مجمع جهانی اقتصاد، جدیدترین گزارش رقابت‌پذیری جهانی را تنظیم کرده و نتیجه کلی آن را در اختیار اتاق ایران، به‌عنوان نهاد همکار با این مجمع قرار داده است. با توجه به اینکه مشروح گزارش رقابت‌پذیری جهانی به‌طور رسمی در روزهای آتی منتشر می‌شود، اتاق ایران نیز متعاقباً جزئیات بیشتری در خصوص این گزارش اعلام خواهد کرد.
در این گزارش که جمهوری اسلامی ایران نیز به مدت 10 سال پیاپی در آن حضور داشته، امتیاز و رتبه رقابت‌پذیری کشور بر اساس اطلاعات سال 1397 (با ضریب 30 درصد برای مؤلفه‌های مبتنی بر نظرسنجی از فعالان اقتصادی و با ضریب 70 درصد برای داده‌های آماری رسمی) توسط مجمع جهانی اقتصاد محاسبه شده است.
در گزارش رقابت‌پذیری جهانی 2019 که با حضور 141 کشور (دربرگیرنده 99 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان و 94 درصد از جمعیت جهان) انجام شده است، ایران با کسب امتیاز 53 (از مقیاس 0 تا 100) در رتبه 99 جای گرفته که در مقایسه با امتیاز 54.9 و کسب رتبه 89 در گزارش سال گذشته، با افت 1.9 امتیاز و 10 پله سقوط در رتبه مواجه شده است.
در این گزارش، ایران از میان 12 رکن رقابت‌پذیری، فقط در 4 رکن به‌کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات (84)، بهداشت (72)، مهارت (92) و توانایی نوآوری کسب‌وکارها (71) توانسته است امتیاز بهتری را نسبت به گزارش سال گذشته کسب کند. این در حالی است که نهادها (120)، زیرساخت‌ها (80)، ثبات اقتصاد کلان (134)، بازار محصول (133)، بازار نیروی کار (140)، نظام مالی (123)، اندازه بازار (21) و پویایی کسب‌وکار (132)، هشت حوزه‌ای هستند که با کاهش امتیاز رقابت‌پذیری وضعیت بدتری را نسبت به گزارش سال گذشته نشان می‌دهند.
همان‌طور که در نمودار زیر قابل‌مشاهده است بهترین رتبه ایران در حوزه اندازه بازار است و بدترین وضعیت را بازار نیروی کار دارد که تنها یک رتبه قبل از آخرین کشور قعر جدول قرار گرفته است. با توجه به بی‌ثباتی‌های سال گذشته در فضای کلان اقتصاد کشور، به‌ویژه در حوزه ارزی و به دنبال آن افزایش تورم، اقتصاد کلان کشور یکی دیگر از حوزه‌هایی است که وضعیت وخیمی را در گزارش امسال تجربه می‌کند.
پیرو این بی‌ثباتی‌ها، بازار محصول نیز وضعیت بدتری را نسبت به گزارش سال گذشته تجربه کرده است که افزایش اثر مخرب مالیات‌ها و یارانه‌ها (برای مثال یارانه‌های ارزی که در مورد برخی اقلام کالایی پرداخت شد) در تضعیف رقابت داخلی در گزارش امسال نقش داشته است.
وضعیت ایران در گزارش رقابت‌پذیری جهانی 2019
در گزارش سال جاری، ایالات‌متحده آمریکا که سال گذشته عنوان رقابت‌پذیرترین کشور دنیا را در کارنامه داشت، صدرنشینی‌اش را به رقیب سال گذشته خود یعنی سنگاپور واگذار کرده است. هنگ‌کنگ از رتبه 7 در سال گذشته به رتبه 3 صعود کرده است. هلند نیز با صعود 2 پله‌ای بر جایگاه چهارم نشسته است.
از سوی دیگر سوئیس و ژاپن هرکدام با یک پله تنزل نسبت به سال گذشته، به ترتیب در رتبه‌های 5 و ششم جای گرفته‌اند. آلمان با 4 پله تنزل جایگاه هفتم را به خود اختصاص داده است و سوئد با 1 پله پیشرفت رتبه هشتم را کسب کرده است؛ اما جدول 10 رقابت‌پذیرترین اقتصاد دنیا با دو کشور انگلستان با یک پله افت و دانمارک با کسب رتبه مشابه سال پیش به ترتیب به‌عنوان نهمین و دهمین اقتصادهای رقابت‌پذیر دنیا پایان می‌یابد.
10کشور برتر در گزارش رقابت‌پذیری جهانی 2019
از میان 141 کشور حاضر در گزارش رقابت‌پذیری جهانی 2019، کشورهای ماداگاسکار (132)، ونزوئلا (133)، موریتانی (134)، بروندی (135)، آنگولا (136)، موزامبیک (137)، هائیتی (138)، جمهوری دموکراتیک کنگو (139)، یمن (140) و چاد (141) با قرار گرفتن در ده رتبه آخر جدول رتبه‌بندی، کمترین رقابت‌پذیری اقتصادی را نشان می‌دهند.
جمهوری اسلامی ایران با کسب رتبه 99، در میان کشورهای هم‌منطقه خود تنها قبل از تاجیکستان (رتبه 104)، پاکستان (رتبه 110) و یمن (رتبه 140) قرار می‌گیرد و باقی کشورهای منطقه همگی رتبه‌های بهتری را نسبت به کشورمان کسب کرده‌اند.
همان‌طور که در نمودار زیر قابل‌ملاحظه است، رژیم اشغالگر قدس (رتبه 20)، امارات متحده عربی (رتبه 25)، قطر (رتبه 29)، عربستان سعودی (رتبه 36)، بحرین (رتبه 45)، کویت (رتبه 46)، عمان (رتبه 53)، قزاقستان (رتبه 55)، آذربایجان (رتبه 58)، ترکیه (رتبه 61)، ارمنستان (رتبه 69)، اردن (رتبه 70)، گرجستان (رتبه 74)، لبنان (رتبه 88)، مصر (رتبه 93) و جمهوری قرقیزستان (رتبه 96) رقابت‌پذیرتر از ایران ارزیابی شده‌اند.
به‌طورکلی، می‌توان گفت در مقایسه با گزارش سال گذشته، کشورهای بیشتری از منطقه در رقابت‌پذیری از ایران پیشی گرفته‌اند. همچنین، ایران با 10 پله تنزل، بیشترین کاهش رقابت‌پذیری را در میان کشورهای منطقه داشته است. پس از ایران، لبنان و گرجستان هر یک با 8 پله تنزل و عمان با 6 پله تنزل بیشترین تضعیف رقابت‌پذیری را تجربه کرده‌اند. آذربایجان با 11 پله صعود، کویت با 8 پله، بحرین با 5 پله، قزاقستان با 4 پله و عربستان سعودی و اردن هریک با 3 پله صعود، بیشترین پیشرفت را در رقابت‌پذیری منطقه به خود اختصاص داده‌اند.
وضعیت رقابت‌پذیری ایران در قیاس با کشورهای منطقه
