به دنبال برگزاری نشست هیئت مدیره اتاق مشترک ایران و افغانستان با حضور سفیر ایران در این کشور، مسائل و چالش های موجود بر سر راه روابط تجاری بین ایران و افغانستان بررسی شد. مظفر علیخانی، دبیرکل اتاق مشترک ایران و افغانستان در گفت وگو با پایگاه خبری اتاق ایران گزارشی از روند این جلسه ارائه داد.
بر اساس اظهارات وی تاکنون اقدامات موثری به اهتمام اتاق ایران و اتاق مشترک در راستای توسعه مناسبات دو کشور صورت گرفته است. از جمله کاهش حقوق گمرکی( ورودی) برخی از محصولات صادراتی افغانستان به ایران، تعیین یک درصد حق بیمه صندوق ضمانت صادرات برای پوشش ریسک های تجاری صادرکنندگان به افغانستان، تسهیل فرآین صدور ویزا برای بازرگانان افغان و افزایش سقف صدور ویزا، ارائه مشاوره های فنی فکری به فعالان اقتصادی دو کشور، ارائه خدمات داوری به فعالان دو کشور به منظور سازش و حل آسان تر اختلافات موجود، اعزام و پذیرش هیئت ها و برگزاری نمایشگاه ها.
علیخانی معتقد است با توجه به این نکته که ایران و افغانستان مرز مشترک طولانی با یکدیگر دارند و از طرفی اشتراکات فرهنگی، تمدنی ، زبانی و مذهبی بین آن در سطح بالایی قرار دارد، دو کشور می توانند در توسعه روابط اقتصادی خود موثرتر عمل کنند. دبیرکل اتاق مشترک ایران و افغانستان خاطر نشان کرد: با ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی و تاکید آن بر توسعه صادرات، ایران می تواند از ظرفیت مناسب افغانستان که بازاری استراتژیک برای ایران محسوب می شود، استفاده بهتری ببرد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود به درخواست های فعالان اقتصادی ایران که در ارتباط با بازار افغانستان فعالیت می کنند، اشاره و تصریح کرد: در نشست هیئت مدیره اتاق مشترک درخواست هایی از سوی فعالان اقتصادی مطرح شد تا با پیگری سفیر ایران در این کشور عملیاتی شوند. این روزها فرآیند سرمایه گذاری در منطقه آزاد چابهار به سختی جلو می رود از طرفی سرمایه گذاران و مهندسان افغانی با مشکلات اقامتی مواجه هستند که برای ادامه کار باید اصلاح شوند.
علیخانی این را هم گفت که زیرساخت های ترانزیت و حمل و نقل از بنادر جنوبی به چابهار نیز شرایط مطلوبی ندارند و باید به روز شوند.
دبیرکل اتاق مشترک ایران وافغانستان دریافت 200 دلار عوارض از سوی افغانستان در روند صادرات سوخت ایران به این کشور را مورد انتقاد فعالان این حوزه دانست و ادامه داد: افزایش ساعات کاری گمرک های فعال در مرز ایران و افغانستان، بیشتر شدن تعداد آنها از 3 به 5 گمرک، تجهیز آنها به سیستم های کنترلی روز دنیا و بهره گیری از نیروی انسانی خبره و کارآزموده در این گمرکات از خواسته های فعالان این بخش است.
گسترش روابط اقتصادی دو کشور در حوزه های خدمات فنی و مهندسی، ICT و گردشگری به ویژه گردشگری سلامت، تاسیس و فعال شدن اتاق مشترک افغانستان و ایران و راه اندازی شعب آن در شهرهای مهم این کشور از جمله هرات، مزارشریف، فراه، قندهار و جلال آباد از دیگر مواردی بود که طبق گفته های علیخانی در نشست مذکور مورد تاکید قرار گرفت.
وی یاداور شد که حمایت مالی و سیاسی از سرمایه گذاری ایرانیان در افغانستان در حوزه های مختلفی چون کشاورزی، صنعت، معدن و حمل و نقل نیز می تواند تاثیر گذار باشد.
علیخانی در ادامه به نکته کلیدی که در این جلسه مطرح شد اشاره کرد. بر اساس اظهارات وی در حال حاضر تجارت بین دو کشور نامتوازن بوده و این مسئله، پایداری مناسبات دو کشور را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین ضروت دارد زمینه صادرات بیشتر افغانستان به ایران فراهم شود. بخشی از کالاهای وارداتی از افغانستان در داخل مصرف می شود، برخی فراوری شده و بعضی از آنها توسط ایران به نقاط دیگر دنیا صادر می شود.
در این نشست توافق شد که برای جذب سرمایه گذاران افغانی در سرزمین اصلی ایران، مناطق آزاد به ویژه منطقه چابهار تمهیدات لازم درنظر گرفته شود. ایران به بازار افغانستان تنها نگاه صادراتی و تجاری ندارد بلکه در تلاش است سرمایه گذاران ایرانی در بخش های مختلف اقتصادی در کشور افغانستان سرمایه گذاری کنند. البته این اقدام باید به صورت مشتکر انجام شود. رسیدگی به مسئله ترانزیت بین بنادر جنوبی و چابهار موضوع دیگری بود که مورد توافق قرار گرفت. همچنین در مورد بحث اعتبار سنجی بازرگانان افغان و پوشش ریسک تجاری انها توسط صندوق ضمانت صادرات مقرر شد که آرین بانک ایران مستقر در افغانستان با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و صندوق، اقدامات لازم را انجام دهد.
دبیرکل اتاق مشترک ایران و افغانستان اشاره ای به راه اندازی پنجره واحد گمرک بین دو کشور داشت و از فراهم شدن زمینه های اولیه تاسیس آن خبر داد. به اعتقاد وی با ایجاد پنجره واحد، فرایند ترخیص کالاهای صادارتی با سهولت بیشتری پیگری خواهد شد.
علیخانی از برگزاری دو همایش از سوی اتاق مشترک ایران و افغانستان با حضور فعالان این بخش در 27 مرداد در اتاق ایران و 4 شهریور در دانشگاه تربیت مدرس با حضور مقامات دولتی و بیش از 600 نفر از فعالان اقتصادی ایرانی و افغانی و همچنین نمایشگاه ایران در کابل بین روزهای 16 تا 19 شهریور خبر داد.
کشور افغانستان حدود 30 میلیون نفر جمعیت دارد. بودجه سالانه این کشور بالغ بر 8 میلیون دلار براورد شده که 50 درصد آن از محل کمک های خارجی تامین می شود. واردات این کشور برابر با 7.5 میلیارد دلار است که با احتساب واردات غیررسمی به 10 میلیارد دلار می رسد. صادرات ایران به افغانستان طی سال گذشته در حدود 2.5 میلیارد دلار بوده که با این حساب 25 درصد از بازار این کشور در اختیار ایران قرار دارد. در حال حاضر ایران بعد از پاکستان بزرگترین صادرکننده به کشور افغانستان شناخته می شود. کل صادرات این کشور به نقاط مختلف دنیا بالغ بر 500 میلیون دلار اعلام شده است که 30 میلیون از آن مربوط به صادرات این کشور به ایران می شود که بیشتر شامل محصولات کشاورزی از جمله انواع میوه، خشکبار و غیره است.