انتشار شایعه وجود سم آفلاتوکسین در شیر باوجود تکذیب از سوی دستگاههای مسئول، علاوه بر کاهش سهم لبنیات از سبد مصرف خانوارها میتواند تولید و صادرات این محصولات را با چالش مواجه کرده و ارزآوری این صنعت را در شرایط سخت تحریم متوقف کند.
این نخستین باری نیست که ادعاهایی درباره سلامت صنایع غذایی کشورمان مطرح میشود؛ در این میان صنایع لبنی که بازار پررونقی را در کشورهای منطقه و حتی اروپایی برای خود فراهم کرده و ارزآوری دارند، بارها مورد هجوم شایعات و ادعاهای متعدد درباره سلامت و کیفیت محصولات قرار گرفتهاند. چند سال پیش نیز موضوع استفاده از روغن پالم در محصولات لبنی خبرساز شده و نزدیک ۳۵ درصد مصرف فرآوردههای لبنی را کاهش داد.
روزهای اخیر نیز طرح ادعاهایی در مورد میزان بالای سم آفلاتوکسین در مواد غذایی و لبنی در یکی از برنامههای صداوسیما، سبب نگرانیهای در جامعه شده است. با انتشار این ادعا در صداوسیما و دستبهدست شدن آن در شبکههای مجازی، کارخانهها با کاهش تقاضای شیر و فراوردههای لبنی روبرو شدهاند که این موضوع نهتنها برای صنعت لبنیات کشور نگرانکننده بوده بلکه تهدیدی برای سلامت مردم و حتی کاهش صادرات به شمار میرود.
«هشدار فوری به ۸۴ میلیون ایرانی / تا اطلاع ثانوی از مصرف شیر و سبزیجات جدا خودداری کنید! خیانتی که سالها در حق ایرانیان میشود و کسی هم از آن آگاه نیست! افشاگریها در پخش زنده شبکه سه از پشت پرده لبنیات و سبزیجات موجود در بازار خبر داد که هرکسی با شنیدنش پشتش میلرزد...» این متن یکی از پیامهای تلگرامی است که در روزهای اخیر در فضای مجازی دستبهدست میشود.
سعید سلطانی سروستانی مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران ایران درباره تأثیر این شایعات بر صنعت شیر کشور، گفت: سرانه مصرف شیر و فرآوردههای لبنی در کشور ما به ۱۲۰ کیلوگرم رسیده بود که طی سالهای اخیر به دلیل تحریمها، کاهش توان خرید مردم و انتشار اخبار نادرست و غیر کارشناسی مصرف این محصولات کاهش یافت تا جایی که اکنون به کمتر از ۹۰ کیلوگرم در سال رسیده است.
به گفته وی، کشور با تولید سالانه بیش از ۱۰ میلیون تن شیر خام و فراوردههای لبنی خودکفا است.
وی با اشاره به اینکه علاوه بر تأمین نیاز داخلی، سالانه نزدیک یکمیلیون تن محصول لبنی به کشورهای هدف ازجمله کانادا، فرانسه و کشورهای همسایه صادر میشود، اظهار داشت: اعلام چنین اخبار غیر کارشناسی میتواند صادرات این محصولات را با مخاطراتی مواجه کرده و ارزآوری به کشور از این صنعت را متوقف کند.
مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران ایران تصریح کرد: چنین اقداماتی مشخص نیست به نفع چه کسانی بوده و با چه هدفی دنبال میشود اما آنچه مشخص است این اقدام یک خیانت آشکار به مردم و منافع ملی کشور است.
وی بر این باور است که چنین اخبار غیر کارشناسی میتواند باعث خروج لبنیات از سبد خانوار شود.
سلطانی مصرف فرآوردههای لبنی را ضامن سلامتی جامعه دانست و گفت: بارها از صداوسیما درخواست کردیم که از اهمیت مصرف شیر برنامههایی تهیه کند اما از ما بابت تهیه آن درخواست پول کردهاند، سپس یکدفعه، افرادی را در برنامه زنده تلویزیونی میآوردند که بدون اینکه بسنجند میگویند «شیر و لبنیات، سمی و سرطانزاست».
مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران ایران اضافه کرد: بر اساس استاندارهای بینالمللی، آفلاتوکسین در برخی محصولات وجود دارد اما باید طبق استاندارد دارای حد تعیین شده باشد بهطوریکه گزارشها حاکی از آن است که استاندارد ملی مواد غذایی ایران پنج برابر سختگیرانهتر از استاندارد آمریکا است.
سلطانی اظهار داشت: شیر خام در کشور ما در دو مرحله مراکز دامداری (شیردوشی) و تحویل به کارخانهها (جهت فرآوری) مورد بررسی و ارزیابی کارشناسان سازمان دامپزشکی کشور و وزارت بهداشت و تأیید کارشناسان کنترل کیفیت قرار میگیرد و در صورت مشاهده هرگونه مشکل (وجود آفلاتوکسین بیشازحد تعیین شده و بار میکروبی بالا) شیر خام به مرکز دامداری مرجوع میشود.
مدیرعامل اتحادیه سراسری دامداران ایران با تأکید بر اینکه مردم نگرانی در مصرف شیر و فرآوردههای لبنی نداشته باشند، گفت: اکنون بهطورقطع مصرف لبنیات کاهش یافته است تا جایی که برخی کارخانهها برای جلوگیری از ضرر خود و دامداران شیر خام تولیدی را از محصولات دارای ماندگاری پایین به محصولات با ماندگاری بالا همچون شیر خشک و دوغ تبدیل میکنند اما ادامه این روند میتواند موجب کاهش خرید شیر خام توسط کارخانهها و در نهایت کاهش تولید شیر خام شود.
سلطانی با بیان اینکه مشخص نیست تخریب صنعت لبنیات کشور در شرایط تحریمها به نفع چه کسانی است افزود: انتشاردهندگان اخبار کذب باید پاسخگو باشند.