مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی سابق اتحادیه اروپا در مورد دلایل تلاش فرانسه برای میانجی‌گری میان ایران و آمریکا و نیز ارائه مشوق‌های جدید اقتصادی برای ایران گفت: این موضوع سه دلیل اصلی می‌تواند داشته باشد؛ نخست آنکه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا یک فرصت تاریخی برای فرانسه است چون پیش‌ازاین تصمیم‌های کلیدی اتحادیه توسط پاریس، لندن و برلین اتخاذ می‌شد که معمولاً در مواضع اقتصادی هم لندن با برلین همسویی داشت. از همین روی غیبت لندن در این میان، این فرصت را فراهم می‌کند تا پاریس بتواند جایگاه خود را ارتقاء دهد. البته پیش از ناپلئون و از زمان لویی چهاردهم فرانسه در آرزوی این بود تا مجموعه اروپا را زیر نفوذ فرهنگی خود داشته باشد.
فرانسه می‌خواهد پل ارتباطی اروپا با آمریکا باشد
وی ادامه داد: دلیل دیگر در محور قرار گرفتن فرانسه در بحث مذاکرات، رابطه شخصی آقای مکرون با ترامپ است. چون ماکرون اولین رهبر اروپایی است که از روز نخست، روی نزدیکی به واشنگتن سرمایه‌گذاری کرده است و به دنبال آن است که پل ارتباطی آمریکا با اتحادیه اروپا باشد که پیش از در اختیار لندن بود. بنابراین پاریس به دنبال آن است که دروازه مذاکرات و گفت‌وگوهای سیاسی از این شهر باز شود که برای این کشور بسیار مهم خواهد بود. دلیل سوم در تلاش فرانسه، مربوط به مشکلات و چالش‌هایی است که آلمان در موضوع جانشینی خانم مرکل با آن روبه‌رو است و باعث شده تا آلمان در مذاکرات سیاسی حضور کمرنگ داشته باشد و فرانسه به همراه روسیه نقش محوری را در مذاکرات ایفا کنند. مجموع این سه عامل موجب پوست‌اندازی و تغییر رفتار پاریس شده است.
ماکرون به دنبال اروپای پاریس‌محور است
این کارشناس اقتصادی با اشاره به پیشنهاد فرانسه مبنی بر اعطای معافیت برای هند جهت خرید نفت ایران گفت: فرانسه در حال تن کردن ردای جدیدی به‌عنوان رهبر سیاسی در اتحادیه اروپا است و در این مورد می‌خواهد با آمریکا به چانه‌زنی بپردازد و حتی در هفته‌های آتی در مورد یک پروژه نفتی با روسیه مذاکره خواهد کرد. از همین روی پاریس به دنبال افزایش اعتبار خود در هند و نیز تبدیل به پل ارتباطی با آمریکا است که اهمیت استراتژیک دارد و این رهبریت برای خیرخواهی هند نیست بلکه همان‌طور که ذکر شد به دنبال پروژه اروپای پاریس‌محور است.
پیش‌بینی سرمایه‌گذاری ۳۰ میلیارد یورویی ۱+۳ برای بازگشت شرکت‌ها به ایران
این کارشناس اقتصادی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا شما از جزئیات محتویات بسته جدید آگاهی دارید؟ گفت: البته این موضوع در حال ارزیابی است اما در چند مورد اصولی مانند میزان اعتبار و خط اعتباری که از چه کانال‌هایی گشایش، اعمال و در دسترس باشد و نیز تیم نظارت بر شفافیت این خط اعتباری توافق شده است. اگر این پروژه از نظر شفافیت و دادوستدها مشکلی نداشته باشد، پیش‌بینی می‌شود که سرمایه‌گذاری سه کشور بعلاوه اتریش جهت بازگشت بنگاه‌های تجاری و صنعتی اروپا به ایران بین ۲۸ تا ۳۰ میلیارد یورو باشد. البته پیش‌ازاین نیز پیش‌بینی‌شده بود تا بین ۳۵ تا ۴۰ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری شود که اقدامات غیر سازنده از درون اتحادیه اروپا و سپس آمدن آقای ترامپ باعث عدم تحقق آن شد.
بزرگ شدن اینستکس بازی برد-برد است
وی در پاسخ به این پرسش که چقدر احتمال دارد که کشورهای دیگر به اینستکس اضافه شوند، گفت: پس از تأیید نسخه نهایی اینستکس، پیش‌بینی بنده این است که در مرحله نخست اتریش و ایتالیا و سپس سایر کشورها به آن بپیوندند و از آن استفاده کنند. البته این به نفع خود آمریکا نیز است چون اقدامات آمریکا علیه ایران در اروپا بسیار پرهزینه است و همسویی با اینستکس شفاف است، این هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و هم نیاز ایران به اقدامات پرسش‌برانگیز به زعم آمریکا را اندک می‌کند و این به نوعی بازی برد-برد خواهد بود. همچنین بزرگ شدن اینستکس مهم و مثبت است چون با کارکرد مناسب آن کشورهای غیراروپایی مثلاً ترکیه، مالزی یا هند نیز می‌توانند از آن استفاده کنند و باید توجه داشت که وقتی این توافق کارکرد مطلوبی داشته باشد، فساد را هم کاهش خواهد داد و تصور بنده این است که گسترش اینستکس در میان غیراروپایی‌ها باعث تقویت یورو به‌عنوان ارز موازی دلار شده که در راستای امنیت تجارت جهان است.
انعطاف‌پذیری اینستکس برای خزانه‌داری آمریکا چالش‌برانگیز است
مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که فشارهای اقتصادی که برای ایران اعمال می‌شود، باعث کاهش انگیزه این کشور در پایبندی به توافقات شده است، بنابراین بزرگتر شدن و نیز انعطاف‌پذیری اینستکس می‌تواند برای ایران بسیار مثبت باشد. اما این اقدام می‌تواند خزانه‌داری آمریکا را با چالش روبه‌رو کند چون خزانه‌داری تاکید دارد که اینستکس برای خریدهای نقدی است و به ورود نفت در آن اعتراض دارد و از این زاویه ماندگاری برخی تحریم‌ها را توجیه می‌کند. همچنین مشکلی که در هفته‌های آتی به نظر دیده خواهد شد این است که اگر اجازه ورود پول نفت به اینستکس داده شود، در واقع خود آمریکا تأثیر تحریم‌ها را کمرنگ کرده است.
ورود نهاد مالی سوئیسی به اینستکس
عمادی در مورد امکان ورود یک نهاد مالی سوئیسی در گام بعدی اینستکس گفت: این پیشنهاد به این دلیل مطرح شده است که سوئیسی‌ها به خوبی توانسته‌اند با استقلال بانکی خود موجب افزایش اعتماد بانکی شوند و در مسئله اینستکس و مسائل مربوط به پولشویی یک بازوی اجرایی قابل اعتماد در کنار ابزارهای نظارتی باشد. اما اجازه دهید در این مورد به این میزان بسنده کنیم.
حمایت اروپا محدود به همدردی و سرتکان دادن نباشد
این اقتصاددان با یادآوری تعهد اروپا مبنی بر خرید نفت ایران تا یک میلیون و دویست هزار بشکه گفت: خرید یک میلیون و دویست هزار بشکه نفت ایران در واقع حداقل اقدام برای تأمین نیازهای فوری ایران است و هر میزان کمتر از آن انگیزه ایران برای ماندن در توافقات را کاهش می‌دهد و اتحادیه هر کاهشی در این میزان را باید جبران کرد. حمایت اتحادیه اروپا نباید تنها محدود به همدردی کردن و سر تکان دادن شود؛ چون مردم ایران زیر فشارهای اقتصادی تورم و بیکاری هستند و زمان آن رسیده است که اروپا اقدام عملی از خود نشان دهد.
انتقال نفت ایران به مدیترانه؛ عملیاتی اما فرسایشی
این کارشناس اقتصادی در مورد بحث‌های اخیر مطرح شده در مورد احداث خط لوله نفتی از ایران تا سوریه گفت: ایران سال‌ها پیش باید این کار را انجام می‌داد، باید اذعان داشت که ایران در رابطه خود با همسایگان جنوبی دچار اشتباهات تاکتیکی و استراتژیک شده و اگر خود ما این موضوع را بیان نکنیم، بیگانگان با ابزارهای خشن‌تر و با زبان تندتری به ما تفهیم خواهند کرد. صدور نفت ایران از طریق مدیترانه واقعیتی است که باید زودتر از این عملی می‌شد و از نظر تئوری عملیاتی و هزینه‌ها و همچنین موقعیت جغرافیایی قابل عملیاتی شدن است. اما نگاهی که عربستان به واشنگتن منتقل کرده است، مقاومت جدی را در پی خواهد داشت. حتی براساس شنیده‌ها اگر ایران به دنبال کاهش وابستگی به تنگه هرمز باشد، تل‌آویو در جهت عدم اجرای آن تلاش خواهد کرد. البته باید توجه داشت که این پروژه می‌تواند برای ایران فرسایشی نیز باشد یعنی همان کاری که آمریکا با روسیه در افغانستان انجام داد با ایران نیز انجام دهد که این باعث تضعیف و شکنندگی اقتصاد ایران می‌تواند باشد.
کوبیدن بر طبل مقابله با ایران، برای آمریکا هزینه‌بر است
وی ادامه داد: اگر اینستکس راه‌اندازی و موضع واشنگتن نسبت به ایران معتدل‌تر شود که نمود آن را مشاهده می‌کنیم و به نظر می‌رسد که آمریکا متوجه شده که کوبیدن بر طبل مقابله با ایران، برای خود این کشور نیز هزینه‌های زیادی داشته که آمریکا پیش‌ازاین، آن‌ها را ارزیابی نمی‌کرد. همچنین با مدیریت مشکلات خود با سعودی‌ها حتی در موضوعاتی که همسویی نداریم، می‌توانیم اسرائیل را ایزوله کنیم. اگر این اقدامات باشد این پروژه از نظر اقتصادی مثبت است موضوعی که ۲۳ سال پیش بنده در سمیناری در جمهوری آذربایجان استفاده از آن را مطرح کردم.