ارائه آمارهای دقیق، شفاف، به‌موقع و جامع‌نگر چه تأثیری بر روند سیاست‌گذاری‌های اقتصادی دارد؟ جعفر خیرخواهان، استاد اقتصاد دانشگاه مشهد در گفت‌وگو با پایگاه خبری اتاق ایران می‌گوید: در گذشته حجم و ابعاد اقتصاد ایران کوچک و سرعت تحولات اقتصادی کند بود ولی دنیای فعلی دنیای سرعت است؛ سرعت تحولات در حوزه اقتصادی هم بالاست. در دنیای سرعت، فعالان اقتصادی، دولت و سیاست‌گذاران اقتصاد به آمار نیاز دارند؛ آمار مواد اصلی تحلیل و آینده‌نگری در هر حوزه‌ای است. اما متأسفانه ارائه آمار در ایران با موانع و مشکلات جدید مواجه است.
او درباره مشکلات حوزه آمار می‌گوید: آمار باید به شکل قابل‌فهم ارائه شود اما متأسفانه به‌صورت درهم، پیچیده، مبهم و غیرشفاف ارائه می‌شود که مشکلی را حل نمی‌کند.
به گفته خیرخواهان در کشورهای پیشرفته هر سازمان و وزارتخانه‌ای یک واحد آماری وجود دارد تا با دقت تغییر و تحولات حوزه کاری خود را رصد کنند و به شکل روشن و شفاف تحلیلی از وضعیت داشته باشند اما این اهمیت کمتر در ایران موردتوجه است.
او درباره اهمیت آمار در اقتصاد می‌گوید: اقتصاد در آیینه آمار نتیجه اهمیت قائل شدن به این مهم است و باید این ارائه به‌صورتی باشد که مقایسه روزانه و هفتگی ارائه دهد.
استاد اقتصاد دانشگاه مشهد تصریح می‌کند: آمار دووجهی است؛ صورتی خوب که به مذاق خیلی‌ها خوش می‌آید و وجه بد آن ممکن است امنیتی و سیاسی هم بشود. اما آنچه در شرایط امروز مهم است نیاز به یک بی‌طرفی آماری است که در شرایط بی‌طرفی تهیه شود.
استقلال آماری یکی از اولویت‌هاست که باید بی‌طرفی همه‌جانبه داشته باشد و وضعیت را به‌قدری شفاف نشان دهد که درنهایت گام‌های اصلاحی خیلی سریع برداشته شود.
خیرخواهان تشریح می‌کند: روند تولید آمار باید گسترده، تخصصی و قابل‌فهم باشد و این سه ویژگی می‌تواند به روند خوداصلاحی کمک کند.
او آمار و اهمیت آن را به ارتش منسجمی تعبیر می‌کند که وظیفه آن دفاع از مرزهاست و وظیفه آمار دفاع از مسیر توسعه کشور است.
خیرخواهان تأکید می‌کند: آنچه سیاست‌گذاران و دولتمردان باید به آن توجه کنند عدم دخل و تصرف در روند تولید، ارائه و تفسیر آمار است؛ این نکته‌ای است که واقعاً درزمینهٔ تولید آمار در ایران مغفول مانده است. آمار نشانگر ارزیابی وضعیت موجود است نه برای تخریب وضعیت موجود؛ باید این نشانگر درست کار کند و به‌موقع به آن حساسیت نشان داده شود. پنهان‌کاری راه‌حل مشکل نیست؛ با شفافیت می‌توان دردها را درمان کرد.
به گفته خیرخواهان در ایران و در خیلی از کشورهای توسعه‌نیافته از آمار به‌عنوان ویترین استفاده می‌کنند. یعنی موارد خوب و مثبت را بازنمایی می‌کنند و موارد منفی را پنهان می‌کنند.
او ادامه می‌دهد: آمار در دوره ریاست جمهوری نهم و دهم مورد تخریب قرار گرفت و در این دوره هم این روند تا حدودی ادامه دارد. باید واقعیت را هرچند تلخ، نشان داد وگرنه هم اقتصاد و هم سیاست‌گذاری به بیراهه می‌رود.
خیرخواهان گفته خود را چنین ادامه می‌دهد: وظیفه و کارکرد آمار مثل دماسنج و مسیریاب است که عیب‌ها را نشان می‌دهد و باید به دنبال درمان به‌موقع و متناسب رفت اما متأسفانه سازمان آماری پوشش فراگیر مسائل جامعه را بی‌طرف نشان نمی‌دهد و چتر آمار فراگیر و قابل‌تعمیم به همه افت‌وخیزهای جامعه نیست.
او در پاسخ به اینکه چرا گاهی مردم آمارهای ارائه‌شده را نمی‌پذیرند و قبول ندارند، می‌گوید: آمار در ایران یک کاریکاتور است و با زندگی مردم ارتباط ندارد برای همین مردم مشکلات و مسائل خود را در آیینه آمار نمی‌بینند.
او ادامه می‌دهد: از طرفی روند آماری باید جلوتر از اتفاقات باشد ولی شرایط آینده‌نگری و پیش‌بینی وضعیت در آمارهای ارائه‌شده وجود ندارد. این آمارها برای خوشایند یا تخریب مدیران و مسئولان تهیه می‌شود یا حداقل ارائه می‌شود و نمایانگر واقعیت زندگی و حیات جامعه نیست.