گرچه قاچاق و واردات بی‌رویه سال‌هاست بقای تولید داخلی و تجارت قانونمند کشور را با چالش مواجه کرده است اما این روزها مبارزه با این پدیده شوم از منظر قدرتی که برای تهدید سلامتی جامعه دارد، بیشتر موردتوجه قرار گرفته و از آن در قالب تهدید بیولوژیک یاد می‌شود. در این زمینه قاسم خورشیدی، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز که در برنامه «تیتر امشب» شبکه خبر سیما حاضر شده بود، با اشاره به مسئله بیوتروریسم به‌عنوان تهدیدی جدی علیه ایران از سوی دشمنان، گفت: «در بخش کشاورزی با ورود لیمو و زیتون آلوده به کشور، شاهد افت کیفیت و آلوده‌شدن باغاتمان هستیم که به‌نوعی تهدیدی برای تولید داخل محسوب می‌شود».
با توجه به اینکه هیچ نظارتی بر کالای قاچاق وجود ندارد، احتمال ورود آفات کشاورزی از این مسیر به کشور، بالاست و این مسئله می‌تواند کشاورزی و چرخه تأمین غذای کشور را به چالش بکشد.
وقتی کالایی قرار باشد به صورت قانونی وارد کشور شود، از مبدأ تولید کالا تا رسیدن به دست مشتری، نظارت‌های سلامت‌محور از سوی اداره استاندارد و سازمان غذا و دارو بر آن اعمال خواهد شد، اما کالای قاچاق جدای از اینکه فارغ از این نظارت‌ها به بازار می‌رسد و فروخته می‌شود، به دلیل نفس حمل‌ونقل مخفیانه و ضرب‌الاجلی، به‌مراتب نسبت به کالای قانونی در معرض تهدید و آسیب بیشتری قرار می‌گیرد.
بیوتروریسم با قاچاق
خورشیدینیز با بیان اینکه مسئله بیوتروریسم در دنیای امروز به عنوان یک موضوع کاملا جدی، تهدیدکننده اقتصاد و سلامت ملی کشورها، امر پذیرفته‌شده‌ای است، گفت: کشوری مانند ایران با مختصات ایدئولوژیک و جغرافیای سیاسی خاص خود که مواضع صریح و روشنی نیز در مقابل صهیونیسم و استکبار جهانی دارد، می‌تواند به شکل جدی از سوی دشمنان، در معرض چنین تهدیدهایی قرار بگیرد.
اجازه بازتوزیع کالاهای مکشوفه خوراکی را نمی‌دهیم
او با یادآوری آفت‌هایی که در گذشته توانسته‌اند به باغات زیتون و لیموترش ایران آسیب جدی وارد کنند، تصریح کرد: احتمال وجود آفت‌های این‌چنینی دلیل خوبی است برای اینکه ما به بازتوزیع کالاهای مکشوفه ناشی از قاچاق در جامعه حساسیت بیشتری داشته باشیم و اجازه بازتوزیع کالاهای مکشوفه قاچاق را در بازار داخلی ندهیم.
به گفته سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در سال گذشته که یکی از طلایی‌ترین دوران مبارزه با قاچاق میوه بوده است، مجموعه کشفیات در بحث مبارزه با قاچاق میوه، به حدود سه‌هزارو ٢٠٠ تن رسید که تماما امحا شدند و اجازه ورود آنها به بازار داده نشد.
او ادامه داد: در همان دوره وقتی ما اقدام به امحای این محصولات کردیم، برخی از رسانه‌ها ایراد می‌گرفتند چرا به جای امحا، این میوه‌ها را به محرومان و کمیته امداد و... نمی‌دهید؟ شاید در نظر آنها امحای میوه‌های قاچاق اسراف تلقی می‌شد، اما ما نمی‌توانستیم میوه‌ای که کیفیت و سلامتش مجهول است و شاید آلودگی بیولوژیک را هم به همراه داشته باشد بازتوزیع کنیم.
طبق اظهارات سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، برآوردها نشان می‌دهد حداکثر یک‌هزارم تقاضای حدود ١٨میلیون‌تنی میوه کشور در سال، از محل قاچاق و ورود غیرقانونی تأمین می‌شود و حجم قاچاق میوه معضل جدی نیست، اما تبعاتی که احتمال دارد از سوی این قاچاق متوجه تولید داخل و کشاورزی کشور شود، می‌تواند چشمگیر باشد. خورشیدی در ادامه گفت: در حوزه‌‌ای غیر از حوزه کشاورزی، موردی را سراغ نداریم که آفت، بیماری یا عاملی تهدیدکننده از طریق کالای قاچاق بتواند به کشور وارد شود، اما این مسئله به این معنا این نیست که این تهدید نمی‌تواند در این حوزه‌ها اتفاق بیفتد. در فضای مجازی گاه شایعاتی منتشر می‌شود که ریشه و مبنای آن مشخص نیست؛ مثلا چندی پیش شایعاتی منتشر شده بود که داعش خرماهایی را آلوده کرده و به ایران فرستاده و هرکس از آنها استفاده کند به مرگ حتمی دچار می‌شود یا در موردی ادعا می‌شد برخی از پوشاکی که قاچاقی وارد کشور می‌شوند به گونه‌ای آلوده شده‌اند که هرکس از آنها استفاده کند، عقیم می‌شود. سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، با اعتقاد به اینکه اغلب اینها شایعاتی است که مبنای واقعی ندارند، گفت: برای مثال از لحاظ پزشکی، امکان دچار‌شدن به بیماری یا عقیم‌شدن از طریق پوست رد می‌شود، اما در این زمینه هم یک مسئله وجود دارد که باید به آن توجه جدی داشت.
ایجاد ضایعات پوستی ناشی از استفاده از تاناکورا
خورشیدی ادامه داد: مسئله‌ای که وجود دارد این است که بخشی از پوشاک قاچاق، پوشاک تاناکورا و دست دوم هستند که قطعا عاری از بیماری نیستند و می‌توانند ضایعات پوستی نیز به همراه داشته باشند. همان‌طور که چندی پیش در رسانه‌ها نیز اعلام شد در استان سیستان‌وبلوچستان فردی در نتیجه استفاده از کفش دست دوم خارجی، دچار نوعی بیماری پوستی شد که عاقبت به قطع پای او انجامید.
تهدید محصولات کشاورزی با قاچاق
قائم‌مقام دبیرکل خانه کشاورز ایران نیز ورود آفات نباتی را یکی از عوامل تهدیدکننده محصولات کشاورزی داخلی عنوان کرد که می‌تواند به واسطه واردات بی‌رویه و کنترل‌نشده و ورود محصولات باغی قاچاق در کشور منتشر شود و مشکلات بزرگی را برای کشاورزان به همراه داشته باشد.
عنایت‌اله بیابانی، آفت «جارو جادوگر» را مثال زد که باعث نابودی بسیاری از درختان لیمو در استان هرمزگان شد و بازار را از محصولات فصلی این درختان بی‌نصیب کرد.
او همچنین آفت مگس زیتون را یادآوری کرد که به باغات شمال کشور آسیب جدی زد و آفت مگس مدیترانه‌ای که ٢٠٠ نوع از محصولات کشاورزی از گوجه‌فرنگی گرفته تا مرکبات و... را آلوده کرد. به گفته بیابانی، این آفت‌ها باغات و مزارع را در معرض نابودی قرار دادند و مبارزه با آنها نیز بسیار مشکل بود.
مسئله‌ای که قائم‌مقام دبیرکل خانه کشاورز ایران روی آن تأکید کرد، احتمال انتشار سریع این آفات در کشور است. او گفت: با توجه به اینکه محصولات آلوده به این آفات از باغات به انبارها و خانه‌ها راه پیدا می‌کنند، مبارزه با آن نیز طالب مبارزه خانه به خانه است و هزینه و نیروی بالایی می‌طلبد. به‌گونه‌ای که درباره مگس مدیترانه‌ای، گسترش نفوذ آفت به‌قدری بود که چاره‌ای جز مبارزه خانه به خانه و انبار به انبار نماند اما شانسی که کشاورزان آوردند این بود که سرمای زودهنگام و شدیدی آمد و شر آن آفت را کم کرد. بیابانی با بیان اینکه اگر عوارض ناشی از واردات کنترل نشود و اگر قاچاق برای محصولات کشاورزی را در نظر بگیریم، متوجه خواهیم شد که چه ضربه‌ای از این محل به کشور وارد می‌شود. وی به رتبه‌های اول تا ششم محصولات کشاورزی ایران در جهان اشاره کرد که به دلیل آسیب‌های واردات قاچاق میوه از دست رفته‌اند.
او تصریح کرد: واردات میوه و محصولات باغی و کشاورزی باید از کانال‌های رسمی و زیر نظر نهادهای ناظر انجام شود اما مرزهای ایران به‌گونه‌ای نیست که بتوان صددرصد از واردات غیرقانونی این محصولات جلوگیری کرد مگر اینکه مردم با وجدان آگاه تصمیم بگیرند از این محصولات استفاده نکنند تا نبود تقاضا باعث جلوگیری از واردات آنها شود.
قائم‌مقام دبیرکل خانه کشاورز ایران با بیان اینکه بسیاری از آسیب‌هایی که به کشاورزی ما وارد می‌شود از طریق قاچاق بوده است، افزود: آفت‌هایی که وارد کشور شده، مبدأ مشخصی ندارند. مثلا مگس مدیترانه‌ای که ٢٠٠ محصول را آلوده می‌کند، معلوم نیست در پوشش چه محصولی و از کدام کشور وارد شده است.
سودجویانی که اهداف تروریستی ندارند
بیابانی در پاسخ به اینکه آیا دشمنان می‌توانند در پوشش این نوع آفت‌ها درصدد ضربه‌زدن به ایران باشند، گفت: سناریوی بیوتروریسم در حالت عادی نمی‌تواند اتفاق بیفتد چراکه برخی از افراد برای رسیدن به سود نامتعارف و غیرقانونی اقدام به واردات میوه قاچاق می‌کنند و واقعا هدف آنها پیش‌بردن اهداف تروریستی نیست اما این چالش‌های سیاسی می‌تواند در دستور کار دشمنان قرار گیرد و بخواهند از این مسیر به ایران آسیب برسانند که البته ما هم مراکز تحقیقاتی و علمی پیشرفته‌ای داریم که سریعا به این مسائل آگاه می‌شوند و به مقابله می‌پردازند. به گفته او در گذشته‌های دور، سمومی به ایران فرستاده می‌شد که آزمایش‌های کامل بی‌خطربودن را پشت‌سر نگذاشته بودند و ممکن بود آسیب‌های جدی‌ای به باغات بزنند، اما پس از آنکه مؤسسه تحقیقات کشاورزی کنترل وضعیت را در دست گرفت، جلو این اتفاقات را گرفت.