم باید کنترل بشود و هم به نوعی رونق اقتصادی، رونق اجتماعی و آرامشِ خاطرِ مردم بازگردد.» او ادامه داد: «قوههای عاقلهای که در این زمینه شکل میگیرند باید مانع بروز چالشهای رفتاری بشوند که معمولاً در جهان به دنبال بحران آب شکل میگیرند.» او گفت: «هر راهکاری باید با نگاه جامعالاطراف ارائه بشود. ممکن است آب را گران کنند اما به نتیجه نرسند. در عینحال ممکن است با یک تدبیری آب را گران نکنند اما راهکار موثری ارائه بشود که بتواند کشور را از چالش آب برهاند.»
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران تا کنون از طریق مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب فعالیتهای بسیاری در زمینه مهار بحران آب داشتهاست. شریعتمدار در این مورد گفت: «اتاق به طور قاطعانه وارد مسائلِ جدیِ آب شدهاست. مثلا اگر طبق قانون مصوب سال 1389 که مجلس بنا داشت چاههای غیرمجاز را تعیین تکلیف کند، عملی شده بود خسارتهای کلانی به بار میآورد. اما اتاق ایران در این زمینه ورود کرد و جلوی این کار را گرفت.» او ادامه داد: «حالا تصور کنید اگر به تمامی چاههای غیرمجاز پروانه میدادند. طرح فدک جزو دیگر موارد بود که اگر اجرایی شده بود میتوانست فاجعهآفرین باشد، شاید حالا وضعیت ما از کشورهای همسایه بسیار بدتر بود.»
او در مورد راهکارهایی که از طرف اتاق ارائه میشود گفت: «راهکارهایی که در حال حاضر مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب برای نجات آبهای زیرزمینی ارائه دادهاست جزو دیگر موارد است. در سال 1393 بیانیهای با 11 مورد منتشر شد و همه پذیرفتند که باید به این مسائل رسیدگی بشود.»
مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب با قانون بهبود فضای کسبوکار آمد
شریعتمدار در مورد آغاز فعالیت مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب گفت: «اسفند سال 1390 مجلس قانونی به نام «بهبود فضای کسبوکار» تصویب کرد. در تبصره یک این قانون، ذکر شده که اتاق باید به مسائل کشاورزی و آب ورود پیدا کند و روی این مسئله سرمایهگذاری کند.» او ادامه داد: «به علاوه مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب را تشکیل بدهد. این قانون از سال 1391 اجرایی شد. ابتدا دفتر ساماندهی کشاورزی و آب شکل گرفت. دو سال پس از آن یعنی در سال 1393 نیز مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب تشکیل شد. در این قانون تأکید شده که مرکزی ملی مطالعات راهبردی باید تمرکز خود را روی سرمایهگذاری و بهبود فضای کسبوکار حوزه کشاورزی و آب قرار بدهد.»