هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل از صبح روز سه‌شنبه به وقت نیویورک با حضور سران کشورهای عضو این نهاد بین‌المللی آغاز شد.
در ابتدای مجمع، «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد طی سخنرانی خود با اشاره به اینکه در منشور سازمان ملل متحد از دولت‌ها خواسته شده است که همواره مردم را در اولویت قرار دهند، از تهدیداتی مانند جنگ، استبداد و استفاده بی‌رویه از سوخت‌های فسیلی که رفاه امروز و آینده مردم جهان را به خطر می‌اندازند، صحبت کرد. وی در عین حال گفت: «با وجود مشکلاتی که در دنیای امروز وجود دارد، می‌خواهم از رویدادهای مثبت نیز بگویم. در برخی کشورها مانند جمهوری آفریقای مرکزی، ماداگاسکار، سودان، مقدونیه، یونان و سوریه اتفاقات خوبی رخ داده است. در سوریه توافقات برای تدوین یک قانون اساسی بین طرفین درگیر صورت گرفته و در هفته‌های آینده کمیته قانون اساسی سوریه در ژنو آغاز به کار خواهد کرد.»
گوترش در خصوص تحولات اخیر خاورمیانه نیز گفت: «ما از احتمال آغاز یک مسابقه بزرگ تسلیحاتی در خاورمیانه نگرانیم. تحمل پیامدهای این مسابقه تسلیحاتی خارج از توان دنیاست. حمله اخیر به تأسیسات نفتی عربستان سعودی از نظر ما اقدامی غیرقابل قبول است. در شرایطی که تنها یک اشتباه محاسباتی کوچک می‌تواند به درگیری بزرگی بینجامد، باید با تمام توان خود تلاش کنیم تا منطق و خویشتن‌داری را بر تصمیمات خود حاکم کنیم. امیدوارم روزی فرا برسد که همه کشورهای منطقه بتوانند بدون دخالت در امورات داخلی یکدیگر، با صلح و آرامش در کنار هم زندگی کنند.»
دبیرکل سازمان ملل متحد در بخش پایانی سخنرانی خود توافق هسته‌ای موسوم به برجام را «تبلور پیشرفت در زمینه منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای» خواند و گفت: «خانم‌ها و آقایان! من از همان ابتدا تأکید داشته‌ام که میانجی‌گری و دیپلماسی بهترین راهکار در مواجهه با بحران‌ها هستند و ما می‌توانیم زندگی‌های بسیاری را از طریق این روش‌های صلح‌آمیز نجات دهیم.»
سخنان ترامپ علیه ایران، چین، سوسیالیسم و جهانی شدن
رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی خود در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد بر ضرورت توجه به ارزش‌های ملی تأکید کرد. وی در این رابطه گفت: «هر کشوری میراث و تاریخ خود را دارد و باید از آن دفاع کند. آینده از آن طرفداران جهانی شدن نیست، بلکه متعلق به کسانی است که از مردم خود دفاع می‌کنند. ما در آمریکا برنامه‌ای را برای احیای منافع ملی خود تدوین کرده‌ایم.»
ترامپ در خصوص ایران و تحولات اخیر منطقه خلیج فارس نیز مدعی شد: «ایران تهدیدی برای صلح است و از تروریسم حمایت می‌کند. ایران در تنور جنگ در سوریه و یمن می‌دمد. ما پس از ماجرای حمله به تأسیسات نفتی عربستان سعودی، بزرگترین تحریم‌ها را علیه بانک مرکزی ایران اعمال کرده‌ایم. نه‌تنها آمریکا، بلکه همه کشورها وظیفه دارند که علیه ایران اقدام کنند. ما تحریم‌های خود علیه ایران را تا زمانی که آنها رفتارشان را تغییر ندهند، ادامه خواهیم داد و حتی بر شدت تحریم‌ها خواهیم افزود.»
وی سپس با لحنی ملایم‌تر افزود: «وقت آن رسیده که مقامات ایران نیز مردم کشورشان را در اولویت قرار دهند. آمریکا آماده دوستی با همه کشورهایی است که حسن نیت دارند و برای صلح و احترام متقابل ارزش قائلند. بسیاری از دوستان نزدیک امروز آمریکا، قبلاً دشمنان بزرگ کشور ما بوده‌اند. ما هرگز به دشمنی ابدی معتقد نیستیم.»
ترامپ در بخش دیگری از صحبت‌های خود به انتقاد از چین پرداخت و تصریح کرد: «چین دومین اقتصاد بزرگ دنیاست و نباید به دومین اقتصاد دنیا اجازه داده شود که خود را یک کشور درحال‌توسعه اعلام کند تا از این طریق امتیازاتی در سازمان تجارت جهانی کسب کند و نظام تجارت جهانی را بازی دهد. پس از ورود چین به سازمان تجارت جهانی، 60 هزار کارخانه در آمریکا از بین رفته‌اند و در سایر کشورهای جهان نیز همین‌گونه بوده است. من به دنبال تنش تجاری با چین نیستم، اما در دفاع از منافع کشورم نیز کوتاهی نخواهم کرد.»
ترامپ در ادامه سخنان خود سوسیالیسم و نظام‌های سوسیالیستی را هدف حملات خود قرار داد و اوضاع کنونی ونزوئلا را نتیجه رویکردهای سوسیالیستی خواند. وی گفت: «ونزوئلا الگویی است که می‌تواند به ما نشان دهد که سوسیالیسم و کمونیسم هیچ‌گونه ارتباطی با برابری، عدالت و حمایت از فقرا ندارند و تنها به حفظ قدرت طبقه حاکم کمک می‌کنند. من امروز دوباره می‌گویم که آمریکا هیچ‌گاه یک کشور سوسیالیستی نخواهد شد.»
رئیس‌جمهور ترکیه خواستار تغییر ساختار شورای امنیت شد
رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه یکی دیگر از سخنرانان روز نخست هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد بود.
وی در سخنرانی خود با انتقاد از ساختار کنونی شورای امنیت سازمان ملل متحد که در آن برای پنج کشور خاص حق وتو در نظر گرفته شده است، گفت: «من طی این سال‌ها بارها گفته‌ام که درست نیست سرنوشت بشریت را به دست چند کشور سپرده و طبق صلاحدید آنها رفتار کنیم. دنیا خیلی بزرگتر از آن پنج کشور است و دیگر وقت آن رسیده که ما ذهنیت و ساختار فعلی را تغییر دهیم.»
اردوغان در مورد قوانین مرتبط با سلاح‌های هسته‌ای نیز اظهار داشت: «در اختیار داشتن یا نداشتن سلاح هسته‌ای به‌تنهایی برای بر هم زدن توازن در دنیا کفایت می‌کند. سلاح‌های کشتار جمعی نه‌تنها نابود نشده‌اند، بلکه در هر بحرانی به‌عنوان اهرم تهدید و فشار به کار گرفته می‌شوند. داشتن تسلیحات هسته‌ای یا باید برای همه ممنوع باشد و یا برای همه مجاز اعلام شود.»
مکرون: اعمال فشار بر ایران حاصلی جز افزایش تنش ندارد
امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه در سخنرانی خود در هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد تأکید کرد که سیاست فشار حداکثری علیه ایران تنها به افزایش تنش‌ها در منطقه خلیج فارس منجر می‌شود و کمکی به بهبود اوضاع نخواهد کرد.
رئیس‌جمهور فرانسه خاطرنشان کرد: «در ماههای اخیر شاهد افزایش دائمی تنش در منطقه بوده‌ایم و حمله به تأسیسات نفتی عربستان نیز آشکارا باعث وخامت اوضاع شده است. خطر بروز درگیری بر اثر اشتباهات محاسباتی یا واکنش‌های نامتناسب طرفین افزایش یافته است. درگیری احتمالی در منطقه پیامدهای بسیار سنگینی خواهد داشت و ما اکنون در لبه پرتگاه قرار گرفته‌ایم.»
وی افزود: «من عمیقاً معتقدم که زمان آغاز مذاکرات بین آمریکا، ایران، طرف‌های دیگر برجام و کشورهای منطقه که بیش از همه نیازمند امنیت و ثبات هستند، فرا رسیده است. در این مذاکرات باید عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تضمین شود، بحران یمن پایان یابد، یک طرح امنیت منطقه‌ای به‌منظور حل‌وفصل بحران‌های دیگر منطقه و همچنین تأمین امنیت دریانوردی تدوین شود و بالاخره اینکه تحریم‌ها علیه ایران به‌طور کامل لغو شود.»
دیدارهای مهم رئیس‌جمهور حسن روحانی در حاشیه مجمع عمومی
در حاشیه هفتاد و چهارمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، رهبران کشورهای جهان فرصت را غنیمت شمرده و نشست‌هایی را به‌صورت دوجانبه یا چندجانبه برگزار کردند.
حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران که روز سه‌شنبه در مجمع عمومی سخنرانی نداشت، در حاشیه مجمع با «پدرو سانچز» نخست‌وزیر اسپانیا، «استفان لوون» نخست‌وزیر سوئد، «اولی ماورر» رئیس‌جمهور سوئیس گفتگو کرد.
دیدار رئیس‌جمهور حسن روحانی و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان که کشورش یکی از طرف‌های برجام محسوب می‌شود نیز یکی از مهم‌ترین دیدارهای روز گذشته در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل بود.
رئیس‌جمهور ایران در این دیدار بر ضرورت انجام تعهدات طرف‌های دیگر برجام از جمله آلمان برای حفظ این توافق مهم بین‌المللی تأکید کرد. آنگلا مرکل نیز بار حمایت کشورش از برجام را اعلام کرد و خواستار رفع فشارها علیه ایران شد. با این حال، مرکل پس از پایان نشست با حسن روحانی اعلام کرد این انتظار که اول تمامی تحریم‌ها لغو شوند و بعد ایران حاضر به مذاکره شود، انتظار واقع‌بینانه‌ای نیست.
حسن روحانی همچنین شب گذشته به وقت محلی در هتل محل اقامت خود بار دیگر با «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه دیدار کوتاهی داشت که در این میان «بوریس جانسون» نخست‌وزیر انگلیس نیز به جمع آنها اضافه شد و دقایقی با آنها به گفتگو پرداخت.
بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، مکرون در این دیدار غیررسمی به روحانی گفته است: «اگر رئیس‌جمهور روحانی، سازمان ملل را بدون دیدار با رئیس‌جمهور ترامپ ترک کنند، فرصت از دست خواهد رفت زیرا او به‌زودی به اینجا بازنخواهد گشت و از طرفی قرار نیست رئیس‌جمهور ترامپ به تهران سفر کند. پس بهتر است که این دیدار حالا انجام شود.»
رویترز گزارش داده است که بوریس جانسون نیز اظهارات رئیس‌جمهور فرانسه را تأیید کرده و خواستار دیدار روحانی با ترامپ شده است.