الزام بخش مهمی از شرکت‌های سهامی برای انتشار گزارش‌های سه ماهه خود تا پایان تیرماه، این روزها بازار سرمایه را در انتظار دریافت گزارش‌های سه‌ماهه شرکت‌ها قرار داده است، بودجه‌هایی که عمدتا در پایان سال مالی گذشته با توجه به ابهامات موجود در شرایط اقتصادی، نوسانات شدید قیمت نفت، عدم ثبات قیمتی در بازارهای جهانی کالاها و فضای رکودی در اقتصاد چندان مطلوب نبوده و اکنون با گذشت چهار ماه از سال 95 هر چند با بهبود نسبی شرایط روبه‌رو شده‌ایم، اما همچنان گزارش‌های عملکرد دوره‌ای شرکت‌های بورسی تحت‌فشار مولفه‌های مزبور قرار دارند. این درحالی است که فعالان بازار سرمایه، این تغییرات را در سودآوری شرکت‌ها محافظه‌کارانه دانسته و انتظار دارند تا در گزارش‌های 6 ماهه، شاهد تغییرات بیشتری در سود شرکت‌ها باشند تا به دنبال آن وضعیت مطلوب‌تری را در بازدهی بورس و رشد شاخص کل شاهد باشیم. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد از میان 282 شرکت، گزارش‌های میان دوره‌ای 36 نماد با تعدیل مثبت، 194 شرکت بدون تغییر و 52 نماد با تعدیل منفی همراه بوده‌اند. موضوعی که تا حدودی نسبت به انتظارات قبلی بهتر بوده است. به عبارت دقیق‌تر، گرچه پیش‌بینی سود شرکت‌ها براساس عملکرد سه ماهه در سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل افت 8درصدی را نشان می‌دهد، اما نسبت به نخستین پیش‌بینی برای سال جاری حدود 2درصد رشد داشته است.
انتظار معقول از گزارش‌های سه ماهه
در این راستا محمدرضا گیوکی، عضو انجمن مهندسی مالی ایران معتقد است: در چند ماه اخیر به‌خصوص در تیرماه شاهد برگزاری مجامع شرکت‌های بورسی و همچنین انتشار گزارشات سه ماهه شرکت‌ها بودیم که با توجه به شرایط حاکم بر اقتصاد در سال گذشته و آغاز رفع تحریم‌ها، تغییرات بنیادی خاصی یا تاثیراتی از این موضوع به‌طور محسوس در صورت‌های مالی شرکت‌ها قابل مشاهده نبود. وی در ادامه اظهار کرد: در مجموع گزارش‌های سه ماهه منتشر شده با توجه به بدبینی‌های ایجاد شده در بازار، هرچند توانسته بهتر از حد انتظار سهامداران باشد که بر نوسانات مثبت روزهای اخیر بازار بی‌تاثیر نبوده است، اما نمی‌توان انتظار داشت که گزارشات مزبور به یکباره با تغییرات مثبت چشمگیر و بنیادی همراه باشد در این بین صنایع وابسته به قیمت‌های جهانی با توجه به افزایش قیمت‌ها در سال جاری گزارش‌های مطلوب‌تری ارائه کردند.
وی ادامه داد: برخی صنایع بزرگ مانند بانک نیز به دلیل عدم انطباق صورت‌های مالی با استانداردهای بین‌المللی، موفق به برگزاری مجامع خود و همین‌طور ارسال گزارش‌های 3 ماهه نشده‌اند. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به گروه خودرویی، گفت: در ارزیابی گزارش‌های سه‌ماهه منتشر شده در گروه خودرویی به واسطه قراردادها و تاثیر‌پذیری نسبی از رفع تحریم‌ها، وضعیت به مراتب مناسب‌تری را شاهد بودیم، هرچند که در این میان برخی از نمادها با عملکردی منفی نیز همراه بودند، اما کلیت گزارش‌ها مناسب‌تر از قبل بودند.
گیوکی در ارزیابی عملکرد صنایع سیمانی نیز اظهار کرد: شرکت‌های سیمانی طی سال‌های اخیر به دلایل مختلفی وضعیت چندان مناسبی نداشتند، به‌ویژه رکود در بخش مسکن تاثیر قابل‌توجهی بر این صنعت داشته که در این میان تنها چند نماد سیمانی از جمله «سکرما» و «ساروم» موفق به سودسازی در دوره سه ماهه شدند. به عقیده گیوکی گروه دارویی عملکرد مناسبی چه در گزارش‌های سال گذشته و چه در 3ماهه سال جاری داشتند که در این گروه برخی شرکت‌ها نه‌تنها درصد بالایی از پیش‌بینی‌های سود سال 94 خود را پوشش دادند، بلکه در گزارشات سه ماهه خود با عملکرد مثبت وتعدیل سودآوری نیز همراه بودند.
وی ادامه داد: بیشتر نمادهای فعال در صنعت بیمه نیز با عملکرد مثبت دردوره 3 ماهه روبه‌رو شده و موفق به سودسازی در این دوره شدند. در این میان بیمه ملت از جمله نمادهایی بود که توانست 24 درصد از پیش‌بینی سود خود را پوشش دهد. همچنین نمادهای بیمه دی، سامان و ما، از دیگر نمادهای با عملکرد مثبت در این گروه بودند. گیوکی در ادامه گفت: در گروه مخابرات «اخابر» هیچ پوشش سودی را در دوره 3 ماهه نداشت که روندی طبیعی برای این شرکت محسوب می‌شود و احتمالا مشابه سال گذشته، سود خود را تا پایان سال پوشش خواهد داد. در سمت دیگر، نماد «همراه» عملکرد مناسبی را گزارش کرد و توانست 25 درصد از پیش‌بینی سود را محقق سازد. به عقیده این کارشناس در صنعت حمل‌ونقل هرچند اغلب گزارش‌ها با سود همراه شده اما بیشتر نمادها در مقایسه با عملکرد دوره مشابه سال قبل خود با تغییر منفی همراه بودند، به‌جز شرکت حمل و نقل توکا که 83 درصد تغییر مثبت را تجربه کرد.
عضو انجمن مهندسی مالی ایران در ادامه خاطرنشان کرد: در مجموع گزارش‌های سه‌ماهه می‌تواند یکی از عوامل بنیادی و اصولی تاثیر‌گذار بر روند بازار باشد، به‌طوری‌که مثبت بودن گزارش‌های مزبور به‌خصوص در گروه‌های لیدر و بزرگ بازار می‌تواند موجب اقبال سرمایه‌گذاران به بورس شود و در حالت عکس نیز می‌تواند تاثیرات منفی به دنبال داشته و بر شدت عرضه‌ها بیفزاید. گیوکی در ادامه تصریح کرد: در حال حاضر با توجه به اتمام فصل مجامع و مطلع شدن سهامداران از برنامه‌ها و پیش‌بینی‌های آتی، بخش مهمی از شرکت‌ها و همچنین انتشار بخش عمده‌ای از عملکرد سه ماهه شرکت‌ها، تا حدود زیادی ابهام و سردرگمی سرمایه‌گذاران در این خصوص کاهش یافته که با توجه به پتانسیل‌های مثبت ایجاد‌شده در بورس، در صورت عدم پیدایش ریسک‌های سیاسی جدید می‌توان به بهتر شدن وضعیت بازار در سال جاری به ویژه نیمه دوم سال امیدوار بود.
جا ماندن 28 شرکت از گزارش‌های 3ماهه
در این راستا ناهید امامی، کارشناس اداره ناشران شرکت بورس اوراق بهادار معتقد است: در حال حاضر از 321شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، تعداد 232 شرکت بورسی با سال مالی منتهی به پایان اسفند‌ماه سال 95، فعالیت دارند که تا تاریخ تهیه این گزارش (10/ 05/ 95) تعداد 204 شرکت گزارش پیش‌بینی براساس عملکرد 3 ماهه خود را ارائه کرده‌اند. وی ادامه داد: به این ترتیب 28 شرکت گزارش پیش‌بینی و عملکرد 3 ماهه را منتشر نکرده‌اند.
امامی در ادامه به بررسی شرکت‌هایی که گزارش نداده‌اند پرداخت و گفت: درگروه بانکی و موسسات اعتباری تنها سه بانک انصار، خاورمیانه و کارآفرین گزارش سه ماهه ارائه داده‌اند و مابقی تا لحظه تنظیم این گزارش، عملکردی منتشر نکرده‌اند. وی ادامه داد: در صنعت حمل و نقل، نماد «حفارس»، در گروه خودرو و ساخت قطعات، نمادهای «خکار» و «خوساز»، در صنعت سیمان، آهک و گچ نمادهای «سدور»، «سصفها»، «سصوفی» و «سکارون»، در گروه فلزات اساسی، نماد «فمراد» گزارش پیش‌بینی عملکرد 3ماهه خود را ارائه نکرده‌اند.
به گفته امامی، نمادهای «کچینی»، «کحافظ» و «کنیلو» در صنعت کاشی و سرامیک، نماد «کاذر» در گروه کانی غیرفلزی، نماد «تکنو» در گروه ماشین‌آلات و تجهیزات و همچنین نمادهای «نبروج»، «حفاری» و«رمپنا» نیز گزارشی منتشر نکرده‌اند. وی خاطر نشان کرد: صنعت فرآورده‌های نفتی نیز دلیل عدم ارائه گزارش خود را عدم دریافت نرخ خوراک و فرآورده‌های نفتی اعلام کرده که در این راستا گزارشی از نمادهای «شبریز»، «شبندر» و «شپنا» انتشار نیافته است.
امامی در ادامه به بررسی جزئیات این گزارش‌ها پرداخت و گفت: گزارش‌های ارسالی توسط 204 شرکت مزبور حاکی از آن است که ارزش بازار آنها معادل 154 هزار میلیارد تومان است که در واقع 49 درصد از ارزش کل بازار بورس را شامل می‌شود. وی در ادامه به سود عملیاتی پیش‌بینی شده در گزارش‌های مزبور اشاره کرد و گفت: در حالی مبلغ کل سود عملیاتی پیش‌بینی شده در گزارش‌های عملکرد 3 ماهه 95 با 9 درصد کاهش نسبت به دوره مشابه سال قبل به 258هزار و 455میلیارد و 969میلیون ریال رسیده که این مبلغ نسبت به اولین پیش‌بینی شرکت‌ها در سال جاری با 4 درصد تعدیل منفی همراه بوده است. سال گذشته اما، شرکت‌ها سود عملیاتی پیش‌بینی 3 ماهه خود را نسبت به اولین پیش‌بینی 12درصد کاهش داده بودند.
به گفته امامی، در سه ماه نخست سال جاری این شرکت‌ها توانستند سود عملیاتی را نسبت به آخرین پیش‌بینی خود 20درصد پوشش دهند. وی در ادامه مبلغ کل سود خالص پیش‌بینی شده در گزارش 3ماهه مزبور را 208هزار و 391میلیارد و 198 میلیون ریال عنوان کرد و گفت: در حالی سود مزبور در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته کاهش 8 درصدی را تجربه کرده که این مبلغ نسبت به اولین پیش‌بینی شرکت‌ها در سال جاری با تعدیل مثبت 2درصدی همراه بوده است.
جزئیات عملکرد صنایع
کارشناس اداره ناشران شرکت بورس اوراق بهادار در ادامه اظهاراتش به بررسی عملکرد صنایع پرداخت و گفت: بیشترین تعدیل منفی سود عملیاتی در صنعت خودرو و ساخت قطعات بوده که در این گروه 27 شرکت گزارش پیش‌بینی 3 ماهه خود را ارائه دادند که با تعدیل 31درصدی منفی همراه بوده است. امامی ادامه داد: صنعت کانه‌های فلزی نیز بیشترین تعدیل مثبت (45درصدی) از لحاظ سود عملیاتی را داشته است که کل شرکت‌های پذیرفته شده در این صنعت گزارش پیش‌بینی خود را ارائه داده‌اند.به گفته امامی در صنعت کانی غیرفلزی 8 شرکت از 9 شرکت گزارش پیش‌بینی 3 ماهه خود را ارائه داده‌اند که بیشترین تعدیل منفی سود خالص معادل 38درصدی به این گروه اختصاص یافته، در مقابل کانه‌های فلزی با 42 درصد تعدیل مثبت، بیشترین تعدیل را در سود خالص داشته است که کل شرکت‌های پذیرفته شده در این صنعت گزارش پیش‌بینی خود را ارائه داده‌اند.
پالایشگاهی‌ها و عدم ارسال اطلاعات
در این میان نمادهای فعال در صنعت پالایشی صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای 3 ماهه خود را منتشر نکرده که مدیران عامل شرکت‌های پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت شیراز، پالایش نفت تهران و پالایش نفت لاوان در نامه ارسالی به سازمان بورس که بر سایت اطلاع‌رسانی کدال انتشار یافته اعلام کردند: «با توجه به عدم ارسال نرخ‌های نفت خام و فرآورده‌های اصلی در سه ماهه ابتدای سال 95 از سوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، در حال حاضر ارائه گزارش عملکرد 3ماهه میسر نبوده و مفروضات مربوط به اولین پیش‌بینی درآمد سال 95، کماکان به قوت خود باقی است.»