سران کشورهای عضو سازمان ملل از امروز به مدت 5 روز در مقر سازمان ملل در نیویورک گرد هم می‌آیند تا نقطه‌نظرات خود را در مورد مهم‌ترین مسائل پیش روی جهان مطرح کنند؛ از تغییرات اقلیمی گرفته تا توسعه متوازن و از بحران‌های منطقه‌ای در خاورمیانه، کشمیر و هنگ‌کنگ گرفته تا صلح افغانستان.
شی جین پینگ و ولادیمیر پوتین، روسای جمهور چین و روسیه مهم‌ترین غایبان هفتادوچهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل هستند. دیگر غایب بزرگ نشست امسال سازمان ملل، بنیامین نتانیاهو خواهد بود که همچنان در شوک شکست انتخاباتی است و ترجیح داده در خانه بماند تا شاید بتواند خودش حزب لیکود را از یک بحران خودساخته خارج کند. غیراز اینها، نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا نیز در نشست مجمع عمومی غایب خواهد بود؛ چرا که حدود 50کشور همزبان با آمریکا، حضور او در قدرت را غیرقانونی دانسته و خواستار برکناری او شده‌اند.
نشست مجمع عمومی سازمان ملل از سه‌شنبه هفته گذشته آغاز شده و به‌مدت 13هفته ادامه خواهد داشت. سخنرانی‌های سران کشورها اما از امروز آغاز می‌شود. طبق برنامه ریزی انجام شده برای نشست امسال، 5 روز زمان می‌برد تا سران همه کشورها در مجمع عمومی در دو نوبت صبح و عصر سخنرانی کنند. هر کدام از سخنرانان 15دقیقه زمان خواهند داشت، هرچند برخی از سران کشورها این محدودیت زمانی را رعایت نمی‌کنند.
برزیل به‌طور سنتی نخستین سخنران نشست مجمع عمومی است؛ چرا که رئیس‌جمهور این کشور در سال‌های اول تاسیس سازمان ملل، زمانی که کشورها تمایل چندانی به ابراز عقایدشان نداشتند، همیشه نخستین فردی بود که داوطلب می‌شد. پس از رئیس‌جمهور برزیل نوبت به رئیس‌جمهور آمریکا به‌عنوان میزبان مقر اصلی سازمان ملل در نیویورک می‌رسد. بعد از این دو کشور، دیگر کشورها براساس سهمیه منطقه‌ای و میزان همکاری‌شان در نهادهای سازمان ملل قرار می‌‌گیرند. حسن روحانی نیز فردا چهارشنبه در جمع سران کشورها سخنرانی خواهد کرد تا ابتکار جدید امنیتی ایران در منطقه خلیج فارس که با عنوان «ابتکار صلح هرمز یا ایده ائتلاف برای امید» معرفی شده است را تشریح کند.
طی روزهای آینده تقابل و تعامل کشورها و سران آنها لحظاتی را در مقر سازمان ملل رقم خواهد زد که بسیاری از آنها بخشی از تاریخ دیپلماسی جهان خواهد بود. جهان امروز درگیر تنش‌هایی است که در اغلب آنها رد پایی هم از آمریکا دیده می‌شود.
آمریکا، غایب نشست بحران اقلیمی
روز شنبه کودکان و نوجوانان در بیش از 4هزار و 500شهر جهان به خیابان‌ها آمدند تا اعتراض خود را به رفتار دولت‌ها در مورد پدیده گرم‌شدن زمین نشان دهند. اعتراض‌های بی‌سابقه جهانی اکنون به مقر سازمان ملل رسیده و فعالان آب‌و‌هوایی امروز بر همان صندلی‌هایی می‌نشینند که سران کشورها فردا خواهند نشست. حدود 60نفر از سران کشورها در نشست دیروز بحران اقلیمی سازمان ملل سخنرانی کردند. غایب بزرگ این نشست اما رئیس‌جمهور آمریکا بود که 2سال قبل، کشورش را از پیمان آب‌و‌هوایی پاریس خارج کرد.
آمریکا، چین و ادامه جنگ تجاری
یکی از نتایج حضور دونالد ترامپ در قدرت، آغاز یک جنگ تجاری بی‌سابقه میان آمریکا و چین به‌عنوان مهم‌ترین رقیب اقتصادی‌اش بوده است؛ جنگی که به اقتصاد هر دو کشور آسیب وارد کرده است. جنگ تعرفه‌ای میان چین و آمریکا با افزایش تعرفه کالاهای وارداتی از چین به آمریکا طبق دستور ترامپ آغاز و با پاسخ مشابه چینی‌ها همراه شد. آمریکا تعرفه بیش از 360میلیارد دلار کالای چینی و چین نیز تعرفه بیش از 110میلیارد دلار کالای آمریکایی را افزایش داده است. مذاکرات هم شکست خورده و اکنون نگاه‌ها به نشست‌های حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل است تا شاید دیدار وزرای دارایی دو کشور بتواند گفت‌وگوها را از بن‌بست خارج کند.
مکرون، میانجی ایران و آمریکا
روابط ایران و آمریکا از سال گذشته با خروج دونالد ترامپ از برجام، به شکل بی‌سابقه‌ای درگیر تنش شده است. آخرین پرده این تنش‌ها، حمله به تاسیسات نفتی عربستان سعودی بوده که واشنگتن و ریاض، ایران را مسئول آن دانسته‌اند. دیدار میان حسن روحانی و دونالد ترامپ تقریبا غیرممکن خواهد بود اما به‌نظر می‌رسد امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، همچنان بر ایجاد ارتباطی غیرمستقیم میان دو رئیس‌جمهور اصرار دارد. مکرون با هر دو طرف قرار دیدار گذاشته و ممکن است حامل پیامی میان دو طرف باشد. چه نشست‌های حاشیه‌ای مجمع عمومی سازمان ملل به کاهش تنش میان ایران و آمریکا منجر شود و چه نشود، برنده این ماجرا رئیس‌جمهور فرانسه خواهد بود. مکرون از وضعیت آشفته دیگر کشورهای بزرگ اروپایی استفاده کرده و اکنون مدعی رهبری اروپاست. او در ماجرای تغییرات اقلیمی نیز همچون سال گذشته در نشست امسال حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
کره‌جنوبی و ژاپن، درگیر تنش
کره‌جنوبی یک ماه پیش همکاری‌های اطلاعاتی خود را با ژاپن متوقف کرد. اقدام سئول در واکنش به اقدام توکیو برای حذف نام کره‌جنوبی از فهرست شرکای تجاری مورد اعتمادش انجام می‌شد. ژاپن همچنین صادرات برخی قطعات الکترونیک حیاتی برای صنایع کره‌جنوبی به این کشور را نیز با محدودیت‌هایی روبه‌رو کرد. برخورد ژاپنی‌ها با کره‌ای‌ها پس از آن انجام شد که کره‌جنوبی خواستار پرداخت غرامت به‌خاطر اشغال این کشور از سوی نیروهای ژاپنی شد؛ اختلافی که ریشه‌ای صدساله دارد. روابط دو طرف طی 2ماه اخیر آنقدر بحرانی شده که پیش‌بینی می‌شود سران آنها در مجمع عمومی نیز دیداری با هم نداشته باشند. هر دو کشور از متحدان آمریکا هستند و پای واشنگتن ناخودآگاه در این بحران نیز گیر است. آمریکا اما ناتوان از حل بحران میان کره جنوبی و کره‌شمالی، در بحران تازه نیز کاری از پیش نبرده است.
ترامپ و اردوغان، دیدار پرابهام
روسای جمهور آمریکا و ترکیه قرار است در حاشیه مجمع عمومی با یکدیگر دیدار کنند. اردوغان به جای خرید سیستم دفاع موشکی پاتریوت آمریکایی، سیستم اس-400روسی را خریداری کرده است. ترامپ در مقابل فروش جنگنده‌های پیشرفته اف-35به ترکیه را متوقف و اعلام کرده قصد دارد این کشور را تحریم کند. حضور دو کشور در سازمان ناتو به‌عنوان متحد یکدیگر بر پیچیدگی وضعیت افزوده است. از سوی دیگر دو طرف بر سر مناطق شمال سوریه نیز دچار اختلافات جدی هستند. ترکیه به‌دنبال برخورد با نیروهای کرد است و آمریکا کردهای سوریه را متحد خود می‌داند. دو رئیس‌جمهور با یکدیگر دیدار خواهند کرد اما کسی به نتایج مثبت حاصل از این دیدار امیدوار نیست.
افغانستان، همچنان روی میز سازمان ملل
ماجرای جنگ افغانستان طی 18سال گذشته همیشه بخشی از بحران‌های مطرح شده در نشست‌های مجمع عمومی بوده است. این کشور اکنون از یک سو درگیر انتخابات است و از سوی دیگر متاثر از نتیجه مذاکرات میان آمریکا و طالبان. نمایندگان آمریکا و رهبران طالبان طی 11ماه گذشته درگیر گفت‌وگوهای صلح بوده‌اند؛ گفت‌وگوهایی که حدود 2هفته قبل با دخالت ترامپ ناگهان متوقف شد. عدم‌موافقت رهبران طالبان برای سفر به خاک آمریکا برای امضای توافقنامه با دونالد ترامپ، دلیل اصلی توقف این مذاکرات گزارش شده است. همه اینها در حالی است که درگیری‌ها در این کشور ادامه دارد تا مردم افغان همچنان قربانی اصلی این بحران باشند.