هیچچیز مانند یک بازار وحشی و پرنوسان نمیتواند وجهه بانکداران و تحلیلگرانی که برای پیشبینی قیمت نفت از خود شجاعت نشان میدهند را تخریب کند.
اما این کابوس حتی در بدترین شرایط نیز باعث نمیشود که آنها دست از پیشبینی قیمتها بردارند. در ماه پایانی سال گذشته میلادی نیز برخی بانکها و تحلیلگران این شهامت را داشتند که پیشبینیهای خود برای سال 2019 را به بازار ارائه دهند.
در هفتههای پایانی سال گذشته، اعضای اوپک و شرکای جدیدشان در آستانه یک توافق جدید بودند، مدتی از تحریمهای نفتی آمریکا علیه ایران میگذشت و البته معافیتهایی برای برخی مشتریان نفت ایران در نظر گرفته شده بود، قیمت نفت برنت با کاهشی 30 درصدی نسبت به نقطه اوج خود در اوایل ماه اکتبر، به کمتر از 57 دلار رسیده بود و هر بشکه نفت خام سبک تگزاس نیز تنها 49 دلار در بازار معامله میشد. اما حتی در این شرایط دشوار نیز برخی نهادها و تحلیلگران ریسک از دست دادن وجهه خود را پذیرفتند و اقدام به پیشبینی قیمت نفت برای سال جدید (2019) کردند:
بانک جهانی در نخستین ماه امسال در گزارش خود از چشمانداز بازار نفت در سال 2019 اعلام کرد که با توجه به کمبود ظرفیت مازاد در بین اعضای اوپک، در صورت کاهش ناگهانی عرضه احتمال جهش قیمت نفت وجود خواهد داشت. بانک جهانی در این گزارش میانگین قیمت هر بشکه نفت برنت در سال 2019 را 67 دلار پیشبینی کرد.
گذشته از اینکه بانک جهانی بیجهت درباره کمبود ظرفیت مازاد اوپک هشدار داده بود، پیشبینی کارشناسان این بانک نیز کمی بالاتر از قیمتهای واقعی بوده است. میانگین قیمت نفت برنت در دورههای سهماهه اول، دوم و سوم امسال به ترتیب 63.3، 68.2 و 61.9 بوده و در ماه گذشته نیز میانگین قیمت به 62.7 دلار در هر بشکه رسید.
شرکت خدمات مالی و بانکداری سیتیگروپ که از بزرگترین بانکهای آمریکا و جهان به شمار میرود، در ماه دسامبر سال گذشته میلادی یک پیشبینی محتاطانه را از قیمت نفت در سال 2019 ارائه داد. کارشناسان این بانک میانگین قیمت هر بشکه نفت برنت در سال 2019 را رقمی بین 55 تا 65 دلار پیشبینی کردند. سیتیگروپ در گزارش خود از چشمانداز بازار نفت در سال 2019 تأکید کرده بود که با توجه به اختلافنظر تولیدکنندگان بزرگ نفت جهان (آمریکا،روسیه و عربستان) درباره قیمت تعادلی و منصفانه نفت، بازار جهانی این محصول در سال جدید (سال 2019) درگیر نوسانات جدی خواهد بود.
کارشناسان سیتیگروپ همچنین پیشبینی کرده بودند که افزایش تولید نفت آمریکا به خنثی شدن اثر کاهش سطح تولید کشورهای عضو اوپک خواهد انجامید؛ این پیشبینی تا حد زیادی درست از آب درآمد زیرا افزایش 1.2 میلیون بشکهای تولید روزانه نفت در آمریکا عملاً اثر کاهش تولید نفت اوپک و متحدان جدیدش را خنثی کرد.
اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) نیز در نخستین ماه از سال جاری میلادی گزارشی را درباره چشمانداز بازار نفت در سال 2019 منتشر و در این گزارش میانگین قیمت نفت برنت در سال جاری را 61 دلار در هر بشکه پیشبینی کرد. این پیشبینی درست زمانی انجام شد که قیمت هر بشکه نفت برنت در بازار 53.8 دلار و قیمت هر بشکه نفت سبک تگزاس نیز 45.4 دلار بود. اما قیمت در ماههای بعد افزایش یافت و میانگین آن در نهایت با اختلافی نسبتاً قابلقبول بالاتر از پیشبینی اولیه اداره اطلاعات انرژی آمریکا قرار گرفت.
آژانس بینالمللی انرژی (IEA) در ماه ژوئیه در گزارشی اعلام کرد که با توجه به کاهش نرخ رشد تقاضای نفت در بازارهای جهانی انتظار نمیرود که قیمت نفت در ماههای آینده رشد چندانی داشته باشد. در زمان انتشار گزارش آژانس بینالمللی انرژی،قیمت هر بشکه نفت برنت حدود 63 دلار بود و هر بشکه نفت سبک تگزاس نیز کمی بالاتر از 56 دلار در بازار معامله میشد. روند قیمتها از آن زمان تاکنون نشان میدهد که پیشبینی آژانس بینالمللی انرژی تا حدی زیادی درست بوده است.
حلیما کرافت، استراتژیست ارشد بخش کالاهای خام بانک سرمایهگذاری آر.بی.سی کپیتال مارکتز کانادا، در اواخر ماه می (اوایل اردیبهشت) پیشبینی کرد که در فصل تابستان بر اثر افزایش تنشها بین آمریکا و ایران، بهای نفت میتواند از مرز 80 دلار در هر بشکه نیز عبور کند.
در تابستان 2019 بخشی از پیشبینی حلیما کرافت محقق شد؛ تنشها بین ایران و آمریکا شدت گرفت، ایران یک نفتکش انگلیسی را در تنگه هرمز توقیف کرد، خطر بسته شدن تنگه راهبردی هرمز افزایش یافت و تأسیسات نفتی شرکت سعودی آرامکو نیز هدف حمله پهپادی قرار گرفت. اما هیچیک از این اتفاقات باعث نشد که قیمت نفت حتی به نزدیکی مرز 80 دلار برسد.
یک یا دو سال قبل حتی بروز تنش در خاورمیانه -بهویژه تنشهایی که فراتر از تهدید بودند- میتوانست به جهش چشمگیر قیمت نفت منجر شود اما در سال جاری میلادی جنگ تجاری بین آمریکا و چین از یک سو و کاهش نرخ رشد تقاضای نفت از سوی دیگر باعث شد تا اثر ریسکهای ژئوپلیتیکی بر بازار نفت کاهش یابد.
هنری رُوم، تحلیلگر ارشد گروه تحقیقات و مشاوره سیاسی «اوراسیا»، در اوایل فصل تابستان پیشبینی کرد که تشدید تنشها بین ایران و آمریکا میتواند به عبور قیمت نفت از مرز 100 دلار بینجامد و در صورت رویارویی نظامی بین ایران و آمریکا قیمت نفت احتمالاً از مرز 150 دلار فراتر خواهد رفت. نتیجه این پیشبینی نیز دیگر نیازی به بررسی ندارد.
نشریه آمریکایی والاستریت ژورنال در اواخر ماه آوریل (اوایل اردیبهشت) یعنی زمانی که اعلام شد آمریکا قصد ندارد معافیتهایی که قبلاً برای مشتریان نفت ایران در نظر گرفته بود را تمدید کند، یک نظرسنجی درباره چشمانداز بازار نفت ترتیب داد. تحلیلگرانی که در این نظرسنجی شرکت کردند، پیشبینی قبلی خود درباره میانگین قیمت نفت برنت در سال 2019 را 2 دلار افزایش داده و به 70 دلار در هر بشکه رساندند.
زمانی که این تحلیلگران میانگین قیمت نفت برنت در سال جاری را 70 دلار پیشبینی کردند، قیمت نفت در حوالی همین قیمت در حال نوسان بود، اما در ماههای بعدی روند بازار تغییر کرد و این تغییر روند باعث شد که پیشبینی تحلیلگران والاستریت ژورنال در نهایت تفاوت قابلتوجهی با رقم واقعی داشته باشد.