ایران یکی از مقاصد اصلی عراقی‌هایی است که به‌عنوان توریست سلامت به آن سفر می‌کنند. محمد جهانگیری، رئیس کمیسیون گردشگری و سلامت اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران دراین‌باره می‌گوید: مدتی است که ایران یکی از مقصدهای اصلی عراقی‌ها است؛ رابطه گردشگری ایران و عراق از چند منظر قابل‌بررسی است. اولین بخش این رفت‌وآمدها در گردشگری زیارتی قابل‌تعریف است، زوار دو کشور برای زیارت به عراق و ایران سفر می‌کنند. در کنار گردشگری زیارتی، عراقی‌ها به شهرهای متعدد ایران به‌عنوان توریست و گردشگر سیاحتی سفر می‌کنند. اما این گردشگری وجه دیگری هم دارد.
او ادامه می‌دهد: بیش از 18 درصد مسافرانی که از عراق به ایران سفر می‌کنند، خواهان خدمات درمانی و سلامت هستند. یعنی حدود 2 میلیون نفر عراقی به دنبال خدمات درمانی در ایران هستند.
جهانگیری به اشتراک فرهنگی و دینی دو کشور اشاره می‌کند و می‌گوید که ما باید برای درخواست نیازهای سلامت توریست‌ها برنامه‌ریزی داشته باشیم.
رئیس کمیسیون گردشگری و سلامت اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، می‌گوید: این کمیسیون به همراه انجمن خدمات بین‌الملل سلامت ایران تلاش می‌کند برنامه منسجمی برای پاسخ به مطالبه توریست‌های درمانی داشته باشند و این وجه از صنعت توریسم را در کشور گسترش دهد.
او ادامه می‌دهد: در سفرهای رسمی مثل سفرهای معاون اول رئیس‌جمهوری به عراق و در سفر وزیر امور خارجه مباحث زیادی در حوزه سلامت مطرح‌شده است. در یکی از این سفرها محمدجواد ظریف تاکید کرد که اتاق ایران و اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق باید پاسخ منسجمی به نیاز درمانی توریست‌های عراقی داشته باشند.
او تصریح می‌کند: برای همین ما سعی کردیم که ارتباط شهروندان عراقی با شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات برگزار شود. برای همین در نشستی که در اتاق ایران برگزارشده بود و سرکنسول نجف هم در آن شرکت داشت، فعالان حوزه سلامت معرفی شدند.
جهانگیری درباره ظرفیت مؤثر در حوزه سلامت بین دو کشور می‌گوید: ظرفیت‌های زیادی برای سرمایه‌گذاری مشترک در عراق وجود دارد؛ مثلاً بیمارستان‌سازی، ساختمان‌های بهداشت و کلینیک سازی یکی از این ظرفیت‌هاست.
شهرک‌های سلامت، فرصتی برای سرمایه‌گذاری
جهانگیری همچنین به ارائه خدمات پزشکی به توریست‌ها در شهرهای مرزی و شهرهای مهم مرکزی ایران مثل تهران و شیراز اشاره می‌کند و می‌گوید: ما باید بتوانیم در این شهرها خدمات خوبی به توریست‌ها ارائه دهیم.
صادرات دارو از ایران به عراق یکی دیگر از محورهایی است که موردتوجه فعالان این حوزه است. البته اقبال خوبی به داروی تولید ایرانی در عراق شده است ولی هنوز هم می‌توان برای صادرات دارو و بالا بردن حجم صادرات دارویی تلاش و تاکید کرد.
او به شهرک‌های سلامت اشاره می‌کند که باید در استان‌های هم‌جوار و شهرهای مرزی ساخته شود؛ این شهرک‌ها برای سرمایه‌گذاری فرصت خوبی است.
جولان دلال‌ها در حوزه سلامت
موانع توریست سلامت در ایران چیست؟ جهانگیری در پاسخ می‌گوید: در 28 تا 30 خردادماه کنفرانس سلامت کشورهای عضو اکو در اتاق اردبیل برگزار شد؛ باوجود اینکه عراق عضو کشورهای اکو نیست ولی به‌عنوان مهمان اصلی به این نشست دعوت شد تا ظرفیت‌ها و موانع جذب توریست سلامت بررسی شود. خدمات سلامت در ایران به لحاظ کیفیت و قیمت جایگاه خوبی دارد اما مسئله دلالان یکی از مشکلات اصلی این حوزه است که به‌صورت بازدارنده عمل می‌کند. این‌ها با مبنای غیرعلمی و غیراقتصادی وارد بازار می‌شوند؛ یعنی هم خدمات بی‌کیفیت به مشتریان ارائه می‌دهند و هم برای بیمارها هزینه‌تراشی می‌کنند.
راهی که شورای راهبردی گردشگری سلامت در پیش دارد
او ادامه می‌دهد: یکی از بحث‌هایی که در شورای راهبری گردشگری سلامت مطرح می‌شود سروسامان دادن به وضعیت گردشگری سلامت است. شورای راهبردی سلامت متشکل از اتاق ایران، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، انجمن خدمات بین‌الملل سلامت ایران، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت امور خارجه و سازمان نظام پزشکی، می‌خواهند این موارد را سامان‌دهی کنند.
این سامان‌دهی چگونه انجام می‌شود؟ جهانگیری پاسخ می‌دهد: شرکت‌ها و مؤسسات درمانی باید به‌صورت رسمی وارد این حوزه فعالیت شوند و از وزارت بهداشت مجوز دریافت کنند. یعنی با ساختار شناسایی‌شده و با مجوز خدمات ارائه شود تا نظارت و پاسخگویی بر نحوه انجام فعالیت‌ها وجود داشته باشد. هزینه‌ها و قیمت خدمات ارائه‌شده هم مشخص باشد.
او در ادامه می‌گوید: باید ظرفیت‌های توریسم سلامت در ایران معرفی شود. باید کنسولگری ایران در عراق، به همراه شورای راهبردی گردشگری سلامت که پنج عضو دارد، این معرفی ظرفیت‌ها را انجام دهد. البته این شورای راهبردی فقط مختص عراق نیست. در این شورا تاکید می‌شود ظرفیت ایران به همه کشورها معرفی شود ولی عراق اولویت ما است. باید ظرفیت درمانی، داروهای گیاهی، آب‌درمانی و غیره معرفی شود.
به گفته جهانگیری ایران باید تسهیلاتی برای سرمایه‌گذاری در نظر گیرد؛ درنتیجه این گسترش و تنوع ارائه خدمات، برخی از مراقبت‌های پزشکی در کشورهای مبدأ انجام می‌شود. البته ما چندین کلینیک در نجف، کربلا و اربیل داریم اما باید در حوزه سرمایه‌گذاری سلامت با عراق مشارکت جدی داشته باشیم.
آیا قرارداد ساخت بیمارستان در عراق امضاشده است؟ جهانگیری می‌گوید که این‌ها ظرفیت‌هایی است که فعالان اقتصادی می‌توانند از آن استفاده کنند.
رقبای ایران در عراق
کشورهای رقیب ایران در حوزه سلامت کدام است؟ او در جواب می‌گوید: کشورهایی چون هند، ترکیه، مالزی، اردن و لبنان خیلی فعال هستند و حتی در جاهایی رقیب اصلی ایران هستند. این‌ها با پروژه‌سازی و جذب بیمار سعی دارند که جای ایران را در برخی خدمات بگیرند. حتی سهم حضور این‌ها که به‌صورت اصولی و زیرساختی کار می‌کنند روزی بیشتر از ایران هم می‌شود.
او تاکید می‌کند: اگر ما برای حفظ جایگاه خود تلاش نکنیم ممکن است ظرفیت‌های سلامت در ایران که تا 18 درصد توریست سلامت را پاسخ می‌دهد در آینده کمتر از این عدد هم بشود. ما باید مدام برای افزایش ظرفیت‌ها تلاش کنیم نه اینکه بازار هدف را به حال خود واگذار کنیم؛ معلوم است که در این صورت رقبا جای ما را پر می‌کنند.