افزایش توان صادراتی و تبدیل ایران به یک بازار گازی فعال در منطقه خاورمیانه، کسب سهم قابل‌توجه در بازارهای جهانی گاز، ایجاد امنیت و ثبات سیاسی و اقتصادی در منطقه از طریق تأمین انرژی، تقویت ارتباطات بین‌المللی و ایجاد بستر مناسب برای توسعه پایدار کشور از طریق انعقاد قراردادهای بلندمدت، از اهداف پیش‌روی ایران در بازار صادراتی گاز است.
کشور عمان نیز یکی از مقاصد صادراتی ایران است که خود به‌عنوان یک کشور تولیدکننده گاز دو میدان با نام‌های خزان و مکام دارد که در سال 2016، حدود 8 میلیارد و 32 میلیون مترمکعب از آن‌ها برداشت کرده که نیازهای داخلی خود را از این میادین تأمین می‌کند.
عمان در نظر دارد خود صادرکننده گاز باشد و وابستگی نیروگاه‌های برقی را به سوخت مایع کم کند به همین دلیل یک خط لوله به نام دلفین احداث کرده که گاز را از قطر وارد و از مسیر امارات به کشور خود می‌رساند، یک خط نیز از ایران که قرارداد آن در سال 2014 بین دو کشور منعقدشده، قرار بود از آب‌های کم‌عمق در ساحل امارات عبور و سالانه 28 میلیون مترمکعب گاز را به عمان ارسال کند، این کشور بنا دارد گاز وارداتی از ایران را در بندر صور مایع کرده و به مشتریان خود بفروشد، اکنون این خط لوله به دلیل اختلافات ایران و عمان با امارات مسکوت مانده اما منتفی نیست.
میرجواد میرگلوی بیات، کارشناس عمان درباره برنامه صادرات گاز ایران به عمان گفت: در حال حاضر به دلیل برخی چالش‌هایی که بوجود آمده و مشکلاتی که عمان و ایران با امارات دارند، پروژه خط لوله گاز ایران از مسیر آب‌های ساحلی امارات به عمان منتفی شده و قرار است از مسیر آب‌های ژرف دریای عمان اجرایی شود که البته فعلاً به دلیل تحریم‌ها، نیاز به تکنولوژی سطح بالاتر و سرمایه بیشتر به تعویق افتاده است.
او با بیان اینکه قرار است روس‌ها در اجرای پروژه خط لوله گاز ایران به عمان همکاری داشته باشند، درباره مباحث رقابتی این کشور در حوزه گاز با ایران گفت: بطور کلی عمان کشوری نیست که روس‌ها بابت صادرات گاز ایران به آن کشور حساسیت داشته باشند چرا که عمان در حوزه جغرافیایی و نفوذ ژئوپلیتیکی روسیه نیست.
سیاست‌های فرامنطقه‌ای سلطان قابوس
این کارشناس حوزه عمان توضیح داد: عمان در یک انزوای جغرافیایی به سر می‌برد، عربستان و یمن و امارات همسایگان این کشور هستند که دو کشور عربستان و امارات نیز با این کشور مشکلات مرزی دارند و میان آن‌ها رقابت سیاسی هم وجود دارد. اکثریت عمانی‌ها اباضیه هستند و وهابیت با آن‌ها مشکل دارد، آن‌ها باید به فکر امنیت تأمین انرژی خود نیز باشند. سیاست‌های کلان سلطان قابوس این است که متحدان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای داشته باشند نه اینکه متحد خود را از منطقه شبه جزیره عربستان انتخاب کند. بنابراین کل منطقه خاورمیانه را زمین بازی خود در نظر گرفته و ایران را متحد خود می‌داند و در واقع به دنبال بالانس قدرت در شبه جزیره عربستان است.
وی ادامه داد: عمان در راستای ایجاد بالانس قدرت در منطقه، به ایران هم بسنده نکرده و با کشورهای فرامنطقه‌ای مثل آمریکا و انگلستان هم رابطه خوبی دارد.
برنامه‌های تنوع سازی عمان برای خروج از انزوا
میرگلوی بیات گفت: عمان در حال حاضر از طریق خط لوله دلفین از قطر گاز وارد می‌کند که این خط از امارات عبور می‌کند، چالش‌ها با این کشور ممکن است هر زمان باعث قطع گاز شود. اگر بخواهد از مسیر آبی بین‌المللی نیز عبور کند هزینه‌بر است، پس به دنبال تنوع قراردادهای گازی و خروج از انزوای جغرافیایی است بنابراین اهمیت خط لوله ایران به عمان مضاعف است. البته رقم واردات گاز از خط لوله دلفین با رقم واردات از ایران قابل مقایسه نیست و قطری‌ها ده‌ها برابر بیشتر صادر می‌کنند.
وی در ادامه بیان کرد: عمان تجهیزات صادرات گاز مایع را در یک ولایت به اسم قریات در نزدیکی صور مستقر کرده و قرار است گاز وارداتی از ایران را آنجا پالایش و مایع کرده، سپس صادر کند. از طرفی خودشان هم مخازن و منابع گازی خوبی کشف می‌کنند و در آینده نزدیک با استفاده از آن گاز و گازی که از ایران وارد می‌کنند هم نیازهای فزاینده داخلی خود را تا 2020 تأمین و هم اهداف صادراتی را محقق می‌کنند.
عبور از آب‌های ژرف؛ یک اتفاق مهم برای گاز صادراتی ایران
میرگلوی‌بیات درباره مزایای اجرای این پروژه برای ایران گفت: خط لوله‌ای که گاز ما را به سمت پاکستان می‌برد یک انشعابی در کوه مبارک در استان هرمزگان دارد که مستقیماً از آب‌های ژرف دریای عمان عبور می‌کند، اولین وجهه پروژه این است که اگر ما خط لوله را از آب‌های ژرف عبور دهیم یک اتفاق مهم است شاید زمانی هند هم این قرارداد را با ما منعقد کند که پاکستان را دور بزند و لوله ما از طریق دریا به آن‌ها برسد. از سوی دیگر وقتی در شرایط تحریم عمان اقدام می‌کند مسلماً پاکستان هم اراده دارد و با توجه به اینکه نیاز بیشتری هم به گاز دارد، واردات گاز از ایران را اجرایی می‌کند.
نهیب گازی عمان به هند و پاکستان
وی افزود: عمان دومین تولیدکننده گاز مایع در جهان عرب است این باعث می‌شود خود را به‌عنوان تولیدکننده گاز مایع که مورد نیاز کشورهای اروپایی و کشورهای شرق آسیا و امریکا است، معرفی کند، این مسئله وجهه خوبی برای این کشور دارد از دیگر سو عمان همانند اقدام عراق، بین ایران و غرب نیز به دلیل همین وابستگی به ایران وساطت بیشتری خواهد کرد.
وقتی عمان گاز ایران را بخرد و بفروشد علاوه بر اینکه یک محل درآمدی برای ایران است، باعث می‌شود فشار جامعه جهانی روی ایران کم شود و عملاً یک وابستگی به گاز صادراتی ایران از طریق عمان در دنیا ایجاد می‌شود و این یک اتفاق مثبت است.
این کارشناس حوزه عمان تاکید کرد: در شرایطی که گاز ایران چندان صادر نمی‌شود، خرید عمان از ایران می‌تواند بهانه‌ای برای کشورهای دیگر جهت توسعه مراودات باشد. اگر این پروژه اجرا شود و ما رابطه خوبی با عمان داشته باشیم، مطمئناً هند و پاکستان که مدت‌ها است برای خط لوله گاز با ما چالش دارند وارد عمل می‌شوند.